W jakiej odległości od rzeki można wybudować dom?

Możliwość budowy domu w bliskiej odległości rzeki

Zgodnie z art. 85 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo wodne zabronione jest wykonywanie „robót budowlanych polegających na wykonywania obiektów budowlanych, kopania studni, sadzawek, dołów oraz rowów w odległości mniejszej niż 50 m od stopy wału po stronie odpowietrznej”. W przepisie tym ustawodawca posłużył się pojęciem „obiekt budowlany”, co w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane oznacza: budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi, budowlę stanowiącą całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami, a także obiekt małej architektury (art. 3 pkt 1 Prawa budowlanego).

Wał jest budowlą, urządzeniem, obrazowo wyglądającym jak wzniesienie. Wyobrażając sobie przekrój poprzeczny tej budowli, wskazać więc można, że względem terenu otaczającego jest miejsce najwyższe (korona wału) oraz najniższe (stopa wału). Miejsce najniższe jest równe z terenem otaczającym. Wał posiada stronę wewnętrzną (od rzeki) oraz zewnętrzną (tzw. odpowietrzną). Odległość 50 m od stopy wału wskazana we wskazanym przepisie dotyczy odległości mierzonej od stopy wału po stronie odpowietrznej.

Zakazy ustanowione w art. 85 ust. 1 ustawy Prawo wodne mają na celu – co wynika wprost z przepisu – zapewnić prawidłowy stan techniczny wałów przeciwpowodziowych oraz możliwość dotarcia w każdym czasie i we wszystkich warunkach do każdego miejsca wału w celu przeprowadzenia akcji przeciwpowodziowej, a także kontroli stanu budowli, napraw i konserwacji.

Pozwolenie na wykonywanie robót budowlanych w odległości mniejszej niż 50 m od stopy wału

W szczególnych przypadkach można uzyskać pozwolenie na wykonywanie robót budowlanych w odległości mniejszej niż 50 m od stopy wału. Utrzymywanie wałów w należytym stanie należy do kompetencji marszałka województwa i jemu przysługuje uprawnienie do wydania decyzji zwalniającej od niektórych zakazów wymienionych w art. 85 ust. 1 pkt 1-5. W tym celu należy opracować projekt techniczny (często także z opinią geotechniczną) – a i tak nie ma pewności, czy decyzja wydana będzie pozytywna.

Analizując kolejno wymienione w art. 85 ust. 1 pkt 1-5 ustawy Prawo wodne zakazy, można dojść do wniosku, że zwolnienia mogą dotyczyć upraw, które zapewniają stabilność gruntu położonego pomiędzy linią brzegu a stopą wału, budowania drewnianych obiektów bez trwałego powiązania z gruntem, np. wiat do składowania siana, czy też kopania studni poza zewnętrzną ścianą wału w odległości mniejszej niż 50 m od stopy wału, w zależności od terenu i struktury gleby utrudniającej infiltrację wody w wypadku jej wezbrania, gdy w dalszej odległości liczonej od stopy wału pozyskanie wody jest niemożliwe lub nadmiernie utrudnione. Inne zwolnienia – ze względu na ochronę interesu publicznego – nie są możliwe.