W jaki sposób dłużnik alimentacyjny może uniknąć opłat komorniczych?

Porozumienie z wierzycielem

Są dwa wyjścia z sytuacji: albo porozumienie się z wierzycielem, który jest dysponentem postępowania egzekucyjnego i w każdej chwili może cofnąć wniosek, albo skorzystanie z art. 883 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego, który stanowi, że dłużnik może żądać umorzenia egzekucji co do świadczeń wymagalnych w przyszłości, jeżeli uiści wszystkie świadczenia wymagalne i złoży do depozytu sądowego sumę równającą się sumie świadczeń periodycznych za sześć miesięcy, z równoczesnym umocowaniem komornika do podejmowania tej sumy. Komornik skorzysta z tego umocowania, gdy stwierdzi, że dłużnik popadł w zwłokę z uiszczeniem świadczeń wymagalnych; równocześnie wszczyna z urzędu egzekucję.

W tym celi dłużnik powinien złożyć do sądu wniosek o zgodę na wpłatę do depozytu sądowego równowartości 6-miesięcznych alimentów. Taki wniosek podlega opłacie w wysokości 100 zł. Jeżeli sąd wyrazi zgodę na wpłatę, wówczas wierzyciel może złożyć do komornika wniosek o umorzenie postępowania, załączając do wniosku dowód uiszczenia kwoty do depozytu oraz upoważnienie dla komornika do podejmowania tej sumy. Aczkolwiek w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 27 lutego 2008 r., sygn. akt III CZP 153/07 ? wydanej właśnie na gruncie sprawy dotyczącej alimentów ? czytamy, iż ?do złożenia przez dłużnika w toku egzekucji świadczenia do depozytu sądowego na podstawie art. 883 § 2 K.p.c. nie jest wymagane zezwolenie sądu przewidziane w art. 6932 § 1 K.p.c.?, to zaś oznacza, że dłużnik może po prostu wpłacić kwotę na rachunek depozytowy sądu, bez żadnych innych dodatkowych czynności.

W nauce prawa podkreśla się, że art. 883 § 2 K.p.c. zapewnia ochronę interesu wierzyciela, ale daje również możliwość dobrowolnego spełniania świadczenia i uniknięcia ponoszenia kosztów egzekucji uczciwemu dłużnikowi. Omawiana regulacja stanowi jedyną drogę ochrony praw dłużnika, który regularnie uiszczał należności periodyczne (alimentacyjne, rentowe), a jednak wierzyciel zażądał wszczęcia przeciwko niemu egzekucji. Ponieważ komornik nie może badać zasadności tytułu wykonawczego (art. 804), dłużnik nie ma innego sposobu powstrzymania prowadzonej przeciw niemu egzekucji oraz uniknięcia kosztów tego postępowania jak tylko skorzystanie z procedury określonej w art. 883 § 2.

Skarga kwestionująca czynności komornika w zakresie obciążenia dłużnika kosztami egzekucyjnymi

Dłużnik, przeciwko któremu została wszczęta egzekucja alimentów, mimo że dobrowolnie zaspokajał alimenty w terminie i wysokości określonej w tytule wykonawczym, może skutecznie – stosownie do okoliczności – w drodze skargi kwestionować czynności komornika w zakresie obciążenia go kosztami egzekucyjnymi (art. 767 i 770) – uchwała składu siedmiu sędziów SN – zasada prawna z dnia 27 listopada 1986 r., III CZP 40/86, OSNC 1987, nr 5-6, poz. 71.

Umarzając egzekucję co do świadczeń wymagalnych w przyszłości na podstawie art. 883 § 2, komornik zatrzymuje tytuł wykonawczy w aktach sprawy. Uzyskując informację o tym, że dłużnik popadł w zwłokę z uiszczeniem świadczeń wymagalnych, komornik wszczyna egzekucję z urzędu, dokonując nowego zajęcia wynagrodzenia za pracę. Jednocześnie komornik wskazuje zakładowi pracy, od jakiej daty winien dokonywać potrąceń z wynagrodzenia dłużnika. Przy określeniu tej daty komornik uwzględni wysokość sumy znajdującej się w depozycie (tak np. O. Marcewicz w Komentarzu do kodeksu postępowania cywilnego).

Dalej wyjaśniam, że zgodnie z art. 1025 § 1 K.p.c. z kwoty uzyskanej z egzekucji zaspokaja się w następującej kolejności:

1. koszty egzekucyjne,
2. należności alimentacyjne.

Tak więc koszty komornicze mają pierwszeństwo przed należnościami alimentacyjnymi.

Koszty komornicze

Wysokość opłat określa z kolei art. 49 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, który stanowi, że w sprawach o egzekucję świadczeń pieniężnych komornik pobiera od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 15% wartości wyegzekwowanego świadczenia, jednak nie niższej niż 1/10 i nie wyższej niż trzydziestokrotna wysokość przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Jednakże w przypadku wyegzekwowania świadczenia wskutek skierowania egzekucji do wierzytelności z rachunku bankowego, wynagrodzenia za pracę, świadczenia z ubezpieczenia społecznego jak również wypłacanych na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zasiłku dla bezrobotnych, dodatku aktywizacyjnego, stypendium oraz dodatku szkoleniowego, komornik pobiera od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 8% wartości wyegzekwowanego świadczenia, jednak nie niższej niż 1/20 i nie wyższej niż dziesięciokrotna wysokość przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Tak więc w zależności od sposobu egzekucji te opłaty mogę się kształtować na poziomie 15% lub 8% wartości wyegzekwowanego świadczenia.

Ostatnie pytanie dotyczy wysokości odsetek, zgodnie z art. 481 § 2 K.c. jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Obecnie wysokość odsetek ustawowych kształtuje się na poziomie 13%.