Umowa-zlecenie z kierowcą

Zgodnie z obowiązującymi przepisami może Pan zatrudnić kierowców w firmie na umowę-zlecenie, nie zaś na umowę o pracę. Jedyna sytuacja, w której taka forma zatrudnienia jest niedopuszczalna, wynika z ustawy o transporcie drogowym i dotyczy sytuacji tzw. przewozu na potrzeby własne.

Niezarobkowy przewóz drogowy - przewóz na potrzeby własne

Zgodnie z art. 4 pkt 4 ustawy o transporcie drogowym niezarobkowy przewóz drogowy – przewóz na potrzeby własne – jest to każdy przejazd pojazdu po drogach publicznych z pasażerami lub bez, załadowanego lub bez ładunku, przeznaczonego do nieodpłatnego krajowego i międzynarodowego przewozu drogowego osób lub rzeczy, wykonywany przez przedsiębiorcę pomocniczo w stosunku do jego podstawowej działalności gospodarczej, spełniający łącznie następujące warunki: a) pojazdy samochodowe używane do przewozu są prowadzone przez przedsiębiorcę lub jego pracowników, b) przedsiębiorca legitymuje się tytułem prawnym do dysponowania pojazdami samochodowymi, c) w przypadku przejazdu pojazdu załadowanego – rzeczy przewożone są własnością przedsiębiorcy lub zostały przez niego sprzedane, kupione, wynajęte, wydzierżawione, wyprodukowane, wydobyte, przetworzone lub naprawione albo celem przejazdu jest przewóz osób lub rzeczy z przedsiębiorstwa lub do przedsiębiorstwa na jego własne potrzeby, a także przewóz pracowników i ich rodzin, d) nie jest przewozem w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w zakresie usług turystycznych. Dla uznania przewozu za przejazd na potrzeby własne konieczne jest łączne spełnienie wszystkich wskazanych powyżej przesłanek.

Definicja słowa pracownik

Powołany przepis posługuje się pojęciem „pracownik”. Termin „pracownik” został zdefiniowany w art. 2 Kodeksu pracy, stosownie do którego „pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę”. Ustawa o transporcie drogowym definicji pojęcia „pracownik” nie zawiera. Brak definicji danego pojęcia w danym akcie normatywnym lub danej gałęzi prawa oznacza, że w przypadku istnienia jego definicji w innej gałęzi prawa należy oprzeć się na definicji legalnej (tak uchwała Sąd Najwyższego z dnia 9 czerwca 1976 r. VI KZP 13/75; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 stycznia 1993 r. III AAN 89/92; wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 października 1994 r. K 2/94). Taką jest definicja pojęcia „pracownik” zawarta w Kodeksie pracy. Zauważyć należy, że gdyby ustawodawca uznawał za możliwe posługiwanie się terminem „pracownik” w innym niż kodeksowe znaczeniu, to niewątpliwie w ustawie o transporcie drogowym zawarłby odmienną definicję tego pojęcia. Oznacza to więc, iż w momencie gdy kierowcy spółki mają wykonywać przewóz na potrzeby własne, to muszą być oni zatrudnieni na umowę pracę. W innych przypadkach mogą wykonywać swoje obowiązki z oparciu o umowę-zlecenie.

Jaką umowę o pracę zawrzeć z kierowcą aby uniknąć w przyszłości ewentualnych roszczeń?

Zawierając umowę-zlecenie z kierowcą, muszą Państwo pamiętać, by zawrzeć w umowie zapisy, które pozwolą odróżnić tę umowę od tradycyjnej umowy o pracę, aby uniknąć w przyszłości ewentualnych roszczeń kierowców. Zgodnie z art. 22 § 1 oraz 11 Kodeksu pracy w przypadku stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Zatrudnienie w warunkach określonych w § 1 jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Najłatwiej jest „wyeliminować” zapis dotyczący kierownictwa pracodawcy.

Jak podkreśla Sąd Rejonowy w Białymstoku w wyroku z dnia 20 listopada 2012 r. w sprawie VIP 384/12: „Najważniejszą cechą odróżniającą umowę zlecenia od umowy o pracę jest podporządkowanie pracownika pracodawcy. Praca powoda nie była pracą podporządkowaną w sposób odpowiadający stosunkowi pracy. Po pierwsze należy wskazać, iż co do zasady z zatrudnieniem na stanowisku kierowcy w transporcie międzynarodowym związany jest niski stopień bezpośredniego podporządkowania w procesie pracy. Z uwagi na odległość od siedziby zakładu pracy i często wielodniowy pobyt w trasie wykonywanie przewozu na ogół wymaga podejmowania przez kierowcę szeregu samodzielnych działań służących realizacji wyznaczonego zadania. Praca ta wykonywana jest zazwyczaj w pojedynkę, a co za tym idzie nie występuje także wysoki stopień bezpośredniej współpracy z innymi osobami, w czym konieczny byłby bezpośredni nadzór przełożonego. Kierowca otrzymuje jedynie zadanie do wykonania (przewóz od – do), czasem też wskazówki co do sposobu wykonania zadania (którą drogą pojechać, jaka ma być kolejność załadunków) cała reszta bieżących decyzji spoczywa jednak samodzielnie na kierowcy. Sytuacja jest tu więc zupełnie inna niż w typowych stosunkach zatrudnienia (fabryka, biuro itp.), gdzie z uwagi na liczbę osób współpracujących i rodzaj wykonywanych zadań brak bezpośredniego nadzoru nawet odnośnie szczegółów pracy trudno sobie wyobrazić. Uwzględniając wymienione cech należy wywieść, iż wykonywanie pracy kierowcy w transporcie międzynarodowym ze swej natury nie musi się odbywać na podstawie umowy o pracę.”

Proszę pamiętać, iż nawet zatrudniając kierowców w oparciu o umowę-zlecenie muszą Państwo przestrzegać przepisów unijnych zawartych w Rozporządzeniu (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniające rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) nr 2135/98, jak również uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85.