Utrata prawa do grobu z powodu braku opłat

Prawo do grobu wg przepisów

Kwestia prawa do grobu została uregulowana w ustawie z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Zgodnie z art. 7 wskazanej ustawy:

„Art. 7. 1. Grób nie może być użyty do ponownego chowania przed upływem lat 20.

2. Po upływie lat 20 ponowne użycie grobu do chowania nie może nastąpić, jeżeli jakakolwiek osoba zgłosi zastrzeżenie przeciw temu i uiści opłatę, przewidzianą za pochowanie zwłok. Zastrzeżenie to ma skutek na dalszych lat 20 i może być odnowione.

3. Przepisy ust. 1 i 2 nie mają zastosowania do chowania zwłok w grobach murowanych przeznaczonych do pomieszczenia zwłok więcej niż jednej osoby, a także do chowania urn zawierających szczątki ludzkie powstałe w wyniku spopielenia zwłok.

4. Dozwolone są umowy, przedłużające termin, przed upływem którego nie wolno użyć grobu do ponownego pochowania.

5. Niezależnie od powyższych przepisów jest wzbronione użycie do ponownego pochowania grobów, mających wartość pamiątek historycznych (ze względu na swą dawność lub osoby, które są w nich pochowane, lub zdarzenia, z którymi mają związek) albo wartość artystyczną.”

Zgodnie z cytowanym przepisem, po upływie 20 lat od ostatniego pochówku grób może zostać ponownie wykorzystany, także do pochowania osób niespokrewnionych. Przepis ten nie precyzuje jednak, że dotychczasowy dysponent grobu, po upływie omawianego terminu, traci do niego prawa. Dzieje się tak w zasadzie dopiero, kiedy grób zostanie przeznaczony na miejsce pochówku innej osoby. Do tego czasu możliwe jest zgłoszenie zastrzeżenia, które będzie skuteczne na kolejne 20 lat. Warunkiem skuteczności takiego zastrzeżenia jest jednoczesne uiszczenie opłaty, w wysokości przewidzianej za chowanie zwłok. Z powyższego płyną dwa istotne wnioski. Otóż, zastrzeżenie jest wiążące na przyszłość, czyli nie jest konieczne zachowanie ciągłości. Po drugie, mowa jest tylko o opłacie przewidzianej za pochowanie zwłok, w związku z czym zarządca cmentarza nie może żądać opłaty wyższej, w szczególności za lata, w których grób nie był opłacony.

Przedłużenie rezerwacji grobu

Przepis dopuszcza także w ust. 4 zawieranie umów przedłużających termin rezerwacji grobu, przy czym zdecydowanie lepszym rozwiązaniem zdaje się złożenie zastrzeżenia, o którym mowa w ust. 2.

W tym miejscu należy także zbadać regulamin cmentarza, pod kontem zgodności z ustawą. Kwestię ponownego użycia grobu reguluje § 11 regulaminu, zgodnie z którym:

„§ 11. 1. Grób nie może być użyty do ponownego chowania przed upływem 20 lat. Ponowne użycie grobu po upływie tego okresu nie może nastąpić, jeżeli uprawniona osoba zgłosi zastrzeżenie przeciwko temu i uiści opłatę.

2. Upływ okresu 20 lat nie powoduje automatycznie wygaśnięcia dotychczasowego prawa do grobu, jednakże z tą chwilę grób może być przeznaczony do ponownego pochówku – Zarządca cmentarza może przekazać to miejsce innej osobie celem pochowania innego zmarłego.

3. Dotychczasowe prawo do grobu wygasa od momentu i na skutek zaistnienia prawa innej osoby do pochowania zwłok w danym grobie. Jednakże dopóki Zarządca cmentarza nie rozporządził miejscem i inna osoba nie nabyła prawa do grobu, można skutecznie zgłosić zastrzeżenia i uiścić opłatę przedłużając prawo do grobu na okres kolejnych 20 lat.

4. Osobie, która pomimo upływu terminu nie zgłosiła zastrzeżenia i nie uiściła opłaty, nie przysługuje roszczenie o przywrócenie posiadania miejsca oddanego przez Zarządcę cmentarza innej osobie z przeznaczeniem jej na grób, chociażby nadal odwiedzała grób i utrzymywała go w należytym stanie.”

Zasadność naliczania opłaty za grób wstecz

Należy stwierdzić, iż cytowany przepis regulaminu cmentarza, jest co do zasady zgodny z brzmieniem ustawy. W związku z powyższym, w celu przedłużenie prawa do grobu o 20 lat, powinien Pan zgłosić zastrzeżenie i uiścić opłatę przewidzianą za pochowanie zwłok. Mając jednak na uwadze wysokość opłaty, o której Pan pisze, podejrzewam, że została ona obliczona także wstecz, do czego powołana ustawa zasadniczo nie upoważnia. Niestety, nie znam cennika cmentarza, ale Panu sugerowałbym uzyskanie go w celu weryfikacji, czy aby opłata nie jest znacznie zawyżona.