Wezwanie do spełnienia obowiązku statystycznego przez GUS

Organizacja urzędów statystycznych

Na podstawie ustawy o statystyce publicznej stwierdzić należy, że:

1. Służby statystyki publicznej stanowią Prezes Głównego Urzędu Statystycznego, podlegli mu dyrektorzy urzędów statystycznych, jednostki przez niego nadzorowane (art. 22 ustawy).
2. Centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach statystyki jest Prezes Głównego Urzędu Statystycznego wykonujący swoje zadania przy pomocy służb statystyki publicznej. Nadzór nad Prezesem Głównego Urzędu Statystycznego sprawuje Prezes Rady Ministrów. Organizację Głównego Urzędu Statystycznego określa statut nadany, w drodze rozporządzenia, przez Prezesa Rady Ministrów (art. 23 ustawy).
3. Urzędy statystyczne tworzy i znosi Prezes Głównego Urzędu Statystycznego, w drodze zarządzenia. Szczegółowy zakres zadań i organizację urzędu statystycznego określa statut nadany przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, w drodze zarządzenia. Urzędem statystycznym kieruje dyrektor powoływany i odwoływany przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Dyrektor urzędu statystycznego jest organem administracji niezespolonej w województwie (art. 25 ust. 2–5 ustawy).

Organem administracji publicznej (art. 5 § 2 pkt 3 Kodeksu postępowania administracyjnego) są ministrowie, centralne organy administracji rządowej, wojewodowie, działające w ich lub we własnym imieniu inne terenowe organy administracji rządowej (zespolonej i niezespolonej), organy jednostek samorządu terytorialnego oraz organy i podmioty wymienione w art. 1 pkt 2.

Doręczanie pism zgodnie z przepisami K.p.a.

Powyższe prowadzi do wniosku, iż urzędy statystyczne jako organy administracji publicznej powinny doręczać pisma zgodnie z K.p.a., co oznacza, że zasadą jest doręczanie pism za potwierdzeniem. Potwierdzenie doręczenia pisma powinno być dokonane na odpowiednich dokumentach urzędowych, a w przypadku dokumentów doręczanych za pomocą środków komunikacji elektronicznej – poprzez tzw. urzędowe poświadczenie odbioru. Pocztowy dowód doręczenia przesyłki jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 76 § 1, co oznacza, że stanowi dowód tego, co zostało w nim urzędowo stwierdzone. Strona może przeprowadzić dowód przeciwko jego treści, wykazując, że pismo nie zostało jej doręczone w dacie wskazanej w dowodzie doręczenia przesyłki (zob. wyrok NSA z 20 stycznia 1999 r., sygn. akt III SA 1594/98, LEX nr 44831). Skutki niedoręczenia lub wadliwego doręczenia pisma spoczywają na organie administracji, a nie na podmiocie doręczającym (wyrok NSA z 13 stycznia 1999 r., sygn. akt I SA/Lu 1389/97 LEX nr 36593).

W sytuacjach określonych w art. 391 oraz art. 392 organ jest zobowiązany doręczyć pismo mające formę dokumentu elektronicznego za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Odmowa wykonania obowiązku statystycznego

Art. 57 przewiduje odpowiedzialność karną tego, kto wbrew obowiązkowi odmawia wykonania obowiązku statystycznego albo udzielenia informacji w spisie powszechnym lub innym badaniu statystycznym.

Ponadto, zgodnie z art. 7, „jeżeli badanie statystyczne jest prowadzone na zasadzie obowiązku, respondenci są obowiązani do udzielenia i przekazania prowadzącemu badanie pełnych, zgodnych ze stanem faktycznym, rzetelnych i wyczerpujących danych, zgodnie ze szczegółowym zakresem, w formie, postaci i terminach określonych w programie badań statystycznych statystyki publicznej”.

W myśl art. 30 ust. 1 pkt 3) podmioty gospodarki narodowej są obowiązane do przekazania nieodpłatnie danych dotyczących prowadzonej działalności i jej wyników zgodnie z programem badań statystycznych statystyki publicznej oraz w formacie udostępnionym zgodnie z art. 18a ust. 3. Przekazywanie danych odbywa się:

• w postaci elektronicznej, w szczególności za pośrednictwem elektronicznej platformy gromadzenia danych statystycznych, a w przypadkach wskazanych w programie badań statystycznych statystyki publicznej - w innej formie lub postaci;
• w postaci wywiadu przeprowadzanego przez ankietera statystycznego metodą wywiadu bezpośredniego lub wywiadu telefonicznego.

Obowiązek statystyczny mikroprzedsiębiorców

Podobny obowiązek ciąży również na mikroprzedsiębiorcach w rozumieniu art. 2 ust. 3 załącznika I do rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. Urz. UE L 187 z 26.06.2014, str. 1) za rok kalendarzowy, w którym uzyskali wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym, jeżeli obowiązek taki  wynika z umów i zobowiązań międzynarodowych lub przepisów prawa Unii Europejskiej.

Powyższe skłania więc do wniosku, iż niespełnienie obowiązku statystycznego, o którego istnieniu podmiot nie został zawiadomiony, nie rodzi po jego stronie konsekwencji. W przypadku niedopełnienia obowiązku grzywnę wymierza właściwy dyrektor urzędu statystycznego. Nie mamy tu do czynienia z karą grzywny, a grzywną, co ustawa wyraźnie odróżnia.