Ujawnienie wynagrodzenia pracownika na wniosek o informację publiczną, granice prawa do informacji a ochrona danych osobowych

Państwowy powiatowy inspektor sanitarny jako administracja rządowa

PSSE stanowi rządową administrację zespoloną w powiecie, jest instytucją publiczną, wykonuje zadania publiczne, nie jest objęta sferą niepubliczną (prywatną). Państwowy powiatowy inspektor sanitarny jest organem administracji rządowej (art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej). Organy władzy publicznej są obowiązane do udostępnienia informacji publicznej (art. 4 ust. 1 pkt 1 u.d.i.p.). Przy takich instytucjach przyjmuje się, że wydatki przez nie poniesione na wynagrodzenie pracownika, a więc finansowane ze środków publicznych, stanowią informację publiczną (art. 6 ust. 1 pkt 5 lit. a u.d.i.p.).

Walor informacji publicznej będą posiadały informacje o majątku publicznym, w tym o majątku jednostek samorządu terytorialnego oraz majątku osób prawnych samorządu terytorialnego (art. 6 ust. 1 pkt 5 lit. c u.d.i.p.). Stąd też jakiekolwiek zadysponowanie majątkiem publicznym będzie stanowiło informację publiczną, niezależnie nawet od przeznaczenia wydatkowanych środków publicznych i celu, jaki mają one zaspokoić (wyrok NSA z 10 października 2024 r., sygn. akt III OSK 1189/24).

Obowiązek udostępniania informacji publicznej a wynagrodzenia pracowników

Jednakże informacja o wysokości wynagrodzenia skonkretyzowanej osoby, która nie pełni funkcji publicznych, należy do sfery prywatnej tej osoby i nie podlega ujawnieniu na zasadach i w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej (por. wyrok NSA z 20.04.2021 r., sygn. akt III OSSK 940/21).

Informacja o wynagrodzeniu pracownika pozwalająca zidentyfikować taką osobę z imienia i nazwiska podlega ochronie ze względu na prywatność osoby i w związku z tym może zostać udostępniona dopiero po uzyskaniu zgody pracownika (por. wyrok NSA z dnia 9 maja 2024 r., sygn. akt III OSK 1160/23). Sąd podziela pogląd prawny, że ochrona prywatności pracowników w zakresie wypłacanego im ze środków publicznych wynagrodzenia powinna być realizowana nie na etapie kwalifikacji prawnej żądanych informacji, lecz przez ewentualne ograniczenie dostępu do tych informacji publicznych na podstawie art. 5 ust. 2 u.d.i.p., a zatem na etapie stosowania prawa. Zgodnie z art. 5 ust. 2 u.d.i.p. prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy. Ograniczenie to nie dotyczy informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji, w tym o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji, oraz przypadku, gdy osoba fizyczna lub przedsiębiorca rezygnują z przysługującego im prawa (por. wyroki NSA: z 16 lipca 2024 r., sygn. akt III OSK 203/23; z 27 maja 2020 r., sygn. akt I OSK 1577/19).” (tak: wyrok WSA w Opolu z 12.09.2024 r. I SAB/Op 72/24).

Ochrona prawa do prywatności

Z treści art. 61 ust. 3 Konstytucji RP oraz art. 5 ust. 2 zdanie drugie ustawy o dostępie do informacji publicznej wynika, że ograniczenie prawa do informacji ze względu na prywatność osoby fizycznej jest wyłączone w zakresie informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji, w tym o warunkach powierzenia i wykonywania tych funkcji oraz przypadku, gdy osoba fizyczna rezygnuje z przysługującego jej prawa. Wyłączenie to jest więc wyjątkiem od zasady ochrony prywatności i jako takie musi być wykładane ściśle (por. m.in. wyrok NSA z 24 kwietnia 2013 r., I OSK 123/13) [wyrok WSA z Łodzi z 25 września 2024 r., sygn. akt: II SA/Łd 438/24].

Zasadą zatem jest ochrona prawa do prywatności i dopiero zaistnienie przesłanek ją wyłączających, ale interpretowanych ściśle, daje możliwość udzielenia informacji o wynagrodzeniu.

W Pana wypadku – jak Pan słusznie podał, nie pełni Pan funkcji publicznych, ani też nie zrezygnował Pan ze swojego prawa.

Funkcję publiczną pełnią osoby, które wykonują powierzone im przez instytucje państwowe lub samorządowe zadania i przez to uzyskują znaczny wpływ na treść decyzji o charakterze ogólnospołecznym. Cechą wyróżniającą osobę pełniącą funkcję publiczną jest posiadanie określonego zakresu uprawnień pozwalających na kształtowanie treści wykonywanych zadań w sferze publicznej. Nie ma przy tym znaczenia, na jakiej podstawie prawnej osoba wykonuje funkcję publiczną oraz jak szeroki jest zakres jej kompetencji, jeżeli tylko mają one wpływ na realizację zadań wykonywanych w sferze publicznej. Również orzecznictwo sądów administracyjnych wyraźnie skłania się za szeroką wykładnią pojęcia osoby pełniącej funkcję publiczną. Przyjmuje się w nim generalnie, że funkcja publiczna to funkcja związana z uprawnieniami i obowiązkami w zakresie realizacji zadań o znaczeniu publicznym (wyrok WSA we Wrocławiu z dn. 22 sierpnia 2024 r., IV SAB/Wr 399/24).

Zakładam, że informatyk nie ma takich uprawnień.

Naruszenie dobra osobistego – zadośćuczynienie

Tymczasem „ujawnienie przez pracodawcę bez zgody pracownika wysokości jego wynagrodzenia za pracę, może stanowić naruszenie dobra osobistego w rozumieniu art. 23 i 24 Kodeksu cywilnego” (tak: przywołany wyżej wyrok WSA w Łodzi, II SA/Łd 438/24). Zgodnie z art. 448 K.c.:

§ 1. W razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę albo zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.

§ 2. W przypadkach określonych w art. 445 § 1 i 2 oraz art. 4462 ten, czyje dobro osobiste zostało naruszone, może obok zadośćuczynienia pieniężnego żądać zasądzenia odpowiedniej sumy na wskazany przez niego cel społeczny.

§ 3. Do roszczeń, o których mowa w § 1 i 2, przepis art. 445 § 3 stosuje się.

Ponieważ naruszono Pana prawo do prywatności, może Pan żądać zadośćuczynienia od pracodawcy. Pracodawca nie działał w granicach i na podstawie prawa, stąd też przekroczył uprawnienia. Zgodnie z art. 231 § 1 Kodeksu karnego (K.k.): „Funkcjonariusz publiczny, który, przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązków, działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Przyjmuje się, że nie chodzi wyłącznie o szkodę majątkową, ale o każde narażenie dobra chronionego prawem (tak: M. Mozgawa, Komentarz do art. 231 k. k., Lex, teza 4).

Trudno jednakże ocenić, czy odpowiedzialność z tego przepisu zostałaby przypisana pracodawcy, bowiem należałoby zbadać jeszcze inne elementy, w tym winę.

Dla bytu przestępstwa z art. 231 § 1 k.k. konieczne jest wykazanie, że pomimo świadomości wskazanych wyżej okoliczności funkcjonariusz publiczny chce przekroczyć uprawnienia lub niedopełnić obowiązków, albo na to się godzi. W konsekwencji nie jest zamierzone działanie funkcjonariusza publicznego, który mylnie wyobraża sobie, że nie narusza swoich obowiązków lub nie działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego, a w rezultacie postawienie mu w takiej sytuacji zarzutu popełnienia czynu zabronionego z art. 231 § 1 k.k. jest wyłączone (Uchwała SN z 18.05.2021 r., II DIZ 32/21).

RODO – naruszenie ochrony danych osobowych

Z pewnością pracodawca ujawnił dane osobowe bez podstawy prawnej. Zgodnie z art. 4 pkt 12 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dn. 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) „naruszenie ochrony danych osobowych” oznacza naruszenie bezpieczeństwa prowadzące do przypadkowego lub niezgodnego z prawem zniszczenia, utracenia, zmodyfikowania, nieuprawnionego ujawnienia lub nieuprawnionego dostępu do danych osobowych przesyłanych, przechowywanych lub w inny sposób przetwarzanych.

Nadmienię jeszcze, że odchodzi się od interpretacji, że należy odpowiadać na anonimowe wnioski o udzielenie informacji publicznej (od tzw. Kubusia Puchatka).

Tak więc jeśli chciałby Pan wyciągać konsekwencje z tego, co się stało, na pewno ma Pan podstawy do działań.

Źródła:

1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. - Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483
2. Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej - Dz.U. 2001 nr 112 poz. 1198
3. Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej - Dz.U. 1985 nr 12 poz. 49
4. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
5. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553
6. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE - (ogólne rozporządzenie o ochronie danych)