Ucieczka z miejsca kolizji

Oddalenie się z miejsca kolizji a zwrot wypłaconego odszkodowania

Pani znajomy trafnie przytoczył treść art. 43 z dnia 22 maja 2003 r. ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152):

„[Zwrot wypłaconego odszkodowania] [70] Zakładowi ubezpieczeń oraz Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu, w przypadkach określonych w art. 98 ust. 2 pkt 1, przysługuje prawo dochodzenia od kierującego pojazdem mechanicznym zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych odszkodowania, jeżeli kierujący:

1) wyrządził szkodę umyślnie, w stanie po użyciu alkoholu lub w stanie nietrzeźwości albo po użyciu środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii;

2) wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa;

3) nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym, z wyjątkiem przypadków, gdy chodziło o ratowanie życia ludzkiego lub mienia albo o pościg za osobą podjęty bezpośrednio po popełnieniu przez nią przestępstwa;

4) zbiegł z miejsca zdarzenia”.

Uprawnienie do dochodzenia od kierującego pojazdem zwrotu wypłaconego z tytułu OC odszkodowania w przypadku ucieczki z miejsca kolizji

Z przepisu wynika, iż zakładowi ubezpieczeń przysługuje prawo dochodzenia od kierującego pojazdem mechanicznym zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych odszkodowania, jeżeli kierujący uciekł z miejsca kolizji.

Przepis ten nie zakłada automatyzmu, tzn. jeżeli wystąpią przesłanki w nim wskazane, po stronie zakładu ubezpieczeń powstaje uprawnienie do dochodzenia od kierującego pojazdem zwrotu wypłaconego z tytułu OC odszkodowania, czyli tzw. regres. Pani ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie poszkodowanemu i to w gestii ubezpieczyciela będzie ewentualne wystąpienie do Pani z roszczeniem regresowym.

Nie ulega wątpliwości, że kluczowe znaczenie ma pojęcie „zbiegnięcia z miejsca zdarzenia”:

„Zbiegnięcie z miejsca wypadku oznacza samowolne oddalenie się sprawcy z miejsca zdarzenia, posiadające znamiona ucieczki, mające na celu uniknięcie odpowiedzialności karnej, a więc uniemożliwienie lub utrudnienie ustalenia jego tożsamości, ukrycie przed organami ścigania samego zdarzenia lub też dodatkowo obciążających okoliczności, jak np. stanu po użyciu alkoholu, nieposiadania uprawnień wymaganych do kierowania. Inaczej ujmując, jest to ucieczka polegająca na szybkim, w zamiarze niezauważonym, opuszczeniu miejsca zdarzenia bez zamiaru powrotu” (Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Komentarz, J. Miaskowski, K. Niezgoda, P. Skawiński, 2012, C. H. Beck).

Z opisanych przez Panią okoliczności wynika, że Pani rzekoma ucieczka z miejsca kolizji jest kwestią dość dyskusyjną, gdyż nie miała Pani zamiaru uchylić się od odpowiedzialności. Z drugiej strony zachowaniem całkowicie prawidłowym, które nie spowodowałoby powstania jakichkolwiek wątpliwości, byłoby zatrzymanie pojazdu w miejscu zdarzenia, a przynajmniej tak, by nie tracić kontaktu wzrokowego.

Bezprawne oddalenie się z miejsca wypadku w Niemczech

Bezprawne oddalenie się z miejsca wypadku w Niemczech zgodnie z § 142 StGB (niemiecki kodeks karny) jest przestępstwem zagrożonym karą pozbawienia wolności do lat 3 lub grzywną.

Co prawda nie ma Pani bezwzględnego obowiązku czekania na miejscu zdarzenia. Przyjmuje się, że jeżeli w miejscu zdarzenia nie jest obecny inny uczestnik zdarzenia lub poszkodowany, to można opuścić miejsce zdarzenia po odczekaniu około 30 minut. Należy jednakże niezwłocznie zawiadomić policję, przy czym niezwłocznie nie oznacza, że ma to być bezpośrednio po zdarzeniu, jeżeli stłuczka miała miejsce w porze nocnej, to wystarczające jest zgłoszenie do godziny 9.30 dnia następnego. Jeżeli na miejscu jest poszkodowany, można opuścić miejsce kolizji po złożeniu oświadczeń, w tym podaniu Pani danych oraz danych pojazdu biorącego udział w stłuczce.

Czy osoba która oddaliła się z miejsca zdarzenia nie wiedząc że doszło do stłuczki również podlega odpowiedzialności z § 142 StGB w Niemczech

Dodam jeszcze, iż gdyby nie zauważyła Pani, że doszło do uszkodzenia drugiego pojazdu (na co mogłyby wskazywać niewielkie uszkodzenia), to w Niemczech bardzo długo trwałby spór, czy osoba, która oddaliła się z miejsca zdarzenia, nie wiedząc, że doszło do stłuczki, co często ma miejsce w przypadku niewielkich uszkodzeń, również podlega odpowiedzialności z § 142 StGB, niemiecki trybunał konstytucyjny, orzekając w takiej sprawie, w postanowieniu z 19 marca 2007 r. odrzucił możliwość ukarania sprawcy w takim przypadku.

Reasumując, z całą pewnością ustalenia w wyroku skazującym, iż jest Pani winna przestępstwa z § 142 StGB będzie ułatwieniem dla ubezpieczyciela w dochodzeniu roszczenia regresowego. Osobną kwestią jest, w jaki sposób ubezpieczyciel miałby się dowiedzieć, że Pani uciekła z miejsca kolizji. Jeżeli o tej okoliczności nie będzie wzmianki w dokumentach szkodowych, to co prawda ubezpieczyciel mógłby uzyskać takie informacje z rejestru skazanych, ale nie wiadomo, czy do tego dojdzie.

Ufam, że udzieliłem przydatnej odpowiedzi na zadane przez Panią pytanie.