Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy (art. 710 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny). Zasadą jest, że biorący do używania ponosi zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej, zatem mama jako biorąca w używanie powinna ponosić zwykłe koszty utrzymania.
Użyczenie nie podlega podatkowi od spadków i darowizn, podlega mu nieodpłatne użytkowanie, a to nie to samo – użytkowanie jest ograniczonym prawem rzeczowym.Użyczenie nieodpłatne podlega jednak, a dokładniej przychód z otrzymania w użyczenie, podatkowi dochodowemu od osób fizycznych. Przychodami, na mocy art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są m.in. wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Zgodnie z art. 11 ust. 2a pkt 3 ww. ustawy wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku – według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku. Przychód więc powstaje po stronie biorącego w używanie czyli Pana mamy. Jednakże wolna od podatku dochodowego, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn. Do I grupy podatkowej zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów. Konkludując, mama jako wstępna i teściowa otrzymująca od Pana (wstępnego) i żony (synowej) nieodpłatne świadczenie osiągnie przychód, ale w pełni skorzysta ze zwolnienia o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 125 ww. ustawy.
Nie wiem, w jakiej formie Pana mama ponosi koszty utrzymania mieszkania, tj. czy przekazuje pieniądze na pokrycie rachunków w gotówce, czy przelewem. Jeśli czyni to przelewem, dobrze byłoby wskazać, że to środki na pokrycie kosztów utrzymania rzeczy wziętej w użyczenie, by w razie ewentualnej kontroli organy podatkowe nie uznały, że środki te stanowiły Pana przychód (podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym) bądź nie były przedmiotem depozytu nieprawidłowego (opodatkowanie podatkiem od czynności cywilnoprawnych analogiczne jak przy pożyczce).
W zakresie ujęcia wydatków na mieszkanie i wyposażenie w kosztach trzeba uznać, że nie jest to możliwe, gdyż nie uzyskuje Pan przychodu, tym bardziej nie można tu rozważać pomniejszenia podatku.
Nota obciążeniowa
