Ubezpieczenie w ZUS-ie lub KRUS-ie a emerytura

Podleganie pod ZUS lub KRUS

Chcąc odpowiedzieć na to pytanie w sposób kompleksowy oraz pełny, należy wyjść od wskazania różnicy pomiędzy opłacaniem ubezpieczenia w ZUS-ie a w KRUS-ie. Składki w ZUS-ie opłacane są przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą regulowaną przez odmienne przepisy lub zatrudnionych na umowę o pracę lub umowę-zlecenia. Ubezpieczenie w KRUS-ie zaś zarezerwowane jest dla rolników. Ustawa precyzyjnie wskazuje, kogo uważa się za rolnika, a kogo za domownika rolnika. Zgodnie bowiem z treścią art. 6 ustawy o ubezpieczeniu rolników „rolnikiem jest pełnoletnia osoba fizyczna, zamieszkująca i prowadząca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym. Dodatkowo ubezpieczonym w rolniczej Kasie może być nie tylko rolnik ale również domownik rolnika”. Ustawa za domownika rozumie „osobę bliską rolnikowi, która:

• ukończyła 16 lat,
• pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje
• na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie,
• stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem
• stosunkiem pracy”.

Utrata ubezpieczenia w KRUS-ie

W tym miejscu ustawa precyzuje również, kiedy domownik lub rolnik nie może podlegać ubezpieczeniu społecznemu w KRUS-ie. Ma to miejsce w przypadku, gdy rolnik lub domownik będzie podlegał innemu ubezpieczeniu społecznemu. Podleganie innemu ubezpieczeniu społecznemu w przypadku domownika będzie miało miejsce gdy mama zostanie zatrudniona na umowę o pracę lub umowę-zlecenie – gdyż obie te umowy rodzą konieczność zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, w tym przypadku w ZUS-u. Pamiętajmy bowiem, że podjęcie zatrudnienia na podstawie umowy o pracę wiąże się z obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalno-rentowym oraz zdrowotnym w ZUS-ie — bez żadnych wyjątków. To zaś oznacza utratę prawa do opłacania ubezpieczenia w KRUS-ie.

Próg dochodowy przy umowie-zleceniu

Zawarcie umowy-zlecenia od pewnego czasu wiąże się również z koniecznością objęcia takiej osoby ubezpieczeniem społecznym w ZUS-ie oraz koniecznością opłacania podatku dochodowego PIT od tejże umowy. W tym przypadku ustawodawca przewidział jednak wyjątek w postaci progu dochodowego, który nie może zostać przekroczony.

Zgodnie bowiem z treścią ust. 1 art. 5b „rolnik lub domownik, który podlegając ubezpieczeniu w pełnym zakresie z mocy ustawy, został objęty innym ubezpieczeniem społecznym z tytułu wykonywania umowy, o której mowa w art. 6 ust.1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778), lub powołania do rady nadzorczej, podlega nadal temu ubezpieczeniu w okresie wykonywania umowy, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, lub pełnienia funkcji w radzie nadzorczej, pomimo objęcia go z tego tytułu innym ubezpieczeniem społecznym, jeżeli przychód osiągany z tego tytułu w rozliczeniu miesięcznym nie przekracza kwoty równej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę, ustalonemu na podstawie odrębnych przepisów”.

Prawo do emerytury

Przejdźmy zatem do emerytury. Zacznę od tej pierwszej – mama chcąca przejść na emeryturę z ZUS-u, nie musi pozbywać się nieruchomości, nie jest to wymóg konieczny. Nieruchomości rolnych należy się pozbyć wtedy, gdy chcemy skorzystać z emerytury z KRUS-u – wtedy nie tyle ile trzeba zbyć nieruchomości, ale można je również dzierżawić i zaprzestać prowadzenia działalności rolniczej.

Prawo do emerytury na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS przysługuje osobie urodzonej po 1948 r. po osiągnięciu wieku emerytalnego i udowodnieniu jakiegokolwiek stażu ubezpieczeniowego w ZUS-ie, bez względu na jego długość. Świadczenie to oblicza się wyłącznie od kwoty składek emerytalnych wpłaconych do ZUS=u po 1998 r. oraz kapitału początkowego, obliczonego za staż pracy przed 1999 r.

Jednak przepisy przewidują możliwość doliczenia okresu opłacania KRUS-u, jeśli ze względu na zbyt krótki okres ubezpieczenia w KRUS-ie nie spełnia się warunków do emerytury rolniczej. Wówczas ZUS wypłaca tzw. zwiększenie za okresy opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników, obliczone zgodnie z przepisami ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników. Zgodnie z art. 56 ust. 3 ustawy emerytalnej „świadczenie, którego wysokość ustalono w myśl ust. 1, zwiększa się o kwotę odpowiadającą części składkowej emerytury ustalonej według zasad wymiaru określonych w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników, z uwzględnieniem całego udowodnionego okresu pracy w gospodarstwie rolnym, z tym że okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym – bez podlegania innemu ubezpieczeniu społecznemu – po ukończeniu 16. roku życia, przypadające przed dniem 1 lipca 1977 r., uwzględnia się, jeżeli przypadają nie wcześniej niż 25 lat przed ustaleniem prawa do emerytury”.

Zatem jeśli mama jest urodzona po 1948 roku, to ma prawo otrzymać świadczenie z ZUS-u powiększone o składki wpłacone do KRUS-u.