Uzyskanie pełnej wysokości odszkodowania od ubezpieczyciela i sprawcy

Granica odpowiedzialności ubezpieczyciela w przypadku dobrowolnego ubezpieczenia OC

Odnosząc się w pierwszej kolejności do kwestii wysokości należnego Panu odszkodowania, wskazać należy, iż sprawca zobowiązany jest, zgodnie z art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego, pokryć nie tylko straty, które poszkodowany poniósł, lecz także korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy w uchwale z 12 października 2001 r. (sygn. akt III CZP 57/01) stwierdził ponadto, że odszkodowanie za uszkodzenie samochodu może obejmować, oprócz kosztów jego naprawy, także zapłatę sumy pieniężnej odpowiadającej różnicy między wartością tego samochodu przed uszkodzeniem i po naprawie. Swoje stanowisko Sąd Najwyższy uzasadnił tym, że z przepisu art. 361 § 2 K.c. wynika obowiązek pełnej kompensacji szkody. Zatem wartość samochodu po jego naprawie, to nic innego jak jego wartość rynkowa. Ponieważ wartość ta w wyniku uszkodzenia, choć później wyeliminowanego, zmalała w stosunku do tej, jaką pojazd ten reprezentowałby na rynku, gdyby nie został uszkodzony, więc kompensata powinna obejmować nie tylko koszty naprawy, ale także tę różnicę wartości.

Jednak w Pana przypadku odszkodowanie zostało wypłacone na podstawie dobrowolnego ubezpieczenia OC sprawcy szkody (firmy budowlanej), którego warunki strony tej umowy mogą określić w sposób bardziej swobodny, niż w przypadku umów obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego. Powyższe oznacza w praktyce, że ubezpieczyciel przyjmuje pewne granice swojej odpowiedzialności poprzez wprowadzenie np. franszyzy lub wyłączenia spod ochrony ubezpieczeniowej niektórych zdarzeń albo też poprzez wskazanie, że pewne szkody pokryje jedynie w połowie lub z pewnymi potrąceniami.

Wystąpienie do sprawcy o pokrycie całości szkody i odwołanie od decyzji o wypłacie odszkodowania przez ubezpieczyciela

Jednakże powyższe warunki umowy dobrowolnego ubezpieczenia OC nie zwalniają samego sprawcy od pokrycia wyrządzonej szkody w całości. Dlatego też poszkodowany, który nie otrzyma od ubezpieczyciela takiego sprawcy całości należnego odszkodowania, ma pełne prawo do wystąpienia do samego sprawcy o dopłatę kwoty, która pokryje całość powstałej szkody.

Zatem w Pana przypadku warto by wpierw złożyć odwołanie od otrzymanej decyzji o wypłacie odszkodowania (nie wiąże Pana żaden termin, ale należałoby działać bez zbędnej zwłoki), w którym uzasadniłby Pan swoje dodatkowe roszczenia. Dopiero w razie odmowy dopłaty odszkodowania należałoby zwrócić się do firmy budowlanej odpowiedzialnej za Pana szkodę o jego dopłatę do wysokości w pełni rekompensującej poniesione przez Pana wydatki oraz utratę wartości rynkowej pojazdu (w tej kwestii należałoby zasięgnąć opinii rzeczoznawcy).

Zaniżanie wypłacanego odszkodowania przez firmy ubezpieczeniowe

Warto w tym miejscu wskazać kwestię dokonywania przez zakłady ubezpieczeń tzw. amortyzacji czy też urealnienia wartości części zamiennych stosowanych przez warsztaty przy naprawie, które w rezultacie prowadzi do zaniżenia wypłaconego odszkodowania. Działanie takie jest powszechnie uznawane za niewłaściwe i stało się przedmiotem licznych orzeczeń sądowych, a także kwestią tą zajmował się Rzecznik Ubezpieczonych. W celu uzyskania bliższych informacji, proszę zapoznać się ze skierowanym przez Rzecznika Ubezpieczonych pismem do Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 19.08.2008 r. O amortyzacji i częściach alternatywnych.

Czy ubezpieczyciel powinien otrzymać oryginały faktur za naprawę pojazdu?

Co do konieczności złożenia oryginałów faktur VAT, to wskazać należy, iż nie istnieje żaden jednoznaczny przepis wprost nakazujący składanie tych dokumentów w oryginale. Jednakże z przyjętej praktyki wynika, iż zakłady ubezpieczeń wymagają dostarczenia im takich dokumentów, np. po to, aby poszkodowany nie mógł na podstawie tej samej faktury dochodzić odszkodowania od kilku ubezpieczycieli. Jednakże uznać zarazem należy, iż w przypadku, gdy poszkodowanemu oryginał faktury jest niezbędny, np. do dochodzenia ewentualnych praw z gwarancji, to po wskazaniu zakładowi ubezpieczeń tych argumentów, ubezpieczyciel powinien odstąpić od swoich żądań. Ewentualnie można wskazać ubezpieczycielowi, że dokumenty te po ich złożeniu, muszą po zakończeniu postępowania likwidacyjnego zostać Panu zwrócone.

Jak zostało wskazane powyżej, zarówno franszyzy, jak i pozostałej do dopłaty kwoty odszkodowania może Pan dochodzić bezpośrednio od sprawcy szkody. W tym celu należy wystosować do niego wezwanie do zapłaty, w którym szczegółowo przedstawione zostałoby Pana roszczenie, ze wskazaniem na dokonane przez ubezpieczyciela potrącenie franszyzy oraz ewentualną niedopłatę odszkodowania, do pokrycia których to kwot zobowiązany jest sam sprawca szkody.

W wezwaniu wskazać należy ponadto termin, w którym zapłata ma nastąpić (zazwyczaj jest to 14 dni od dnia otrzymania wezwania), a także numer rachunku bankowego, na który ma zostać dokonany przelew. Wezwanie takie wysyła się z zastrzeżeniem wystąpienia na drogę sądową w razie niespełnienia wskazanych w piśmie roszczeń w wyznaczonym terminie.

Jak wystąpić z odwołaniem do ubezpieczyciela?

Występując z odwołaniem do ubezpieczyciela najlepiej jest mieć już zgromadzone wszystkie rachunki i kosztorysy, jednakże w przypadku sukcesywnego nabywania kolejnych części czy wyposażenia, należy ubezpieczycielowi wskazać, iż pozostałe dokumenty zostaną przedstawione niezwłocznie po dokonaniu przez Pana odpowiednich napraw czy zakupów. W takiej sytuacji zakład ubezpieczeń będzie zobowiązany dokonać odpowiedniej dopłaty odszkodowania, w razie wykazania przez Pana poniesienia dalszych kosztów w związku z przywróceniem motocykla oraz jego wyposażenia do stanu sprzed powstania szkody.

Jeżeli natomiast przywrócenie motocykla do stanu sprzed szkody wiąże się nieodzownie z koniecznością zakupienia całych kompletów, to – co do zasady – odszkodowanie powinno pokryć koszt zakupu całego kompletu. Jednakże wskazać należy, iż celem odszkodowania jest pokrycie jedynie ekonomicznie uzasadnionych kosztów, jakie poniósł poszkodowany, dlatego też, jeżeli np. na rynku części używanych dostępne są elementy rozkompletowane, to należy przypuszczać, iż ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie, uwzględniając właśnie cenę takiego elementu rozkompletowanego. Natomiast w razie obiektywnej niemożliwości dostania części kompletu pasującego do elementu nieuszkodzonego (np. zakup tylko jednego kufra, który pasowałby do kufra nieuszkodzonego), okoliczność taką trzeba zaznaczyć ubezpieczycielowi i domagać się zapłaty odszkodowania za cały komplet.