Uchylenie czy zmiana postanowienia po umorzeniu postępowania?

Pogryzienie przez psa znajdującego się pod opieką małoletniego

Z przedstawionych przez Panią dokumentów wynika, iż na Pani wniosek zostało wszczęte postępowanie w sprawie Pani pogryzienia przez psa. Z Pani wyjaśnień wynikało, że w momencie zdarzenia pies był pod opieką nieletniego, dlatego sprawa została przekazana sędziemu rodzinnemu do wyjaśnienia. Sędzia rodzinny wszczął postępowanie w sprawie celem ustalenia, czy pies rzeczywiście znajdował się pod nadzorem małoletniego oraz czy doszło po stronie nieletniego do niezachowania zwykłych środków ostrożności w nadzorze nad zwierzęciem i czy brak nadzoru świadczy o demoralizacji nieletniego.

Jeżeli sędzia rodzinny po przeprowadzeniu postępowania w sprawie (wszczętego na podstawie art. 21 § 1 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich) ustali, iż konkretny nieletni dopuścił się czynu zabronionego, wydaje postanowienie o wszczęciu postępowania wyjaśniającego (art. 34 § 1 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich). W postępowaniu sędzia wskazuje osobę nieletniego.

Zażalenie na postanowienie o umorzeniu postępowania w sprawie nieletniego

Z uzasadnienia postanowienia wynika, że sędzia rodzinny uznał, iż przeprowadzone postępowanie dowodowe nie pozwala ustalić w sposób niebudzący wątpliwości, iż to nieletni opiekował się psem w momencie, kiedy została Pani pogryziona, dlatego też umorzył prowadzone postępowanie.

W związku ze złożeniem zażalenia sąd wzywa Panią do jego uzupełnienia poprzez wskazanie, czy wnosi Pani o jego uchylenie czy zmianę. Mam wrażenie, że pismo, które Pani dostała, jest generalnie wykorzystywane do wezwań do uzupełnienia zażaleń, bez względu na typ zaskarżonego postanowienia.

W stosunku do postanowienia o umorzeniu postępowania może Pani wnieść jedynie o jego uchylenie. Przepis art. 21 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich (na podstawie którego zostało wydane zaskarżone postanowienie) nie daje sędziemu jakiejś alternatywy, aby mogła Pani wnosić o zmianę rozstrzygnięcia. Sędzia, jeżeli nie ustali osoby nieletniego, musi umorzyć postępowanie.

Uchylenie postanowienia o umorzeniu postępowania powoduje, iż postępowanie wyjaśniające nie jest zakończone i toczy się nadal.

Teoretycznie sąd okręgowy, rozstrzygając Pani zażalenie, może uznać, iż sędzia rodzinny nie przeprowadził w wystarczającym stopniu postępowania dowodowego i uchylając postanowienie sędziego sądu rodzinnego, nakaże mu przeprowadzenie dodatkowych czynności dowodowych.

W wyniku przeprowadzenia dodatkowych czynności może okazać się, że psem opiekował się nie nieletni, a jego siostra. Ponieważ ta jest pełnoletnia, sędzia rodzinny również umorzy postępowanie i przekaże sprawę na policję celem zbadania sprawy w postępowaniu zwykłym uregulowanym w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia. Jeżeli po przeprowadzeniu postępowania nadal dojdzie do wniosku, iż nie ma dowodów, że nieletni opiekował się psem, postępowanie ponownie umorzy.

Jak napisać zażalenie na postanowienie sądu rodzinnego o umorzeniu postępowania?

W zażaleniu powinna więc Pani wskazać, z jakich powodów nie zgadza się Pani ze zdaniem sędziego, iż nie ma dowodów potwierdzających z całą pewnością, że to nieletni sprawował opiekę nad psem w momencie Pani pogryzienia. W swoim zażaleniu wskazała Pani tylko na możliwość ustalenia, iż została Pani pogryziona przez psa rodziny X i że można to ustalić za pomocą DNA zawartego w ślinie psa pozostawionej na Pani płaszczu.

Konkludując, w zażaleniu powinna Pani wnosić o uchylenie postanowienia o umorzeniu postępowania i nakazanie sędziemu rodzinnemu przeprowadzenia dodatkowego postępowania wyjaśniającego.

W przypadku gdyby nie złożyła Pani zażalenia na postanowienie, nie ma przeszkód prawnych, by postępowanie w stosunku do nieletniego było prowadzone w terminie późniejszym – gdyby np. ujawniły się nowe dowody potwierdzające, iż to nieletni nie dopilnował psa. Zgodnie bowiem z orzecznictwem „prawomocne umorzenie postępowania nie stoi na przeszkodzie ponownemu wszczęciu postępowania w tej samej sprawie zgodnie z art. 21 § 1 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich” (uchwała SN z dnia 5 września 1984 r., III CZP 52/84, OSNCP 1985, nr 4, poz. 42).