Ulgi podatkowe przy założeniu fundacji

Założenie fundacji – procedury

Fundacja stanowi organizację pozarządową powołaną w celach społecznych lub gospodarczo użytecznych, a w szczególności do celów: ochrony zdrowia, rozwoju gospodarki i nauki, oświaty i wychowania, kultury i sztuki, opieki i pomocy społecznej, ochrony środowiska oraz opieki nad zabytkami, która działa na podstawie ustawy o fundacjach i ustanowionego statutu.

Fundacja zakładana jest przez fundatora na podstawie oświadczenia woli złożonego w formie aktu notarialnego lub testamentu.

Fundator powinien w nim określić cel fundacji oraz składniki majątkowe przeznaczone na jego realizację, zwane funduszem założycielskim.

Do składników majątku przeznaczonych na fundusz założycielski zgodnie z art. 3 ust. 3 ustawy o fundacjach zalicza się pieniądze, papiery wartościowe oraz oddane fundacji na własność rzeczy ruchome i nieruchomości.

Osobowość prawna fundacji

Fundacja podlega obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Fundacja uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego.

Ulgi podatkowe dla powołującego fundację

Natomiast ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) stanowi:

„Art. 26. 1. Podstawę obliczenia podatku, z zastrzeżeniem art. 29–30cb i art. 30da–30f, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9, art. 23o, art. 23u, art. 24 ust. 1, 2, 3b–3e, 4–4e, 6 i 21 lub art. 24b ust. 1 i 2, po odliczeniu kwot:

9) darowizn przekazanych na cele:

a) określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego, organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy, lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele, z zastrzeżeniem ust. 6E (…)

– w wysokości dokonanej darowizny, nie więcej jednak niż kwoty stanowiącej 6% dochodu

7. Wysokość wydatków na cele określone w ust. 1, z zastrzeżeniem ust. 7c, ustala się na podstawie:

1) dowodu wpłaty na rachunek płatniczy obdarowanego lub jego rachunek w banku, inny niż rachunek płatniczy – w przypadku darowizny pieniężnej.

Art. 30e. 1. Od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a–c podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.

5. Dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a–c nie łączy się z dochodami (przychodami) z innych źródeł”.

Z powyższego przepisu wynika, że aby można było dokonać odliczenia od dochodu darowizny, musi ona spełniać następujące warunki:

1. obdarowanym musi być organizacja określona w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, prowadząca działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych,
2. musi być przekazana na cele określone w art. 4 tej ustawy.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie działalnością pożytku publicznego jest działalność społecznie użyteczna, prowadzona przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych określonych w ustawie. Organizacjami pozarządowymi są, niebędące jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, i niedziałające w celu osiągnięcia zysku, osoby prawne lub jednostki nieposiadające osobowości prawnej utworzone na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia, z zastrzeżeniem ust. 4 (art. 3 ust. 2).

Sfera zadań publicznych, o której mowa w art. 3 ust. 1 ww. ustawy, została określona w art. 4 ust. 1 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Zatem zakres ulgi przewidzianej w ww. art. 21 ust. 1 pkt 9 ustawy PIT związanej z darowiznami na rzecz organizacji pozarządowych nie uzależnia dokonania odliczenia od posiadania przez obdarowaną organizację formalnego statusu organizacji pożytku publicznego.

Działalność pożytku publicznego

Istotne jest, aby jednostka obdarowana prowadziła działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych i nie była jednostką sektora finansów publicznych – musi być spełniony warunek przekazania darowizny na rzecz organizacji pozarządowej, czyli m.in. podmiotowi niebędącemu jednostką sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów ustawy o finansach publicznych, która nie działa w celu osiągnięcia zysku.

Istota darowizny – kwoty przeznaczonej na powołanie fundacji

Pod pojęciem darowizny należy, zgodnie z art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, rozumieć umowę, na podstawie której darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Zatem umowa darowizny ma charakter umowy zobowiązującej (konsensualnej) – do zawarcia umowy dochodzi z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia woli – i jednostronnej, jako nieprzynoszącej darczyńcy żadnej opłaty. Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli przez obie strony. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny. Nie stanowią natomiast darowizny bezpłatne przysporzenia w wypadkach, gdy zobowiązanie do bezpłatnego świadczenia wynika z umowy uregulowanej innymi przepisami kodeksu (art. 889 pkt 1 Kodeksu cywilnego).

W świetle przepisów ustawy o fundacjach akt fundacyjny towarzyszący powołaniu każdej fundacji jest jednostronną czynnością prawną o charakterze zobowiązującym. Wskazanie w akcie fundacyjnym składników majątkowych rodzi zobowiązanie po stronie fundatora do przeniesienia ich na rzecz fundacji z chwilą zarejestrowania. Z kolei stając się podmiotem majątku określonego w akcie fundacyjnym, fundacja uzyskuje roszczenie o jego wydanie.

Powyższe oznacza, że środki pieniężne przekazane przez wnioskodawcę na fundusz założycielski fundacji, z przeznaczeniem na działalność statutową oraz pokrycie kosztów funkcjonowania fundacji, mają na celu wypełnienie przyjętego przez wnioskodawcę zobowiązania wynikającego ze złożonego oświadczenia woli w akcie fundacyjnym, ujętego w statucie fundacji. Tym samym dokonany przelew środków pieniężnych nie jest świadczeniem nieekwiwalentnym, gdyż miał na celu wykonania pierwotnego świadczenia.

Darowizna uregulowana przepisami Kodeksu cywilnego ma na celu przysporzenie majątkowe bez ekwiwalentu (nieodpłatnie) i podlega najczęściej na przesunięciu dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Daną czynność można uznać za darowiznę, jeżeli posiada cechy darowizny, tzn. gdy zostanie złożone oświadczenie darczyńcy o przekazaniu darowizny oraz oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu, a ponadto czynność ta musi polegać na nieodpłatnym świadczeniu darczyńcy (kosztem jego majątku) na rzecz obdarowanego, pod warunkiem, że czynność ta nie została wymieniona w treści art. 889 Kodeksu cywilnego.

Fundusz założycielski fundacji nie jest darowizną na jej rzecz

W efekcie wniesienie przez Pana jako fundatora środków pieniężnych, które stanowią fundusz założycielski i są wnoszone w wykonaniu zobowiązania wynikającego z aktu ustanowienia fundacji, nie może być uznane za darowiznę podlegającą odliczeniu od podstawy opodatkowania w rozumieniu przepisu art. 21 ust. 1 pkt 9 ustawy PIT.

Środki pieniężne przekazane przez wnioskodawcę na fundusz założycielski fundacji, z przeznaczeniem na działalność statutową oraz pokrycie kosztów funkcjonowania fundacji, mają na celu wypełnienie przyjętego zobowiązania wynikającego ze złożonego oświadczenia woli w akcie fundacyjnym, ujętego w statucie fundacji. Tym samym ewentualny dokonany przelew środków pieniężnych nie będzie świadczeniem nieekwiwalentnym, gdyż miałby na celu wykonania pierwotnego świadczenia.

W konsekwencji nie może być uznany za darowiznę podlegającą odliczeniu od podstawy opodatkowania w rozumieniu przepisu art. 21 ust. 1 pkt 9 ustawy PIT.

Powyższe stanowisko znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych. Jak bowiem wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 19 lutego 2008 r., sygn. akt II FSK 1767/06, „akt fundacyjny towarzyszący powołaniu każdej fundacji jest jednostronną czynnością prawną o charakterze zobowiązującym. Wskazanie w akcie fundacyjnym składników majątkowych rodzi zobowiązanie po stronie fundatora do przeniesienia ich na rzecz fundacji z chwilą zarejestrowania. Z kolei stając się podmiotem majątku określonego w akcie fundacyjnym fundacja uzyskuje roszczenie o jego wydanie. Z tej przyczyny, majątek wniesiony do fundacji nie może być uznany za darowiznę”.

Dotyczyło to co prawda podatku dochodowego od osób prawnych, ale ma pełne zastosowanie do podatku od osób fizycznych.

Darowizny jakich Pan dokonywałby na rzecz powołanej fundacji po jej zarejestrowaniu, dawałyby prawo do odliczenia kwot darowanych od podstawy opodatkowania. Byłby Pan darczyńcą.

Maksymalne odliczenie dochodu od podstawy opodatkowania

UWAGA! Od podstawy opodatkowania nie można odliczyć więcej niż 6% dochodu

Kwota przekazanej darowizny odliczana jest od:

• dochodu – przez podatnika opodatkowanego według skali podatkowej (uzyskującego np. dochody z pracy, umowy zlecenia, działalności gospodarczej opodatkowanej na zasadach ogólnych);
• przychodu – przez podatnika opodatkowanego zryczałtowanym podatkiem dochodowym od przychodów ewidencjonowanych (uzyskującego przychody z najmu prywatnego, z działalności gospodarczej bądź ze sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu opodatkowane ryczałtem).