Umowa wydawnicza i jej konsekwencje podatkowe dla autora

Ustalenie miejsca rezydencji

Przede wszystkim należy zauważyć, iż ustalenie miejsca rezydencji podatkowej (Niemcy lub Polska) ustalane jest w oparciu o obiektywne kryteria. Jeżeli stale przebywa Pan i mieszka z zamiarem stałego pobytu w Niemczech, wówczas – niezależnie od posiadanych obywatelstw – uznaje się Pana dla celów podatkowych za rezydenta Niemiec (i nierezydenta według polskich uregulowań podatkowych). Tym samym nie może Pan wybrać dowolnie miejsca rezydencji. Miejsce rezydencji można jedynie ukształtować poprzez nawiązanie ściślejszych związków z danym państwem.

Charakter prawny przeniesienia autorskich praw majątkowych na nabywcę

Co do zasady wnioskuję, iż zbywa Pan w drodze licencji autorskie prawa majątkowe do utworu w rozumieniu prawa autorskiego. Stosownie do postanowień art. 1 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, utworem jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).

Zgodnie z przepisami prawa twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych lub umowa o korzystanie z utworu, zwana dalej „licencją”, obejmuje pola eksploatacji wyraźnie w niej wymienione, przy czym umowa może dotyczyć tylko pól eksploatacji, które są znane w chwili jej zawarcia.

Stosownie do art. 64 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, umowa zobowiązująca do przeniesienia autorskich praw majątkowych przenosi na nabywcę, z chwilą przyjęcia utworu, prawo do wyłącznego korzystania z utworu na określonym w umowie polu eksploatacji, chyba że postanowiono w niej inaczej. Twórca może udzielić upoważnienia do korzystania z utworu na wymienionych w umowie polach eksploatacji z określeniem zakresu, miejsca i czasu tego korzystania.

Podatek dochodowy od uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez nierezydentów przychodów z praw autorskich

Na wstępie należy zaznaczyć, iż zgodnie z art. 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatek dochodowy od uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez nierezydentów przychodów z praw autorskich lub z praw pokrewnych pobiera się w formie ryczałtu w wysokości 20% przychodu. Nie mniej jednak zasady te stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska. Jednakże zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub niepobranie (niezapłacenie) podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania dla celów podatkowych miejsca zamieszkania podatnika uzyskanym od niego certyfikatem rezydencji.

Polsko-niemiecka umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania

Generalnie miejsce opodatkowania dochodu będzie ustalone według uregulowań polsko-niemieckiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Dochód ten będzie kwalifikowany na gruncie tej umowy jako należności licencyjne.

Zgodnie z art. 12 pkt 3 polsko-niemieckiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, określenie „należności licencyjne” użyte w niniejszym artykule oznacza wszelkiego rodzaju należności płacone za użytkowanie lub prawo do użytkowania wszelkich praw autorskich do dzieła literackiego, artystycznego lub naukowego, włącznie z filmami dla kin, wszelkiego patentu, znaku towarowego, wzoru lub modelu, planu, tajemnicy technologii lub procesu produkcyjnego lub za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, handlowego lub naukowego lub za informacje dotyczące doświadczenia w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej. Postanowienie to stosuje się odpowiednio do wszelkiego rodzaju wypłat za użytkowanie lub prawo do użytkowania nazwy, zdjęcia lub innych podobnych praw osobistych oraz do wypłat otrzymywanych jako wynagrodzenie za nagranie przez radio lub telewizję występów sportowców lub artystów.

Należności licencyjne powstające w umawiającym się państwie i wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim umawiającym się państwie

Uważa się, że należności licencyjne powstają w umawiającym się państwie, jeżeli ich płatnikiem jest osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w tym państwie (art. 12 pkt 5 umowy). Oznacza to, że jeżeli płatnikiem tych należności będzie polski podmiot, wówczas należy uznać, iż należności licencyjne powstają w Polsce (i są wypłacane na rzecz rezydenta Niemiec). Jednocześnie zgodnie z art. 12 pkt 1 umowy należności licencyjne, powstające w umawiającym się państwie (tu: Polska) i wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim umawiającym się państwie (tu: Niemcy), mogą być opodatkowane w tym drugim państwie (czyli w Niemczech). Jednakże należności licencyjne mogą być także opodatkowane w umawiającym się państwie, w którym powstają (w Polsce), i zgodnie z jego ustawodawstwem, ale jeżeli osoba uprawniona do należności licencyjnych ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim umawiającym się państwie (w Niemczech), to podatek w ten sposób ustalony nie może przekroczyć 5 procent kwoty brutto należności licencyjnych (art. 12 pkt 2 umowy).

Uregulowania te, które muszą być jednakowo stosowane zarówno przez polskie jak i niemieckie organy podatkowe, oznaczają zatem, że podmiot polski wypłacający należności licencyjne będzie uprawniony do poboru 5% kwoty brutto wypłacanych należności licencyjnych, zaś pozostałą kwotę wypłaci Panu. Pan natomiast, jako rezydent Niemiec, będzie zobowiązany do rozliczenia podatku dochodowego w Niemczech z tytułu wypłaconych Panu należności licencyjnych (po potrąceniu podatku), według uregulowań podatkowych w Niemczech. Niestety ciężko mi się wypowiedzieć o sposobie opodatkowania tych należności w Niemczech, nie znając uregulowań podatkowych tego państwa.

Zastosowanie 5% stawki podatku będzie jednak możliwe tylko pod warunkiem, że udokumentuje Pan dla celów podatkowych miejsce zamieszkania w Niemczech poprzez właściwy certyfikat rezydencji uzyskany w Niemczech. Certyfikaty wydają z reguły organy podatkowe. W przeciwnym wypadku płatnik będzie musiał zastosować 20% stawkę podatku. Warto zatem już teraz rozpocząć starania o certyfikat rezydencji w Niemczech.

Zastosowanie 5% stawki podatku

Podatek 5% pobierze płatnik należności licencyjnych (podmiot wypłacający te należności) i wpłaci go w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu poboru podatku. Od 2004 r. płatnik nie ma obowiązku składania informacji miesięcznych (IFT-1), chyba że z wnioskiem o sporządzenie takiej informacji wystąpi podatnik (czyli Pan). Wówczas, jeżeli wystąpi Pan z takim wnioskiem, podmiot będzie zobowiązany do wydania Panu oraz naczelnikowi urzędu skarbowego właściwego dla opodatkowania osób zagranicznych takiej informacji o pobranym podatku w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.

Płatnik zobowiązany będzie do końca stycznia następnego roku podatkowego do przesłania rocznej deklaracji IFT-1R do naczelnika urzędu skarbowego, właściwego ze względu na siedzibę podmiotu oraz do końca lutego następnego roku podatkowego identyczną deklarację do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla opodatkowania nierezydentów (niezależnie od tego, czy przesyłał takie informacje w ciągu roku na Pana żądanie).

Reasumując, obowiązki w zakresie podatku dochodowego na terenie Polski załatwi już sam płatnik. Nie będzie Pan zobowiązany również do rozliczenia tego podatku w zeznaniu rocznym, bowiem tych dochodów, od których nie pobiera się zaliczek, ale już sam podatek należny, nie wykazuje się w zeznaniach podatkowych.

Nabycie dzieła a podatek VAT

W przedmiotowej sytuacji podatek VAT na zasadzie importu usług rozliczy nabywca dzieła, czyli wypłacający należności licencyjne. Podatek należny w wysokości 7% obrotu będzie dla nabywcy usługi z jednej strony podatkiem należnym do zapłaty i z drugiej strony podatkiem naliczonym, dzięki czemu ekonomiczny ciężar podatku zostanie zniesiony.

Umowa licencyjna a podatek PCC

Umowa nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem PCC. Zgodnie bowiem z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlegają temu podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług. Innych, niż wymienione, obowiązków podatkowych umowa, którą ma Pan zamiar podpisać nie zrodzi.