Urlop dla ojca w prawie niemieckim

Możliwość uzyskania okolicznościowego urlopu dla ojca z tytułu urodzenia dziecka w Niemczech

Z zadanego pytania wnioskuję, iż dotyczy ono możliwości uzyskania okolicznościowego urlopu dla ojca z tytułu urodzenia dziecka w Niemczech (tzw. Sonderurlaub für die Geburt des Kindes). Kwestia urlopu okolicznościowego z tytułu urodzenia dziecka nie została uregulowana w niemieckiej ustawie o minimalnych urlopach dla pracowników (Mindesturlaubsgesetz für Arbeitnehmer; dost.: http://www.gesetze-im-internet.de/burlg/BJNR000020963.html).

Warunki i w szczególności wymiar urlopu okolicznościowego mogą być jednak uregulowane w:

• układach zbiorowych pracy (Tarifverträgen),
• porozumieniach zakładowych (Betriebsvereinbarungen) albo
• umowie o pracę (Arbeitsvertrag).

W Państwa przypadku w pierwszej kolejności należałoby sprawdzić umowę u pracę oraz istnienie i założenia regulaminów oraz porozumień w zakładzie pracy regulujących tę kwestię, jeżeli takowe istnieją.

Co do zasady urlopu okolicznościowego nie zalicza się do urlopu wypoczynkowego. Zależnie od warunków może być to urlop płatny bądź bezpłatny. Brak jest przepisu regulującego kwestię przyznawania urlopu dla ojca z tytułu urodzenia dziecka jak i jego wymiaru.

Jeżeli uprawnienie do urlopu nie zostanie potwierdzone w żadnym źródle prawa pracy (umowa o pracę, układ), to być może korzystnie będzie porozumieć się odpowiednio wcześniej z pracodawcą i poprosić o urlop okolicznościowy.

Jakie obywatelstwo nabywa dziecko jeżeli matka posiada obywatelstwo polskie a ojciec niemieckie?

Co do zameldowania i obywatelstwa – zarówno w polskim, jak i w niemieckim systemie prawnym jako podstawową zasadę przyjęto uis sanguinis – „prawo krwi” (z drobnym odstępstwem w prawie niemieckim). Wedle tej zasady dziecko nabywa obywatelstwo państwa, którego obywatelstwo posiada przynajmniej jedno z rodziców.

Wyrazem tej zasady jest treść art. 34 ust. 1 Konstytucji RP, który precyzuje art. 14 ustawy o obywatelstwie polskim z dnia 2 kwietnia 2009 r.:

„Art. 14 Małoletni nabywa obywatelstwo polskie przez urodzenie, w przypadku gdy:

1) co najmniej jedno z rodziców jest obywatelem polskim;

2) urodził się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a jego rodzice są nieznani, nie posiadają żadnego obywatelstwa lub ich obywatelstwo jest nieokreślone”.Małoletni nabywa zatem obywatelstwo polskie, jeżeli co najmniej jedno z rodziców jest obywatelem polskim. Przy czym nabycie obywatelstwa następuje z mocy samego prawa. Jako że Pani posiada obywatelstwo polskie, a mąż niemieckie Państwa dziecko nabędzie obywatelstwo bez konieczności zameldowania w Polsce. Co więcej, jeżeli mieszkają Państwo na stałe w Niemczech, to w Niemczech powinni być państwo zameldowani. Posiadanie zameldowania w dwóch państwa może stwarzać liczne problemy.

Dodam, iż podobnie tę kwestię uregulował ustawodawca niemiecki w § 4 ust. 1 niemieckiej ustawy o obywatelstwie (Staatsangehörigkeitsgesetz; StAG, http://www.gesetze-im-internet.de/rustag/BJNR005830913.html )

Uzyskanie urlopu wychowawczego w Niemczech

Jeżeli ojciec dziecka również chce skorzystać z urlopu wychowawczego, to wniosek urlopowy powinien złożyć z uwzględnieniem przesłanek wskazanych § 16 ust. 1 BEEG, a więc w praktyce tak jak matka dziecka, ojciec w celu uzyskania urlopu wychowawczego koniecznie musi złożyć wniosek o urlop. Wniosek składa się pracodawcy na piśmie nie później niż na siedem tygodni przed rozpoczęciem urlopu. We wniosku należy wskazać datę rozpoczęcia urlopu, która jest wiążąca dla pracownika i pracodawcy.

Uzyskanie urlopu wychowawczego nie wymaga zgody pracodawcy, ale sam wniosek musi być złożony w takiej formie, żeby dotarł do pracodawcy i ten mógł się z nim zapoznać.

Zgodnie z § 4 ust. 1 BEEG jest wypłacanie Elterngeld do 12 miesięcy, w szczególnej sytuacji, o której pisałem wcześniej, okres też można przedłużyć o dodatkowe 2 miesiące, a więc łącznie do 14 miesięcy dla obojga małżonków:

㤠4 Bezugszeitraum

(1) Elterngeld kann in der Zeit vom Tag der Geburt bis zur Vollendung des 14. Lebensmonats des Kindes bezogen werden. Für angenommene Kinder und Kinder im Sinne des § 1 Abs. 3 Nr. 1 kann Elterngeld ab Aufnahme bei der berechtigten Person für die Dauer von bis zu 14 Monaten, längstens bis zur Vollendung des achten Lebensjahres des Kindes bezogen werden.

(2) Elterngeld wird in Monatsbeträgen für Lebensmonate des Kindes gezahlt. Die Eltern haben insgesamt Anspruch auf zwölf Monatsbeträge. Sie haben Anspruch auf zwei weitere Monatsbeträge, wenn für zwei Monate eine Minderung des Einkommens aus Erwerbstätigkeit erfolgt. Die Eltern können die jeweiligen Monatsbeträge abwechselnd oder gleichzeitig beziehen.

(3) Ein Elternteil kann mindestens für zwei und höchstens für zwölf Monate Elterngeld beziehen. Lebensmonate des Kindes, in denen einem Elternteil nach § 3 Absatz 1 Nummer 1 bis 3 anzurechnende Einnahmen zustehen, gelten als Monate, für die dieser Elternteil Elterngeld bezieht. Ein Elternteil kann abweichend von Satz 1 für 14 Monate Elterngeld beziehen, wenn eine Minderung des Einkommens aus Erwerbstätigkeit erfolgt und mit der Betreuung durch den anderen Elternteil eine Gefährdung des Kindeswohls im Sinne von § 1666 Abs. 1 und 2 des Bürgerlichen Gesetzbuchs verbunden wäre oder die Betreuung durch den anderen Elternteil unmöglich ist, insbesondere weil er wegen einer schweren Krankheit oder Schwerbehinderung sein Kind nicht betreuen kann; für die Feststellung der Unmöglichkeit der Betreuung bleiben wirtschaftliche Gründe und Gründe einer Verhinderung wegen anderweitiger Tätigkeiten außer Betracht. Elterngeld für 14 Monate steht einem Elternteil auch zu, wenn

1.ihm die elterliche Sorge oder zumindest das Aufenthaltsbestimmungsrecht allein zusteht oder er eine einstweilige Anordnung erwirkt hat, mit der ihm die elterliche Sorge oder zumindest das Aufenthaltsbestimmungsrecht für das Kind vorläufig übertragen worden ist,2.eine Minderung des Einkommens aus Erwerbstätigkeit erfolgt und3.der andere Elternteil weder mit ihm noch mit dem Kind in einer Wohnung lebt.

(4) Der Anspruch endet mit dem Ablauf des Monats, in dem eine Anspruchsvoraussetzung entfallen ist.

(5) Die Absätze 2 und 3 gelten in den Fällen des § 1 Abs. 3 und 4 entsprechend. Nicht sorgeberechtigte Elternteile und Personen, die nach § 1 Abs. 3 Nr. 2 und 3 Elterngeld beziehen können, bedürfen der Zustimmung des sorgeberechtigten Elternteils”.

Pobieranie zasiłku w Niemczech w czasie urlopu wychowawczego

Kwestię zbiegu roszczeń o wypłatę Elterngel uregulowano w § 5 BEEG. Łączny okres pobierania nie może przekroczyć 12 bądź 14 miesięcy. Rodzice mogą się podzielić, dla przykładu Pani pobierałaby zasiłek od 1. do 9. (przez 9 miesięcy) miesiąca życia dziecka, a mąż od 5. do 10. (przez 15 miesięcy) miesiąca życia dziecka w opcji pobierania zasiłku przez 14 miesięcy.

„§ 5 Zusammentreffen von Ansprüchen

(1) Erfüllen beide Elternteile die Anspruchsvoraussetzungen, bestimmen sie, wer von ihnen welche Monatsbeträge in Anspruch nimmt.

(2) Beanspruchen beide Elternteile zusammen mehr als die ihnen zustehenden zwölf oder 14 Monatsbeträge Elterngeld, besteht der Anspruch eines Elternteils, der nicht über die Hälfte der Monatsbeträge hinausgeht, ungekürzt; der Anspruch des anderen Elternteils wird gekürzt auf die verbleibenden Monatsbeträge. Beanspruchen beide Elternteile Elterngeld für mehr als die Hälfte der Monate, steht ihnen jeweils die Hälfte der Monatsbeträge zu.

(3) Die Absätze 1 und 2 gelten in den Fällen des § 1 Abs. 3 und 4 entsprechend. Wird eine Einigung mit einem nicht sorgeberechtigten Elternteil oder einer Person, die nach § 1 Abs. 3 Nr. 2 und 3 Elterngeld beziehen kann, nicht erzielt, kommt es abweichend von Absatz 2 allein auf die Entscheidung des sorgeberechtigten Elternteils an”.

Ufam, że udzieliłem przydatnej odpowiedzi na zadane pytanie.