Uzyskanie prawa do nieruchomości przez zasiedzenie

Nabycie nieruchomości przez zasiedzenie

Z tego, co Pan pisze, wynika, że Pana mama od 1990 r. zajmowała się gospodarstwem po jej rodzicach, a Pana dziadkach. Dalej wskazuje Pan, że rodzice mamy nigdy nie posiadali tytułu prawnego do owej ziemi, a jedynie byli posiadaczami samoistnymi. Tak samo Pana mama kontynuowała posiadanie samoistne. Przekazała Panu to posiadanie w zamian za emeryturę w lutym 2020 r. i od tego czasu to Pan jest posiadaczem samoistnym tejże ziemi. Pana intencją teraz jest zostać właścicielem (prawowitym) owego gospodarstwa, którego jest Pan posiadaczem samoistnym.

Jedyna opcja w tej sytuacji to zasiedzenie. Natomiast taki proces nie będzie łatwy, ponieważ trzeba będzie przed sądem wykazać (udowodnić) posiadanie samoistne wynoszące co najmniej 30 lat. Na szczęście zgodnie z art. 176 Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.): „Jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika. Jeżeli jednak poprzedni posiadacz uzyskał posiadanie nieruchomości w złej wierze, czas jego posiadania może być doliczony tylko wtedy, gdy łącznie z czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi przynajmniej lat trzydzieści”.

Musiałby Pan udowodnić przed sądem, że łączny czas posiadania Pana z Pana mamą wynosi minimum 30 lat. Tutaj mamy do czynienia ze złą wiarą, gdyż Pana mama i Pan mieli oraz mają wiedzę, że dziadkowie nie posiadali tytułu własności do tych ziemi, lecz znajdowały się one w ich samoistnym posiadaniu. Na całe szczęście Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 16 września 2021 r. (sygn. akt IV CSKP 66/21) wskazał, że: „Do oceny posiadania poprzednika stosuje się zarówno domniemania wynikające z samego posiadania art. 339–341 K.c., jak i domniemanie dobrej wiary, o którym mowa w art. 7 K.c.”.

Musiałby więc Pan złożyć do sądu wniosek o zasiedzenie.

Wniosek o stwierdzenie zasiedzenia

Sądem wyłącznie właściwym do rozpoznania sprawy o stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości jest sąd rejonowy miejsca położenia tej nieruchomości (art. 507 w zw. z art. 606 K.p.c.), przy czym, gdy nieruchomość jest położona w kilku okręgach sądowych, wybór sądu właściwego między tymi sądami należy do wnioskodawcy.

We wniosku Pan jako wnioskodawca powinien wskazać wszystkich zainteresowanych uczestników postępowania o stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości. Jeżeli wnioskodawca wskazał wszystkich zainteresowanych uczestników przez podanie ich imion i nazwisk, a także aktualnych adresów, sąd wezwie ich do udziału w sprawie, doręczając im odpisy wniosku.

Wniosek musi spełniać wymagania pisma procesowego, zawierać dowody na posiadanie Pana i Pana matki (dowód uiszczania podatków, ponoszenia nakładów, dbania o gospodarstwo, w tym zeznania świadków, zdjęcia czy ów akt przekazania Panu gospodarstwa, tj. jego posiadania w zamian za emeryturę).

Koszty sądowe sprawy o zasiedzenie

Zgodnie z art. 40 ustawy o kosztach sądowych „W sprawach cywilnych opłatę stałą w kwocie 2000 złotych pobiera się od wniosku o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie”. Taką kwotę musiałby więc Pan przelać na rachunek sądu, chcąc przed sądem wywalczyć zasiedzenie.

Oczywiście może Pan w sprawie reprezentować się sam, ale warto powierzyć sprawę pełnomocnikowi (adwokat lub radca prawny) z Pana miejsca zamieszkania. Reprezentacja to jednak kolejne kilka tysięcy złotych, więc musi być Pan tego świadomy. Nie są to jednak sprawy łatwe, bo wykazać trzeba posiadanie samoistne przez mamę i Pana całości gospodarstwa (nie np. części). Dowody i dobre pytania dla ewentualnych uczestników będą miały kolosalne znaczenie dla powodzenia wygranej.

Wywłaszczenie nieruchomości

Jeśli chodzi o wywłaszczenie, to nie bardzo rozumiem ten pomysł. Wywłaszczenie jest dokonywane na cele publiczne w trybie ustawy o gospodarce nieruchomościami (art. 112 i następne). Artykuł 113 ww. ustawy wprost wskazuje: „Nieruchomość może być wywłaszczona tylko na rzecz Skarbu Państwa albo na rzecz jednostki samorządu terytorialnego”. Zatem nie może Pan na swoją rzecz (jako osoby fizycznej) doprowadzić do wywłaszczenia.