Użyczenie samochodu w małżeństwie, czy można odliczyć koszty?

Wspólność majątkowa

W pierwszej kolejności wskażmy, że zgodnie z art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (w skrócie K.r.io.) „z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków”. W myśl natomiast art. 33 pkt 1 K.r.io. „do majątku osobistego każdego z małżonków należą przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej”.

W konsekwencji, jeżeli dany składnik majątku stanowił własność narzeczonego przed ślubem, to z chwilą zawarcia związku małżeńskiego nie staje się automatycznie składnikiem wspólności majątkowej. Małżonek może postanowić, że nie będzie włączał pojazdu do wspólności małżeńskiej, co skutkuje tym, że nadal będzie to jego wyłączna własność w ramach jego majątku osobistego.

Wliczanie samochodu do kosztów firmy

Następnie wskażmy, że zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy PIT „nie uważa się za koszt podatkowy poniesionych wydatków z tytułu kosztów używania, stanowiącego własność podatnika prowadzącego działalność gospodarczą, samochodu osobowego niebędącego składnikiem majątku, o którym mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1, oraz składek na ubezpieczenie takiego samochodu; te wydatki i składki w wysokości 20% stanowią jednak koszty uzyskania przychodów pod warunkiem, że samochód ten jest wykorzystywany również do celów związanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika”. Przywołany przepis odnosi się zatem do samochodu osobowego niebędącego składnikiem majątku, o którym mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy PIT. Przepis ten odnosi się do składników będących środkami trwałymi ujętymi w ewidencji środków trwałych.

Z uzasadnienia do ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 2159) wynika, że podatnicy, którzy dla potrzeb działalności gospodarczej wykorzystują samochód stanowiący ich własność, do kosztów uzyskania przychodów mogą zaliczyć 20% poniesionych wydatków (80% wydatków wyłączono z kosztów podatkowych). Dla ustalenia limitu wydatków zaliczanych do kosztów podatkowych podatnicy mogą uwzględniać wszystkie wydatki związane z eksploatacją stanowiącego ich własność, prywatnego samochodu osobowego faktycznie wykorzystywanego na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, tj. niebędącego składnikiem majątku, o którym mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (niewpisanego do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, niebędącego samochodem o wartości do 10 000 zł, niebędącego samochodem niezaliczonym do środków trwałych z uwagi na przewidywany okres używania równy lub krótszy niż rok).

Na skutek tego wspomniany art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy PIT może znaleźć zastosowanie zarówno, gdy podatnik użytkuje samochód niebędący jego własnością (np. na podstawie umowy najmu czy użyczenia), jak i w przypadku gdy podatnik jest właścicielem samochodu, ale nie wprowadza go do ewidencji środków trwałych w firmie, ale jednocześnie wykorzystuje na potrzeby firmowe.

W konsekwencji zakładając, że po ślubie małżonek wprowadzi samochód do majątku wspólnego, to nadal może znaleźć zastosowanie art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy PIT, jeżeli pojazd (stanowiący współwłasność) będzie wykorzystywany do celów firmowych, ale nie zostanie wprowadzony do ewidencji środków trwałych w firmie. Na zakończenie dodajmy, że zgodnie z art. 71 ustawy Prawo o ruchu drogowym dowód rejestracyjny jest wyłącznie dokumentem stwierdzającym dopuszczenie do ruchu pojazdu samochodowego. Nie jest to dokument determinujący w zakresie prawa własności.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
2. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350