Umowa o dzieło czy umowa-zlecenie?

Umowa o dzieło

W opisanej przez Pana sytuacji pod względem finansowym najkorzystniej byłoby doprowadzić do podpisania umowy o dzieło. Jeżeli udałoby się rozwiązać sprawę w ten sposób, wymierną korzyścią jest zupełne ominięcie składek ZUS (umowy o dzieło nie stanowią tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi ani zdrowotnym).

Z uwagi na to, że – jak Pan pisze – jest Pan zatrudniony w innym zakładzie pracy (zakładam, że uzyskuje Pan tam przynajmniej równowartość minimalnego wynagrodzenia), zatrudnienie na umowę-zlecenie również będzie korzystne. Różnica polegałaby wyłącznie na obowiązku objęcia wynagrodzenia składką zdrowotną, która w znacznej części podlega odliczeniu od podatku.

Różnica pomiędzy umową o dzieło a umową-zlecenie

Różnica pomiędzy dwoma wspomnianymi wyżej umowami polega głównie na tym, że umowa-zlecenie stanowi tzw. umowę „starannego działania” natomiast umowa o dzieło – „umowę rezultatu”. Podstawowe przepisy regulujące te kwestie to art. 734 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.), zgodnie z którym przez umowę-zlecenie przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie, oraz art. 627, który mówi, że przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.

Aby w stosunku do danej czynności można było skutecznie zawrzeć umowę o dzieło, jej charakter musi wskazywać na powstanie pewnego określonego rezultatu (niekoniecznie materialnego) – dziełem może być zatem koncepcja lub wniosek grantowy, sporządzenie raportu finansowego.

Przy umowie-zleceniu ważny jest raczej fakt wykonywania pewnych czynności aniżeli ich rezultat – koordynacja projektu w trakcie jego wykonywania będzie raczej stanowiła moim zdaniem przedmiot umowy-zlecenia (zwłaszcza kiedy wynagrodzenie nie jest bezpośrednio uzależnione od konkretnego wyniku podejmowanych działań, a raczej polega na dochowaniu staranności w ich wykonywaniu).

Podpisanie dwóch odrębnych umów

Po analizie opisanego przez Pana zakresu prac osobiście skłaniałabym się zatem ku rozwiązaniu polegającym na podpisaniu odrębnych umów:

1. umowa o dzieło – dotycząca stworzenia koncepcji, napisania wniosku o grant, ewentualnie zdobycie grantu;
2. umowa-zlecenie – na czynności związane z późniejszym zarządzaniem projektem;
3. ewentualnie umowa o dzieło na rozliczenie finansowe projektu (w tym przypadku mogłaby być to również umowa-zlecenie, jeżeli jej przedmiot nie byłby określony „co do efektu”).

Konstruując umowę o dzieło, należy przede wszystkim mieć na uwadze, aby z jej treści jednoznacznie wynikało uzależnienie wypłaty wynagrodzenia od dostarczenia „dzieła” – np. projektu, wniosku etc. Niedopuszczalne jest sformułowanie umowy o dzieło, której przedmiotem byłoby np. sprawowanie bieżącej opieki nad wolontariuszami – brak jest tu bowiem konkretnego efektu, a umowa zobowiązuje raczej do dochowania staranności w wykonywaniu wskazanych w niej czynności.

Wysokość obciążeń wynagrodzeń przy umowie o dzieło oraz w przypadku umowy-zlecenia

Jeżeli chodzi o wysokość obciążeń wynagrodzeń, przy umowie o dzieło kalkulacja jest stosunkowo prosta – przysługują tu co do zasady dwudziestoprocentowe koszty uzyskania przychodów; stawka podatku to 18% od dochodu (przychód minus koszty). Podstawę opodatkowania oraz podatek zaokrągla się do pełnych złotych – przykładowo dla kwoty 1000 zł podstawą opodatkowania będzie 800 zł (1000 minus 200); wysokość podatku 18% od 800 = 144 zł; innych obciążeń nie będzie. Wartość wynagrodzenia netto to 856 zł,

W przypadku umowy-zlecenia przy wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnym należy dodatkowo uwzględnić dziewięcioprocentową składkę zdrowotną liczoną od wynagrodzenia brutto (w moim przykładzie – 90 zł); z tym że 7,75% podstawy składki podlega odliczeniu od podatku (77,50 zł). W efekcie zatem od wynagrodzenia brutto 1000 złotych należy odjąć 90 zł składki zdrowotnej i 67 zł podatku (144,00 minus 77,50) – wynagrodzenie netto wyniesie więc 843 zł.

Różnica jak widać nie jest znacząca (zakładam oczywiście, że przy umowie-zleceniu z uwagi na uzyskiwane wynagrodzenie brutto z tytułu umowy o pracę minimum 1500 zł miesięcznie podlega Pan wyłącznie pod składkę zdrowotną) – nie powinna więc być głównym wyznacznikiem rodzaju podpisywanej umowy.

Reasumując: moim zdaniem w Pańskiej sytuacji celowe wydaje się podzielenie umowy na dwie części – umowę „efektu”, obejmującą sporządzenie koncepcji, projektów, wniosków, oraz umowę-zlecenie – na czynności „organizacyjne” związane z przeprowadzeniem projektu.