Umowa B2B i prawa autorskie, co zrobić, gdy usługodawca narusza ustalenia?• Data: 18-09-2024 • Autor: Radca prawny Paulina Olejniczak-Suchodolska |
|
W ramach umowy b2b zatrudniałem social media specjalistkę. Do jej zadań było dbanie o content, posty, rolki i o cała strategię marketingową. Umowę dodaję w załączniku. Jest to 3. taka sama umowa. Parę dni temu odkryliśmy, że usługodawca dopuszczał się do ogromnych zaniedbań i okłamywania nas o stanie rzeczy. Przy rozmowie o tym przyznała się do tego. Zdecydowaliśmy się rozwiązać umowę. Jednak teraz już były usługodawca domaga się, abyśmy skasowali cały content, który ona zrobiła na social mediach, a na którym chociaż przez sekundę jest jej twarz. Są to 3 posty z grudnia 2023. Niby nie jest to nic strasznego, jednak boli mnie to, że byłem okłamywany i okradany przez nią, a teraz mam ściągać z social media coś, za co zapłaciłem. Czy muszę to robić? Co z wizerunkiem osoby po rozwiązaniu umowy w takiej sytuacji? |
|
Prawa do utworówTam, gdzie w grę wchodzą roszczenia z praw autorskich czy dóbr osobistych, tam niestety decyduje umowa, a w sprawach w niej nieuregulowanych przepisy prawa. Bez względu na kwestie moralne czy inne.
Mocą § 4 ust. 2 usługobiorca przeniósł na usługodawcę prawa autorskie do wszelkich utworów, jakie wytworzył w czasie trwania umowy za okres objęty wynagrodzeniem, i to z chwilą ich ustalenia, w tym w zakresie ich rozpowszechniania wszelkimi możliwymi środkami oraz w zakresie ich udostępnienia, a także w celach reklamy, marketingu itd. Nadto, usługobiorca zobowiązał się do niewykonania praw osobistych, czyli konieczności oznaczania jej jako autora.
A zatem kasowania utworów, jakie stworzyła w ramach umowy za okresy, gdy otrzymywała wynagrodzenie, nie może się domagać. Zgoda na korzystanie z wizerunkuUmowa jednak milczy w temacie wizerunku. By zaś z czyjegoś wizerunku korzystać, w tym utworu, który go posiada, trzeba mieć zgodę danej osoby. Zgodnie z art. 81 ustawy o prawie autorskim:
„1. Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie.
Umowa nie stanowi niestety, że za udział w utworach (swego rodzaju pozowanie) ustalono wynagrodzenie w ramach umownego. W ogóle milczy o wizerunku, więc na udostępnianie wizerunku wymagana była zgoda usługobiorcy.
Zezwolenie (zgoda), o którym stanowi ustawodawca, jest oświadczeniem woli. Składając je, osoba uprawniona zgadza się na wykorzystanie jej wizerunku. To oświadczenie może mieć charakter jednostronnej czynności prawnej, ale może ono ponadto być elementem umowy. W umowie tej zgody nie ma, jeśli nie ma jej też w osobnym oświadczeniu woli Usługobiorcy to ma ona prawo żądać zaprzestania rozpowszechniania jej wizerunku.
Co więcej, w doktrynie jest wyrażany pogląd, że zezwolenie na rozpowszechnienie wizerunku jest, co do zasady, odwołalne w każdym czasie (zob. zamiast wielu: T. Grzeszak [w:] System Prawa Prywatnego, t. 13, Prawo autorskie, red. J. Barta, Warszawa 2017, s. 811). Stanowisko to budzi wątpliwości, wszak zasadą powinno być, że złożonym oświadczeniem woli uczestnik stosunków cywilnoprawnych jest związany. Dotyczy to w szczególności udzielenia zgody w umowie na rozpowszechnienie wizerunku.
Orzecznictwo i doktryna stoją na stanowisku, że zgoda na rozpowszechnienie wizerunku musi zostać w odpowiedni sposób skonkretyzowana (zob. J. Barta, R. Markiewicz [w:] Prawo…, red. J. Barta, R. Markiewicz, s. 521). Dzięki temu można określić zakres upoważnienia przyznanego podmiotowi eksploatującemu wizerunek. Przyjmuje się, że „[…] wyrażający zgodę powinien obejmować swoją świadomością skonkretyzowane sposoby eksploatowania swojego wizerunku” (wyrok SA w Krakowie z 29.06.2018 r., sygn. akt I ACa 1515/17). Osoba przedstawiona powinna wiedzieć o miejscu, czasie, częstotliwości udostępniania podobizny (zob. cytowany już wyrok SA w Warszawie z 4.07.2018 r., sygn. akt V ACa 484/17; podobnie: wyrok SA w Gdańsku z 29.10.2018 r., sygn. akt V ACa 829/17). W razie sporu z uprawnionym to korzystający z wizerunku będzie musiał udowodnić, że na konkretną formę eksploatacji podobizny uzyskał zezwolenie. Forma wyrażenia zgody może być bardzo różna. Niekiedy określonemu zachowaniu osoby fizycznej możemy przypisać dorozumiane zgodzenie się na eksploatację wizerunku. Przed wejściem do miejsca, w którym odbywa się publiczna impreza, może zostać przygotowana tablica informacyjna. Na niej można umieścić komunikat, że zdjęcia osób biorących udział w imprezie znajdą się w formie fotoreportażu w najbliższym wydaniu lokalnej gazety. Jeśli widząc tablicę informacyjną, ktoś decyduje się wziąć udział w imprezie, może to oznaczać wyrażenie zgody na rozpowszechnienie wizerunku. Oczywiście dużo zależy od okoliczności konkretnego przypadku. Mimo to takiej formy wyrażenia zgody nie można z góry przekreślić. Samo jednak wzięcie udziału w publicznej imprezie nie jest równoznaczne z upoważnieniem do opublikowania wizerunku. Niekiedy, jak w sytuacji opisanej w ust. 2, takie upoważnienie nie jest potrzebne, aczkolwiek dotyczy on specyficznego przypadku (zob. uwagi do tezy V, poniżej).
Samo zatwierdzenie przez osobę przedstawioną plakatów z jej podobizną może nie spełnić warunków stawianych konkretyzacji zgody na rozpowszechnienie wizerunku. Spór między stronami może się pojawić np. odnośnie do miejsc, w których te plakaty zostaną umieszczone. Dlatego osoba sportretowana powinna wiedzieć o tym, że plakaty znajdą się np. nie tylko w galeriach handlowych, ale i na stacjach benzynowych. Można też niekiedy oczekiwać, że uprawniony zostanie poinformowany, w których częściach tych stacji i galerii pojawi się jego wizerunek, i obejmie to jego zgoda (tak w komentarzu do ustawy o prawie autorskim autorstwa Niewęgłowski Adria). Dalsze korzystanie z materiałów z wizerunkiem osobyJak Pan widzi, chcąc ów filmy/materiał z wizerunkiem byłego usługobiorcy udostępniać/rozpowszechniać dalej, trzeba mieć mocne argumenty na to, że wyraziła na powyższe zgodę (na konkretny materiał, czas i miejsce publikacji). Inaczej sprawa po Państwa stronie jest przegrana a to koszty: odszkodowanie z art. 79 ustawy o prawie autorskim, ale i roszczenia z art. 23 i 24 Kodeksu cywilnego, bo wizerunek to także dobra osobiste); proces to zaś również koszty sądowe, w tym do zwrotu dla strony wygrywającej od strony przegrywającej. PrzykładyPodsumowanieKwestie związane z wizerunkiem po rozwiązaniu umowy wymagają szczególnej uwagi już na etapie jej zawierania. Przeniesienie praw autorskich do utworów nie oznacza automatycznego prawa do wykorzystania wizerunku osoby, chyba że wyraźnie to określono w umowie. W przeciwnym razie, brak zgody może prowadzić do konieczności usunięcia materiałów i poważnych konsekwencji prawnych. Oferta porad prawnychSkorzystaj z naszych usług prawnych online, aby uzyskać fachową pomoc w sporządzaniu umów oraz pism, które zabezpieczą Twoje prawa i interesy w kwestiach związanych z wizerunkiem i prawami autorskimi. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem. Źródła:1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę, wypełniając formularz poniżej ▼▼▼. Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online 
O autorze: Radca prawny Paulina Olejniczak-Suchodolska Radca prawny, absolwentka Wydziału Prawa na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Ukończyła aplikację radcowską przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie. Doświadczenie zawodowe zdobywała współpracując z kancelariami prawnymi. Specjalizuje się głównie w prawie gospodarczym, prawie pracy, prawie zamówień publicznych, a także w prawie konsumenckim i prawie administracyjnym. Obecnie prowadzi własną kancelarię radcowską oraz obsługuje spółki i instytucje państwowe. |
|
