Umowa-zlecenie dla sprzedawcy w sklepie

Kiedy nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną?

Umowa-zlecenie będzie możliwa, ale musi Pan pamiętać, że zgodnie z art. 22 § 1² Kodeksu pracy nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu następujących warunków wykonywania pracy:

• wykonywanie pracy przez pracownika osobiście i pod kierownictwem pracodawcy,
• wykonywanie pracy w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę,
• wykonywanie pracy za wynagrodzeniem bez względu na ryzyko gospodarcze,
• odpowiedzialność za rezultat pracy pracownika ponosi wobec osób trzecich (klientów) pracodawca.

Zatrudnienie we wspomnianym sklepie nie może więc posiadać wyżej wymienionych cech.

Zgodnie z art. 734 § 1 Kodeksu cywilnego „przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie”. Co do zasady zlecenie jest odpłatne.

Natomiast zgodnie z art. 22 § 1 Kodeksu pracy „przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem”.

Czym różni się stosunek pracy od stosunku cywilnoprawnego?

Musi Pan zatem odróżniać stosunek pracy od stosunku cywilnoprawnego.

W stosunku pracy występuje duża zależność pracownika od pracodawcy, w stosunku zlecenia takiej zależności brak.

W stosunku pracy pracownik jest podporządkowany pracodawcy, w stosunku cywilnoprawnym takiego podporządkowania nie ma.

Pracownik musi spełniać obowiązki w określonym miejscu i czasie, zleceniobiorca nie powinien mieć takiego obowiązku. Umowa o pracę musi być więc wykonywana w miejscu i czasie wyznaczonym w tej umowie, umowa-zlecenie nie zawiera obowiązku wykonywania zleconych czynności w określonym miejscu i czasie.

Pracę pracownik powinien zawsze wykonywać osobiście, zleceniobiorca nie musi świadczyć pracy osobiście, może posługiwać się innymi osobami.

Zawarcie umowy-zlecenia zamiast umowy o pracę

Należy więc uważać, aby praca wykonywana przez zleceniobiorcę nie nosiła cech stosunku pracy. O rodzaju umowy świadczy nie jej nazwa, lecz sposób świadczenia czynności określonych umową. Trzeba pamiętać, że zawarcie umowy-zlecenia zamiast umowy o pracę jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika i podlega karze grzywny.

Podsumowując, generalnie nie można zastępować umowy o pracę umową cywilnoprawną. Przede wszystkim świadczenie usług na podstawie umowy-zlecenia nie może prowadzić do wykonywania pracy w warunkach podporządkowania, przy obowiązku stosowania się do wiążących poleceń (wyrok z dnia 15.10.1999 r., sygn. akt I PKN 307/99) oraz w czasie i miejscu wyznaczonym przez pracodawcę. Należy pamiętać, że jeśli zleceniobiorca rzeczywiście wykonuje pracę podporządkowaną w sposób, który zgodnie z Kodeksem pracy odpowiada warunkom zatrudnienia na umowę o pracę, to pomimo formalnie zawartej umowy-zlecenia należy przyjąć, iż stosunek łączący go z pracodawcą jest stosunkiem pracy. Nie ma bowiem znaczenia nazwa umowy, lecz sposób wykonywania umowy, o czym była mowa już wyżej.