Uprawnienia lekarza bez egzaminu lekarsko-dentystycznego LDEK

Prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty

Jak domniemam, ukończył Pan staż podyplomowy rozpoczęty przed 01.10.2012 r. W jego okresie posiadał Pan ograniczone prawo wykonywania zawodu, co dawało uprawnienia do określonych przepisami działań.

Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty wskazuje, że: wykonywanie zawodu lekarza dentysty polega na udzielaniu przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami, określonych świadczeń, w zakresie chorób zębów, jamy ustnej, części twarzowej czaszki oraz okolic przyległych. Lekarz ma obowiązek wykonywać zawód zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi mu metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością.

Była ona zmieniona m.in. ustawą z dnia 28 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Według nowej ustawy: Art. 5. (…) 2. Lekarski Egzamin Państwowy oraz Lekarsko-Dentystyczny Egzamin Państwowy przeprowadza się na dotychczasowych zasadach w latach 2011 i 2012.

Oznacza to, że od 2013 r. nie ma już LEKD, a jego miejsce zajmuje Lekarsko-Dentystyczny Egzamin Końcowy, który zdają studenci.

Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty w aktualnym stanie prawnym zawiera Rozdział 2 Prawo wykonywania zawodu lekarza. Stosownie do zawartych niej przepisów:

„Art. 5.

1. Okręgowa rada lekarska przyznaje, z zastrzeżeniem ust. 2-6 i 8 oraz art. 5a-5c, prawo wykonywania zawodu lekarza albo prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty osobie, która:

1) jest obywatelem polskim lub obywatelem innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej;

2) posiada:

a) dyplom lekarza wydany przez polską szkołę wyższą potwierdzający ukończenie co najmniej sześcioletnich studiów na kierunku lekarskim, obejmujących co najmniej 5500 godzin dydaktycznych zajęć teoretycznych i praktycznych, w tym dwusemestralne praktyczne nauczanie w dziedzinach klinicznych na 6. roku studiów, lub dyplom lekarza dentysty wydany przez polską szkołę wyższą potwierdzający ukończenie co najmniej pięcioletnich studiów na kierunku lekarsko-dentystycznym, obejmujących co najmniej dwusemestralne praktyczne nauczanie na 5. roku studiów, lub

b) dyplom lekarza wydany przez polską szkołę wyższą potwierdzający ukończenie studiów na kierunku lekarskim rozpoczętych przed dniem 1 października 2012 r. lub dyplom lekarza dentysty wydany przez polską szkołę wyższą potwierdzający ukończenie studiów na kierunku lekarsko-dentystycznym rozpoczętych przed dniem 1 października 2012 r., lub

c) dokument potwierdzający formalne kwalifikacje lekarza lub lekarza dentysty, spełniające minimalne wymogi kształcenia określone w przepisach prawa Unii Europejskiej, wydany przez inne niż Rzeczpospolita Polska państwo członkowskie Unii Europejskiej, wymieniony w wykazie, o którym mowa w art. 6b, i towarzyszące mu odpowiednie świadectwo wymienione w wykazie, o którym mowa w art. 6b, lub

d) dyplom lekarza lub lekarza dentysty wydany przez inne państwo niż państwo członkowskie Unii Europejskiej, pod warunkiem że dyplom został uznany w Rzeczypospolitej Polskiej za równorzędny zgodnie z odrębnymi przepisami oraz że spełnia minimalne wymogi kształcenia określone w przepisach prawa Unii Europejskiej;

3) posiada pełną zdolność do czynności prawnych;

4) posiada stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu lekarza lub lekarza dentysty;

5) wykazuje nienaganną postawę etyczną.

2. Osobie spełniającej warunki określone w ust. 1 okręgowa rada lekarska przyznaje prawo wykonywania zawodu lekarza albo prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty, jeżeli włada językiem polskim w mowie i piśmie w zakresie niezbędnym do wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 7a pkt 1. Wymóg ten nie dotyczy osoby, która ukończyła studia medyczne w języku polskim.

Waruneki uzyskania prawa do wykonywania zawodu lekarza dentysty

W poprzednim stanie prawnym warunkiem uzyskania prawa do wykonywania zawodu lekarza dentysty było zdanie egzaminu po odbyciu stażu. Art. 5 ust. 3 miał brzmienie:

3. Lekarzowi lub lekarzowi dentyście, który spełnia warunki określone w ust. 1 pkt 1, pkt 2 lit. a) lub c) oraz pkt 3-5, okręgowa rada lekarska przyznaje prawo wykonywania zawodu lekarza albo prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty, jeżeli ponadto:

1) odbył staż podyplomowy oraz

2) złożył z wynikiem pozytywnym państwowy egzamin kończący staż podyplomowy lekarza albo państwowy egzamin kończący staż podyplomowy lekarza dentysty.

W obecnym stanie prawnym nie ma warunku zdania egzaminu, jaki kończył staż podyplomowy.

Obecnie:

3. Osobie, która spełnia warunki określone w ust. 1 pkt 1, pkt 2 lit. b albo d, a także w pkt 3-5 oraz ust. 2, okręgowa rada lekarska przyznaje prawo wykonywania zawodu lekarza albo prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty, jeżeli odbyła staż podyplomowy lub uzyskała uznanie stażu podyplomowego odbytego poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej za równoważny ze stażem podyplomowym odbytym w Rzeczypospolitej Polskiej.

1. (...)

1) jest obywatelem polskim lub obywatelem innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej;

posiada:

b) dyplom lekarza wydany przez polską szkołę wyższą potwierdzający ukończenie studiów na kierunku lekarskim rozpoczętych przed dniem 1 października 2012 r. lub dyplom lekarza dentysty wydany przez polską szkołę wyższą potwierdzający ukończenie studiów na kierunku lekarsko-dentystycznym rozpoczętych przed dniem 1 października 2012 r., lub

d) dyplom lekarza lub lekarza dentysty wydany przez inne państwo niż państwo członkowskie Unii Europejskiej, pod warunkiem że dyplom został uznany w Rzeczypospolitej Polskiej za równorzędny zgodnie z odrębnymi przepisami oraz że spełnia minimalne wymogi kształcenia określone w przepisach prawa Unii Europejskiej;

3) posiada pełną zdolność do czynności prawnych;

4) posiada stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu lekarza lub lekarza dentysty;

5) wykazuje nienaganną postawę etyczną.

2. Osobie spełniającej warunki określone w ust. 1 okręgowa rada lekarska przyznaje prawo wykonywania zawodu lekarza albo prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty, jeżeli włada językiem polskim w mowie i piśmie w zakresie niezbędnym do wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 7a pkt 1. Wymóg ten nie dotyczy osoby, która ukończyła studia medyczne w języku polskim.

4. Osobie, która spełnia warunki określone w ust. 1 pkt 1, pkt 2 lit. a, b albo d, a także w pkt 3–5 oraz ust. 2, okręgowa rada lekarska przyznaje prawo wykonywania zawodu lekarza albo prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty, jeżeli przedstawi świadectwo złożenia z wynikiem pozytywnym Lekarskiego Egzaminu Końcowego lub Lekarsko-Dentystycznego Egzaminu Końcowego w języku polskim lub w języku, w jakim są prowadzone w polskich uczelniach medycznych studia na kierunku lekarskim lub lekarsko-dentystycznym, jeżeli odbywa albo ukończyła studia w tym języku.

1. (...)

1) jest obywatelem polskim lub obywatelem innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej;

posiada:

a) dyplom lekarza wydany przez polską szkołę wyższą potwierdzający ukończenie co najmniej sześcioletnich studiów na kierunku lekarskim, obejmujących co najmniej 5 500 godzin dydaktycznych zajęć teortycznych i praktycznych, w tym dwusemestralne praktyczne nauczanie w dziedzinach klinicznych na 6. roku studiów, lub dyplom lekarza dentysty wydany przez polską szkołę wyższą potwierdzający ukończenie co najmniej pięcioletnich studiów na kierunku lekarsko-dentystycznym, obejmujących co najmniej dwusemestralne praktyczne nauczanie na 5. roku studiów, lub

b) dyplom lekarza wydany przez polską szkołę wyższą potwierdzający ukończenie studiów na kierunku lekarskim rozpoczętych przed dniem 1 października 2012 r. lub dyplom lekarza dentysty wydany przez polską szkołę wyższą potwierdzający ukończenie studiów na kierunku lekarsko-dentystycznym rozpoczętych przed dniem 1 października 2012 r., lub

d) dyplom lekarza lub lekarza dentysty wydany przez inne państwo niż państwo członkowskie Unii Europejskiej, pod warunkiem że dyplom został uznany w Rzeczypospolitej Polskiej za równorzędny zgodnie z odrębnymi przepisami oraz że spełnia minimalne wymogi kształcenia określone w przepisach prawa Unii Europejskiej;

3) posiada pełną zdolność do czynności prawnych;

4) posiada stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu lekarza lub lekarza dentysty;

5) wykazuje nienaganną postawę etyczną.

2. Osobie spełniającej warunki określone w ust. 1 okręgowa rada lekarska przyznaje prawo wykonywania zawodu lekarza albo prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty, jeżeli włada językiem polskim w mowie i piśmie w zakresie niezbędnym do wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 7a pkt 1. Wymóg ten nie dotyczy osoby, która ukończyła studia medyczne w języku polskim.

Zasadniczo dotyczy to już nowych lekarzy obecnie jeszcze studiujących.

7. W celu odbycia stażu podyplomowego okręgowa rada lekarska przyznaje ograniczone prawo wykonywania zawodu lekarza albo ograniczone prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty, na okres nie dłuższy niż 5 lat, z zastrzeżeniem art. 6 ust. 6.

8. Osoba ubiegająca się o prawo wykonywania zawodu lekarza albo prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty, o której mowa w ust. 3 i 6, przedstawia okręgowej radzie lekarskiej zaświadczenie o odbyciu stażu podyplomowego albo decyzję wydaną na podstawie art. 15 ust. 8 albo 9.

Prawo do wykonywania zawodu lekarza dentysty jest więc warunkiem koniecznym świadczenia usług dentystycznych.

Ograniczone prawo wykonywania zawodu przyznawane jest w celu odbycia stażu podyplomowego na okres nie dłuższy niż 5 lat, z zastrzeżeniem art. 6 ust. 6.

Prawo do wykonywania zawodu lekarza na terytorium RP

Lekarz o odpowiednio wysokich kwalifikacjach, nieposiadający prawa wykonywania zawodu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – nie jest władny świadczyć usług oraz wykonywać czynności, jakich się nauczył.

Lekarz mający tylko formalne potwierdzenie uzyskania tytułu lekarza (dyplom ukończenia szkoły wyższej) oraz odbyty staż nie ma uprawnień do wykonywania zawodu lekarza. Nie jest prawnie umocowany do wykonywania określonych świadczeń w zakresie chorób zębów, jamy ustnej, części twarzowej czaszki oraz okolic przyległych.

Posiada co prawda wymagane kwalifikacje, ale nie są one potwierdzone odpowiednimi dokumentami – prawem do wykonywania zawody.

W takiej sytuacji władny jest wykonywać te działania i czynności, dla jakich nie jest wymagane od niego potwierdzenie prawa wykonywania świadczeń w drodze prawa do wykonywania zawodu lekarza dentysty.

Ewentualnie czynności przypisane innym osobom, o ile nie są wymagane inne kwalifikacje, oraz potwierdzenia prawa do wykonywania tych czynności.

Lekarz podlega ubezpieczeniu obowiązkowemu OC. Wykonywanie czynności bez potwierdzenia prawa do wykonywania zawodu prowadzi do utraty ochrony ubezpieczeniowej jako działanie umyślne sprzeczne z prawem

Zadania wykonywane przez lekarzy dentystów

Praca dentysty to: diagnozowanie oraz leczenie chorób zębów, dziąseł, błony śluzowej jamy ustnej, korygowanie wad zgryzu, leczenie protetyczne, jak również udzielanie pacjentom informacji odnośnie zachowania właściwej higieny jamy ustnej. W przypadku ukończenia specjalizacji to także diagnozowanie i leczenie chorób stosownie do specjalizacji. Obejmuje to także opiekę pooperacyjną oraz późniejszą rehabilitację pacjentów.

Zadania lekarzy dentystów obejmują:

• prowadzenie badań układu stomatologicznego, w skład którego wchodzą: zęby i przyzębie, kości szczęki i żuchwy, mięśnie, staw skroniowo-żuchwowy, gruczoły ślinowe;
• rozpoznawanie i leczenie chorób jamy ustnej;
• leczenie zachowawcze, chirurgiczne, protetyczne i inne formy leczenia, w zależności od rodzaju zaburzeń i chorób zębów i jamy ustnej;
• pobieranie materiału biologicznego do badań histologicznych, bakteriologicznych i innych;
• kierowanie na wczesną rehabilitacją chorych po zabiegach chirurgicznych w obrębie twarzoczaszki;
• współpracę z technikami dentystycznymi w zakresie przygotowywania aparatów ortodontycznych;
• rozpoznawanie i różnicowanie chorób jamy ustnej z chorobami nowotworowymi, kierowanie pacjentów do poradni onkologicznych w celu postawienia diagnozy w sytuacjach podejrzenia o nowotwory jamy ustnej;
• uczestniczenie w działaniach publicznych, mających na celu utrzymanie lub poprawę stanu zdrowia jamy ustnej i opieki stomatologicznej w społeczeństwie, zapobieganie chorobom zębów i wadom zgryzu;
• określanie przyczyn zmian błony śluzowej jamy ustnej w powiązaniu z substancjami chemicznymi działającymi w różnych gałęziach przemysłu oraz patologicznym działaniem niektórych leków;
• leczenie protetyczne ubytków w uzębieniu;
• przygotowywanie diagnoz i prognoz o stanie zagrożenia epidemiologicznego w zakresie układu stomatologicznego na danym terenie;
• inicjowanie i organizowanie badań profilaktycznych osób narażonych na działanie czynników szkodliwych na jamę ustną;
• organizowanie działań medycznych w skali lokalnej, regionalnej bądź krajowej w celu zwalczenia epidemii chorób jamy ustnej;
• przygotowywanie i publikowanie opracowań naukowych i fachowych z zakresu swej specjalności;
• nadzorowanie i kształcenie innych pracowników ochrony zdrowia.

Lekarz wykonujący:

• indywidualną praktykę lekarską,
• indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską, indywidualną praktykę lekarską lub
• indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską w miejscu wezwania
  
  może zatrudniać osoby niebędące lekarzami do wykonywania czynności pomocniczych (współpracy).

Asystent lekarza dentysty

Wskazane są czynność pomocnicze (nieprzypisane tylko do lekarza dentysty) oraz możliwość zatrudnienia osoby niebędącej lekarzem (dentystą).

Asystent lekarza to personel, od jakiego nie wymaga się bycia lekarzem dentystą. Asystent (asystentka):

• pomaga lekarzowi stomatologowi w działalności leczniczej w gabinecie stomatologicznym i poradni stomatologicznej;
• przygotowuje gabinet do pracy;
• asystuje lekarzowi dentyście w trakcie wykonywania zabiegów;
• realizuje czynności administracyjne związane z funkcjonowaniem gabinetu stomatologicznego.

Wymaga się:

• przygotowania gabinetu i stanowiska pracy lekarza dentysty wraz ze skompletowaniem odpowiedniego zestawu narzędzi podstawowych;
• przygotowania pacjenta do zabiegu (fizyczne ale i psychiczne);
• asystowania lekarzowi dentyście w czasie wykonywania zabiegów dentystycznych;
• świadczenia pomocy w wykonywaniu zabiegów profilaktycznych (m.in. usuwanie kamienia nazębnego, fluorowanie);
• kontrolowania tętna i ciśnienia krwi pacjenta podczas zabiegów chirurgicznych;
• współdziałania z lekarzem dentystą w udzielaniu pomocy w nagłych wypadkach;
• obsługi sprzętu diagnostycznego (lusterko stomatologiczne, szczypczyki, zgłębniki, lampa doustna);
• obsługi sprzętu leczniczego (narzędzia do opracowywania ubytków próchniczych, narzędzia chirurgiczne);
• przechowywania i przygotowywania, stosowanych w gabinecie dentystycznym: leków, materiałów stomatologicznych, narzędzi i sprzętu (w zależności od typu zabiegu stomatologicznego) oraz mas wyciskowych – w przypadku zamierzonych zabiegów protetycznych;
• przestrzegania i stosowania zasad aseptyki: wyjaławianie, odkażanie oraz konserwacja narzędzi i urządzeń stomatologicznych;
• prowadzenia dokumentacji i wykonywania czynności administracyjnych związanych z funkcjonowaniem gabinetu dentystycznego (m.in. książki inwentarzowe gabinetu, książki zużycia materiałów);
• komunikowania się z pacjentami;
• opisywania planu profilaktyczno-leczniczego;
• edukowania pacjentów w zakresie masażu dziąseł, mycia zębów i ogólnego utrzymywania higieny jamy ustnej;

Zasad powyższych nie stosuje się do indywidualnej praktyki lekarskiej i indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej wykonywanej wyłącznie w miejscu wezwania lub wyłącznie w przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego.

Zatem wskazane wyżej czynności mogą być wykonywanymi przez asystenta lekarza czyli przez osobę niebędącą lekarzem. Tym bardziej mogą być wykonywane przez asystenta legitymującego się dyplomem lekarza (bez prawa do wykonywania zawodu odpowiednio potwierdzonego) oraz ukończonymi kursami i szkoleniami w zakresie tych czynności.

Lekarz dentysta może być zatrudniony przez lekarza, lekarza dentystę wykonującego indywidualną praktykę lekarską lub indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską lub grupową praktykę lekarską lub grupową specjalistyczną praktykę lekarską, prowadzącego odpowiednio staż podyplomowy, szkolenie specjalizacyjne lub szkolenia w celu uzyskania umiejętności z zakresu węższych dziedzin medycyny lub udzielania określonego świadczenia zdrowotnego – w celu odbywania stażu podyplomowego, szkolenia specjalizacyjnego lub szkolenia w celu uzyskania umiejętności z zakresu węższych dziedzin medycyny lub udzielania określonego świadczenia zdrowotnego. W tym przypadku zatrudniający lekarz dentysta jest obowiązany do poinformowania organu prowadzącego rejestr o zatrudnieniu lekarza, lekarza dentysty.

Zasad powyższych nie stosuje się do indywidualnej praktyki lekarskiej i indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej wykonywanej wyłącznie w miejscu wezwania lub wyłącznie w przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego.

Taka sytuacja pozwala na zlecenie zatrudnionemu lekarzowi czynności, jakie ma prawo wykonywać tylko lekarz dentysta.

Niektóre czynności – leczenie początkowej próchnicy, wykonywanie wycisków protetycznych i odlewanie ich – wymagałyby zgody dentysty na ich wykonanie. Ich wykonywanie nie jest możliwe przez osobę asystenta (współpracującą). To zatrudniający lekarz dentysta ponosi ryzyko związane z niewłaściwym postępowaniem swego asystenta lub lekarza zatrudnionego w celu szkolenia, w celu uzyskania umiejętności z zakresu węższych dziedzin medycyny lub udzielania określonego świadczenia zdrowotnego.

Jeżeli lekarz wyrazi zgodę, nie powoduje to, iż ma Pan prawo to zrobić bez żadnych konsekwencji – ma Pan tylko możliwość zrobienia. W przypadku kłopotów odpowiedzialność poniesienie lekarz dentysta zatrudniający z tytułu dopuszczenia do wykonywania leczenia osoby bez prawa do wykonywania zawodu.

Generalna zasada (bez nazywania zabiegów): jeżeli dana czynność jest zakwalifikowana jako leczenie, to powinna być wykonywana przez lekarza dentystę z prawem do wykonywania zawodu.

Stan prawny z 18.09.2013 r.