Umieszczenie osoby w domu opieki wbrew jej woli

Czy możliwe jest umieszczenie osoby w DPS bez jej zgody?

Z przykrością muszę stwierdzić, iż nie ma Pani wielu opcji działania w tej sytuacji. Jeżeli teściowa nie chce udać się do DPS, to jedyną możliwość dla jej przeprowadzki stanowi przeprowadzenie postępowania ubezwłasnowolniającego i umieszczenie jej tam wbrew jej woli. W przypadku ubezwłasnowolnienia teściowej nie będzie ona musiała wyrażać zgody na leczenie w ośrodku.

Kwestia ubezwłasnowolnienia osoby dorosłej uregulowana jest w Kodeksie cywilnym (K.c.). Zgodnie z art. 13 § 1 K.c.: „Osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem. § 2. Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską.”.

Aby można było orzec o ubezwłasnowolnieniu teściowej konieczne jest jednoczesne wystąpienie dwóch przesłanek, a mianowicie: 1) osoba, której dotyczy postępowanie o ubezwłasnowolnienie, jest chora psychicznie, niedorozwinięta umysłowo lub też dotknięta innego rodzaju zaburzeniami psychicznymi, w szczególności pijaństwem lub narkomanią, i 2) wskutek tej choroby „nie jest w stanie kierować swym postępowaniem”.

Ubezwłasnowolnienie osoby chorej psychicznie

Zgodnie z aktualnym orzecznictwem sądów: „Choroba psychiczna sama przez się nie stanowi wystarczającej przesłanki ubezwłasnowolnienia, lecz może je uzasadniać tylko wówczas, gdy chory psychicznie nie jest w stanie kierować swym postępowaniem. Nie każda zaś choroba psychiczna pociąga za sobą taki skutek. Zależy to od rodzaju i stopnia nasilenia choroby oraz od indywidualnych objawów występujących u danej osoby. Opinia więc biegłego psychiatry, obok stwierdzenia u badanego choroby psychicznej (bądź niedorozwoju albo innych zaburzeń psychicznych), powinna zawierać szczegółową ocenę zakresu jego zdolności kierowania swoim postępowaniem, opartą na gruntownej i wnikliwej analizie jego zachowania się i postępowania, kontaktów z ludźmi, w stosunkach rodzinnych, w pracy itp.” (wyrok z 19 sierpnia 1971 r., I CR 297/71).

Postępowanie w sprawie o ubezwłasnowolnienie

Po złożeniu wniosku sąd skieruje teściową na badania psychiatryczne, by sprawdzić, czy faktycznie nie może decydować o osobie, a jej stan nie pozwala na samodzielne zamieszkiwanie. Opinie o stanie zdrowia psychicznego wydaje zawsze dwóch biegłych, tj. lekarz neurolog lub psychiatra oraz obowiązkowo psycholog (art. 533 Kodeksu postępowania cywilnego). Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego tj. przesłuchania wnioskodawcy, świadków, wysłuchania biegłych lekarzy oraz samej zainteresowanej, sąd podejmuje decyzję, czy ubezwłasnowolnienie jest konieczne. W sytuacji gdy teściowa zostanie ubezwłasnowolniona całkowicie, a Pani zostanie wyznaczona jej opiekunem prawnym, będzie Pani miała prawo podjąć decyzję o skierowaniu jej na leczenie do zakładu zamkniętego.

Jest to jedyna możliwość, by dokonać tego bez jej zgody.

Czy synowa jest zobowiązana do opieki nad teściową?

Proszę pamiętać, iż jako synowa nie jest Pani zobowiązana do opieki i utrzymywania teściowej. Zgodnie z kodeksem art. 128 obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Przepis ten stosuje się zarówno w stosunku rodzice – dzieci, jak i dzieci – rodzice. W związku z tym obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych – obciąża bliższych stopniem przed dalszymi. Krewnych w tym samym stopniu obciąża obowiązek alimentacyjny w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym.

Tak więc może Pani wyjechać bez jakichkolwiek konsekwencji prawnych.