Wezwanie ZUS do zapłaty zaległych składek - zawieszenie działalności z datą wsteczną

Zawieszenie działalności z datą wsteczną

Opisana sytuacja jest bardzo trudna. Pani zaległości nie przekraczają 2 lat. Z uwagi na to, że składki ZUS przedawniają się z upływem lat 5 od dnia ich wymagalności, roszczenia ZUS nie są przeterminowane i są zasadne, a za brak spłaty naliczane są odsetki za opóźnienie. Formalnie jest Pani przez opisany okres aż do dziś dnia przedsiębiorcą, zatem Pani obowiązkiem jest wypełniać swoje obowiązki podatkowe i względem ZUS.

Może Pani ewentualnie zawiesić na dziś dzień działalność z datą wsteczną. Stosownie bowiem do art. 24 ust. 2 ustawy – Prawo przedsiębiorców, okres zawieszenia trwa od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu działalności do dnia wskazanego w tym wniosku lub do dnia wskazanego we wniosku o wznowieniu działalności gospodarczej. Ustawa nie wymaga bowiem, by data wskazana we wniosku o zawieszenie nie mogła być wcześniejsza niż dzień złożenia wniosku, stąd wyprowadzić należy wniosek. Zgodnie z art. 21 ust. 1 Prawa przedsiębiorców – przedsiębiorca wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na czas nieokreślony albo określony, nie krótszy jednak niż 30 dni. Proces zawieszenia działalności gospodarczej polega na wypełnieniu wniosku CEIDG-1 i na jego podstawie urząd miasta przesyła zawiadomienie do ZUS, który sporządza właściwe dokumenty i dokonuje czasowego wyrejestrowania płatnika składek z ubezpieczeń. To zaś powoduje, że przedsiębiorca w okresie zawieszenia nie ma obowiązku opłacania składek ZUS ani składania do ZUS jakichkolwiek dokumentów. Jeśli więc dzisiaj wypełni Pani wniosek CEIDG-1 i wskaże w nim, że od kwietnia 2020 r. zawiesza działalność, to teoretycznie powstaje skutek braku obowiązku opłacania składek ZUS za tenże okres. Zgodnie bowiem z art. 16 ustawy o CEIDG domniemywa się, że dane wpisane do CEIDG są prawdziwe. Osoba fizyczna wpisana do CEIDG ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną zgłoszeniem do CEIDG nieprawdziwych danych, jeżeli podlegały obowiązkowi wpisu na jej wniosek. Jeśli zatem w wyniku kontroli okaże się, że wystawiała Pani faktury rozliczane bieżąco na rzecz kontrahentów, to grożą Pani konsekwencje karno-skarbowe i wezwanie do uiszczenia zaległych składek ZUS jak dotychczas.

Wezwanie do zapłaty zaległych składek ZUS

W praktyce wygląda to zwykle tak, że gdy ZUS dowiaduje się, że przedsiębiorca wpisany do CEIDG nie odprowadzał składek na ubezpieczenia społeczne, to mimo wszystko (mimo wstecznego zawieszenia działalności) wzywa do zapłaty zaległych składek wraz z odsetkami albo do złożenia wyjaśnień. Jeśli taki ubezpieczony nie zawiesił działalności gospodarczej w CEIDG, pomimo jej faktycznego nieprowadzenia, i został zobowiązany do zapłaty składek ZUS z odsetkami, to powinien po prostu wnieść od takiej decyzji odwołanie w terminie wskazanym w decyzji ZUS. Takie odwołania są zazwyczaj skuteczne, skoro mimo braku zawieszenia dana osoba wykaże, że faktycznie działalności nie prowadziła (np. załączy wyciągi z konta firmowego na dowód braku jakichkolwiek transakcji, czy księgi podatkowe za tenże okres, wskazując nadto, że przecież zgodnie z art. 13 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – za prowadzenie działalności gospodarczej rozumie się wyłącznie rzeczywistą działalność zarobkową wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły. Wpis w ewidencji działalności gospodarczej wskazujący na zarejestrowanie ma zaś znaczenie formalne, nie konstytutywne. Niestety, jeśli na Pani koncie widnieją przelewy, wyklucza to wskazywanie na zawieszenie działalności, nawet jeśli były to tylko pojedyncze przypadki. Zawieszenie oznacza bowiem całkowitą bezczynność, jeśli idzie o rachunki, przelewy, faktury.

Kontrole ZUS i US, obowiązek zwrotu środków pomocowych z tarczy osłonowej

Ponadto ze swojej praktyki wiem, że po zgłoszeniu zawieszenia z datą wsteczną ZUS wszczyna bardzo dokładne kontrole, ale i US to robi. A zatem wszelkie faktury wyjdą i US dokładnie sprawdzi ich podstawy i okresy ich księgowania przez kontrahentów. Co więcej, jeśli zawiesi Pani działalność z datą wsteczną, będzie Pani zobowiązana do zwrotu pomocy z tarcz przeciwcovidowych. Środki pomocowe, jakie Pani pobrała, są bowiem dla firm aktywnych, by im pomóc prowadzić działalność. A zatem po zawieszeniu działalności firmy z datą wsteczną zostanie Pani wezwana do zwrotu pożyczki i wsparć pomostowych jako pobranych nienależnie.

Nadto znów pojawia się odpowiedzialność za wprowadzanie organów w błąd i wypełnianie fałszywych oświadczeń (skoro teraz Pani wskaże, że nie prowadziła firmy, a wówczas wnioskowała o pomoce dla firm aktywnych, to zeznała Pani nieprawdę, zyskując konkretne formy pomocy).

Podsumowując, odradzam zawieszanie firmy z datą wsteczną. Ryzykuje Pani kontrolą, wyjściem na jaw, że były faktury, i że wniosek o zawieszenie jest oparty na nieprawdziwych danych, a ponadto ryzykuje Pani odpowiedzialnością karno-skarbową i wezwaniem do zwroty pomocy z tarczy.

Spłata zaległych składek ZUS w ratach

Najzasadniej i z najmniejszym uszczerbkiem jest spłacić zaległości w ZUS, względnie złożyć wniosek o ich rozłożenie na raty, uzasadniając go np. trudną sytuacją osobistą i majątkową. Nie zalecam też od razu zawieszać firmy np. z datą od teraz. Proszę najpierw prześledzić warunki świadczeń pomostowych i pożyczki 5 tys. zł, czy aby nie był wskazany okres, przez który należy utrzymać firmę od dnia pobrania tych środków. Na przykład pożyczka 5 tys. zł dla przedsiębiorców w związku z sytuacją pandemiczną jest bezzwrotna, ale tylko pod warunkiem, że pobierający ją przedsiębiorca nie zamknie ani nie zawiesi działalności gospodarczej przez okres 3 miesięcy od dnia udzielenia wsparcia. W przeciwnym razie będzie zmuszony do spłaty zobowiązania w terminie 12 miesięcy, w równych ratach każdego miesiąca. Z kolei za nienależnie pobrane świadczenie postojowe uważa się świadczenie przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych oświadczeń lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenie lub odpowiednio zleceniodawcę lub zamawiającego. Osoba, która pobrała nienależnie świadczenie postojowe, jest obowiązana do jego zwrotu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

Jak Pani widzi, sankcje za dokonanie zawieszenia firmy z datą wstecz będą o wiele bardziej dotkliwe niż spłata zadłużenia w ZUS.

Proszę również pamiętać, że zawieszenie działalności nie zwalnia przedsiębiorcy z obowiązku prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.