Umowa o dzieło żołnierza zawodowego

Praca zarobkowa i działalność gospodarcza żołnierza

Jako że jest Pan żołnierzem zawodowym, wszelkie rozważania i wskazanie odpowiedzi na postawione przez Pana pytania muszą uwzględniać specyficzne warunki przewidziane w ustawie o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych. Zgodnie bowiem z jej art. 56 ust. 1 co do zasady żołnierzowi zawodowemu nie wolno podejmować pracy zarobkowej i prowadzić działalności gospodarczej. Za pracę zarobkową uważa się pracę świadczoną osobiście:

• w ramach stosunku pracy;
• na podstawie innego tytułu, jeżeli praca jest wykonywana przez okres dłuższy niż jeden miesiąc.

Musi więc to Panu przyświecać i musi mieć Pan tego świadomość.

Wyjątek od powyższego zakazu wprowadza ustęp 3 art. 56. Stanowi on, iż:

„Dowódca jednostki wojskowej, w której żołnierz zawodowy zajmuje stanowisko służbowe, może zezwolić żołnierzowi na wykonywanie pracy zarobkowej lub prowadzenie działalności gospodarczej, jeżeli:

1) nie koliduje to z wykonywaniem zadań służbowych przez żołnierza;

2) wpływa na podwyższenie jego kwalifikacji;

3) nie narusza prestiżu żołnierza zawodowego;

4) prowadzona działalność gospodarcza lub działalność podmiotu, u którego będzie świadczona praca, nie dotyczy wyrobów, o których mowa w przepisach w sprawie klasyfikacji wyrobów obronnych oraz dostaw, robót budowlanych i usług, przeznaczonych na zamówienie jednostek wojskowych”.

Zgoda dowódcy na dodatkowy zarobek żołnierza

Sankcją za naruszenie owego zakazu (tj. podjęcia przez żołnierza zawodowego dodatkowej pracy po uzyskaniu zgody dowódcy, ale wbrew warunkom z ustępu 3 opisanym w pkt od 1 do 4) jest to, że dowódca jednostki wojskowej może cofnąć zezwolenie na wykonywanie pracy zarobkowej lub prowadzenie działalności gospodarczej.

Co ważne, owe warunki z punktu od 1 do 4 ustępu 3 muszą być spełnione łącznie. Nie wystarczy spełnienie jednego z nich.

A zatem bezsprzecznie żołnierz planujący rozpoczęcie działalności gospodarczej (nawet nierejestrowanej, ale zarobkowej) musi uprzednio uzyskać zgodę dowódcy jednostki wojskowej, poprzez wniosek złożony drogą służbową. Przedmiotem obowiązku uzyskania zgody są zajęcia zarobkowe poza służbą. Co do zasady chodzi tu więc o wszelkie zajęcia zarobkowe, niezależnie od ich podstawy prawnej. W szczególności będą to więc zatrudnienia pracownicze i cywilnoprawne. Ograniczeniom podlegają więc wszelkie zajęcia żołnierza zawodowego o charakterze stałym i odpłatnym. Tak więc tylko przypadku podejmowania zajęć incydentalnych oraz niezarobkowych żołnierz nie musi uzyskać zgody dowódcy.

Przenosząc to na grunt Pana sprawy, wskazać należy, że najbardziej problematyczne będzie spełnienie przesłanki wpływu dodatkowej pracy w postaci bycia fotografem na podwyższenie Pana kwalifikacji zawodowych jako żołnierza zawodowego i ewentualnie do rozważenia będzie kwestia prestiżu zawodowego. Na próżno szukać orzecznictwa czy poglądów doktryny w tym zakresie. Dla przykładu wskażę jednak, ze WSA w wyroku z dnia 25 listopada 2009 r. (sprawa o sygnaturze II SA/Go 676/09) wskazał, że „nie można zatem zgodzić ze skarżącym, że prowadzona przez niego działalność gospodarcza nie koliduje ze służbą wojskową i że status sprzedawcy w sklepie komputerowym posiada taki sam prestiż jak żołnierz zawodowy”. Wskazuję także na znamienny wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19 lipca 2017 r. (sygnatura akt I OSK 3184/15), gdzie sąd podkreślił: „Wskazać przyjdzie w tym miejscu, że zasadą jest, iż żołnierzowi zawodowemu nie wolno podejmować pracy zarobkowej i prowadzić działalności gospodarczej (art. 56 ust. 1 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych). Jest to oczywista konsekwencja wynikająca z istoty i charakteru pełnionej służby. Zezwolenie udzielane w trybie art. 56 ust. 3 ustawy stanowi wyjątek od tej zasady, który może być stosowany po spełnieniu określonych przesłanek. Wykonywanie przez żołnierza zawodowego pracy zarobkowej lub prowadzenie działalności gospodarczej może mieć zatem związek z pełnioną przez niego funkcją publiczną i zakresem obowiązków z niej wynikających”.

Analizując powyższe wyroki i sam art. 56 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, nie sposób uznać, że jako żołnierz zawodowy uzyska Pan zgodę dowódcy na podjęcie pracy zarobkowej (niezależnie czy w formie działalności gospodarczej, czy w formie tzw. działalności nierejestrowej gdzie przychód nie może przekroczyć połowy minimalnego wynagrodzenia za pracę wówczas nie trzeba zakładać działalności, czy też w formie incydentalnych umów o dzieło za wynagrodzeniem) w postaci bycia fotografem. Takie zajęcie nie wpływa bowiem na podwyższenie Pana kwalifikacji zawodowych jako żołnierza zawodowego, a dodatkowo budzić może wątpliwość, czy nie narusza prestiży żołnierza zawodowego (tutaj jednak wszystko zależy od Pana stopnia wojskowego: inny prestiż ma stopień szeregowego inny na pewno kapitana).

Z uwagi na powyższe zadane przez Pana pytania potraktować należy za przedwczesne. Dopiero gdy będzie Pan posiadał zgodę dowódcy jednostki na bycie fotografem w formie decyzji, dopiero analizować może Pan, w jakiej formie taką działalność fotograficzną zarobkową prowadzić.

Niemniej, z uwagi że takie pytania Pan postawił postaram się na nie odpowiedzieć, przyjmując, że doszło do wyrażenia zgody przez dowódcę.

Działalność nierejestrowana

Może się Pan zdecydować się na tzw. działalność nierejestrową, zgodnie z art. 5 ustawy prawo przedsiębiorców działalność nierejestrowana to taka:

• z której przychód (kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont) należny nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia (połowa tzw. najniższej krajowej),
• prowadzona przez osobę, która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.

Wówczas nic Pan nie rejestruje, nic nie zakłada, dopóki owej kwoty w danym miesiącu nie przekroczy. Prowadzi Pan tylko ewidencję przychodów, aby rozliczyć się na koniec roku w PIT-36 w specjalnie przeznaczonym to tego celu wierszu 9: „działalność nierejestrowana, określona w art. 20 ust. 1ba ustawy”. Przychody te są bowiem opodatkowane według skali podatkowej (17%, 32%).

Jak przekroczy Pan połowę najniższej krajowej w danym miesiącu, to zakłada Pan działalność gospodarczą albo zaprzestaje prowadzenia działalności w ogóle.

Z tytułu prowadzenia działalności nierejestrowanej nie ma obowiązku odprowadzania jakichkolwiek składek ZUS, zarówno społecznych, jak i zdrowotnych. Nie dokonuje Pan wówczas rejestracji do ubezpieczeń ani nie składa deklaracji ZUS.

Reklama własnej działalności

W przypadku żołnierza zawodowego reklama jest na pewno ograniczona. Trzeba mieć bowiem na względzie opisany wcześniej art. 56 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych i zgodność profesji z kwalifikacji jako żołnierza oraz tzw. godność służby.

Rozliczanie umów o dzieło z firmami

Dochody uzyskane z umowy o dzieło rozlicza się w zeznaniu rocznym („Inne źródła…”). Podatnik (wykonawca) składa je (i jednocześnie wpłaca kwotę podatku wynikającą z zeznania) do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, w którym osiągną dochód.

Jeśli chodzi o ograniczenia, to tak, są – i to w bardzo dużym zakresie. Kluczowe: generalny zakaz dodatkowej pracy zawodowej żołnierza poza wyjątkami z ust. 3 art. 56 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych i zgodą dowódcy w formie decyzji po spełnieniu wszystkich przesłanek.

Gdyby prowadził pan działalność nierejestrowaną i Pana klientem byłaby firma, to wystawia jej Pan fakturę VAT lub rachunek, gdy o to Pana poprosi. Może wystawić ją Pan w którymś z przeznaczonych do tego programów, ale także przy pomocy podstawowych narzędzi takich jak Excel czy Word. To Pan decyduje o jej formie. Najważniejsze, aby w dokumencie znalazły się:

• kolejny numer faktury lub rachunku,
• dane sprzedawcy i nabywcy (imiona i nazwiska / nazwy oraz adresy),
• data wystawienia faktury lub rachunku,
• nazwa towaru lub usługi,
• jednostka miary i ilość towaru lub zakres usług,
• cena jednostkowa,
• data wystawienia,
• kwota należna ogółem.