Wadliwie wykonane schody, jak odstąpić od umowy?

Wadliwe wykonanie dzieła przez wykonawcę, konsekwencje

Obawiam się, że w tej sprawie musimy dokonać analizy już na gruncie przepisów o rękojmi, a nie o wykonywaniu dzieła. Istotnie art. 636 Kodeksu cywilnego (K.c.) ma zastosowanie bezpośrednio do umów o dzieło, a wykonanie schodów takim dziełem jest, jednak moje wątpliwości wiążą się z faktem, że wady zostały zauważone na etapie odbioru dzieła.

Artykuł 636 K.c. stanowi: „Jeżeli przyjmujący zamówienie wykonywa dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową, zamawiający może wezwać go do zmiany sposobu wykonania i wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu zamawiający może od umowy odstąpić albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie.”.

Zlecający może kontrolować dzieło w trakcie wykonywania

Przepis ten jest wynikiem uznania, że zamawiający dzieło ma prawo nadzoru i kontroli wykonywania dzieła. Proszę zauważyć, że wyraźnie przepis dotyczy etapu wykonywania dzieła, a nie wykonania. W ramach wglądu w wykonywanie umowy (por. art. 635) zamawiający może także (a nawet – w istotniejszych umowach – we własnym interesie powinien, choć nie jest to jego obowiązkiem w rozumieniu art. 640) reagować na dostrzeżony nieprawidłowy sposób wykonywania dzieła. Może w ten sposób zapobiec dalszym negatywnym skutkom, a przede wszystkim – wadom już ukończonego dzieła. W doktrynie uznaje się, że: „Wykonanie prawa odstąpienia powoduje co do zasady wygaśnięcie relacji umownej ze skutkiem wstecznym (ex tunc). Ustaje obowiązek wykonywania dalszych świadczeń, natomiast świadczenia wzajemne spełnione do chwili odstąpienia podlegają zwrotowi (art. 494). Wraz ze złożeniem oświadczenia o odstąpieniu od umowy wygasa także alternatywne prawo do powierzenia przez zamawiającego osobie trzeciej tzw. zastępczego wykonania (poprawienia lub dokończenia) dzieła na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie. W takim przypadku koszty poniesione przez zamawiającego na usunięcie wad lub dokończenie dzieła (samodzielnie lub przy pomocy podmiotu trzeciego), po spełnieniu odpowiednich przesłanek, mogą być objęte roszczeniem odszkodowawczym zgodnie z art. 494 in fine. Zamawiający może wykonać prawo odstąpienia wynikające z art. 636 jedynie w zakresie odnoszącym się do niewykonanej części umowy – ex nunc (por. wyrok SA w Warszawie z dnia 7 listopada 2014 r., I ACa 648/14, LEX nr 1651977; wyrok SN z dnia 14 listopada 2008 r., V CSK 182/08, LEX nr 619662; wyrok SA w Białymstoku z dnia 9 maja 2014 r., I ACa 84/14, LEX nr 1473650)”( tak w: P. Drapała [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom IV. Zobowiązania. Część szczegółowa, wyd. II, red. J. Gudowski, Warszawa 2017, art. 636.)

Z powyższego wynika, ze istotnie przy zastosowaniu tego uprawnienia należy zwrócić niewykorzystane dzieło, a ewentualne zaliczki wracają do zamawiającego.

Wady dzieła ujawnione przy jego odbiorze

Trzeba przyznać jednak, że tutaj, w Pańskim przypadku mamy do czynienia z dziełem już ukończonym i przedstawionym do odbioru. W tej sytuacji sądy uznają, że wchodzimy w etap oceny wadliwego dzieła. W wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 15 lipca 2020 r. (sygn. akt I ACa 414/19) czytamy: „W sytuacji, gdy problem wad dzieła wynikł dopiero przy jego odbiorze, art. 636 K.c. w ogóle nie może mieć zastosowania”.

W przypadku wykrycia wad dzieła konsument nadal ma prawo odstąpić od umowy, zwłaszcza w sytuacji gdy dzieło już zostało przedstawione do usunięcia wad lub zastąpienia nowym. Wynika to z faktu, że do wad dzieła stosuje się przepisy o rękojmi jak przy sprzedaży. Zgodnie z art. 561(1) K.c., jeżeli rzecz wadliwa została zamontowana, kupujący może żądać od sprzedawcy demontażu i ponownego zamontowania po dokonaniu wymiany na wolną od wad lub usunięciu wady. W razie niewykonania tego obowiązku przez sprzedawcę kupujący jest upoważniony do dokonania tych czynności na koszt i niebezpieczeństwo sprzedawcy. Kupujący, który wykonuje uprawnienia z tytułu rękojmi, jest obowiązany na koszt sprzedawcy dostarczyć rzecz wadliwą do miejsca oznaczonego w umowie sprzedaży, a gdy takiego miejsca nie określono w umowie – do miejsca, w którym rzecz została wydana kupującemu. Natomiast art. 561(4) K.c. stanowi, że: „Sprzedawca obowiązany jest przyjąć od kupującego rzecz wadliwą w razie wymiany rzeczy na wolną od wad lub odstąpienia od umowy”.

Odstąpienie od umowy o dzieło

Z powyższego wynika, że odstąpienie w chwili obecnej od umowy nie powinno mieć dla Pana negatywnych konsekwencji w postaci dodatkowych kosztów, a wykonujący dzieło ma obowiązek przyjąć zdemontowane schody bez prawa żądania wynagrodzenia. To jednak nie oznacza, ze sprawa nie skończy się w postaci sporu na sali sądowej. Wykonawca dzieła może się bowiem nie zgodzić z Panem co do istnienia wad. Wygrana oczywiście powoduje, że Pan kosztów nie poniesie, natomiast warto pamiętać, że taka sytuacja może mieć miejsce.

Podsumowując, skoro już raz wykonawca zobowiązał się do usunięcia wad, ale ponownie przyjechał z wadliwym towarem, to ma Pan  podstawy do odstąpienia od umowy na podstawie art. 636 K.c.