TV w gabinecie kosmetycznym bez opłat dla OZZ

Korzystanie z odbiornika radiowego lub telewizyjnego wiąże się z koniecznością opłacania abonamentu RTV. Abonament RTV nie jest opłatą na rzecz właścicieli praw autorskich do wideogramów, fonogramów, muzyki itp. i nie zwalnia z obowiązku uiszczania należnych opłat dla organizacji zbiorowego zarządzania (OZZ), bowiem każdy telewizyjny program, teledysk, film itd. jest przedmiotem praw autorskich.

Każda z organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi reprezentuje interesy innej grupy zawodowej, co w praktyce wiąże się z koniecznością zawarcia odrębnych umów zezwalających na korzystanie z muzyki w prowadzonym biznesie z każdą z organizacji osobno i opłacania osobnych opłat (gabinet kosmetyczny zostanie zakwalifikowany jako usługi), stawki wynikają z tabel wynagrodzeń i zależą od ilości stanowisk, wielkości miejscowości, w której usługi są świadczone.

• ZPAV – Związek Producentów Audio-Video:
  http://zpav.pl/pliki/dopobrania/tabela_publiczne_odtwarzanie.pdf
• ZAiKS – Stowarzyszenie Autorów ZAiKS:
  http://www.zaiks.org.pl/pliki/256/TABELA_NA_PUBLICZNE_
  ODTWARZANIE_UTWOR%C3%93W_25_01_2016.pdf
• STOART – Związek Artystów Wykonawców:
  http://stoart.org.pl/upload/old_bip-mkidn-gov-pl_media_download_gallery_20140424
  tabele_z_orzeczeniem_konczacym_postepowanie.pdf
• SAWP – Stowarzyszenie Artystów Wykonawców Utworów Muzycznych i Słowno-Muzycznych (artysta wykonawca jest zrzeszony albo w STOART albo w SAWP):
  http://www.sawp.pl/public_html/uploaded/20140424
  Tabele_z_orzeczeniem_konczacym_postepowanie3.pdf

W tabeli opłaty są rozdzielone na trzy grupy: twórców, artystów wykonawców i producentów, a więc dana stawka opłaty z każdej kolumny przypada OZZ reprezentującej interesy danej grupy (za twórców ZAiKS, za artystów wykonawców STOART albo SAWP, za producentów ZPAV). Z uwagi na wspólne określenie tabel wynagrodzeń OZZ pobierająca opłatę za te trzy grupy, powinna opłatę rozdzielić pomiędzy resztę uprawnionych OZZ.

Zgodnie z art. 94 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U.2016.666 j.t.) dalej u.p.a.i.p.p. – fonogramem jest pierwsze utrwalenie warstwy dźwiękowej wykonania utworu albo innych zjawisk akustycznych, tj. nagranie audio danego utworu, a wideogramem jest pierwsze utrwalenie sekwencji ruchomych obrazów, z dźwiękiem lub bez, niezależnie od tego, czy stanowi ono utwór audiowizualny (np. nagranie serialu). Natomiast zgodnie z art. 94 ust. 4 niezależnie od praw przysługujących twórcom lub artystom wykonawcom, producentowi fonogramu lub wideogramu przysługuje wyłączne prawo do rozporządzania i korzystania z fonogramu lub wideogramu w zakresie m.in. publicznego udostępniania fonogramu lub wideogramu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, czyli właśnie poprzez odtwarzanie np. w salonie kosmetycznym poprzez dostępny tam odbiornik.

Powstanie obowiązków uiszczenia opłaty pozostaje w ścisłym związku z umieszczeniem urządzenia w miejscu ogólnodostępnym. W związku z faktem, że w przepisach brak definicji „miejsce publiczne”, należy uznać, że jest to miejsce, do którego każdy ma dostęp w określonych godzinach. Gdyby odbiornik był umieszczony np. na zapleczu i do miejsca ogólnodostępnego nie dochodziłby dźwięk telewizji (radia), wtedy nie byłoby wątpliwości, że nie jest to miejsce publiczne. Prawo do pobierania opłat przez OZZ powstaje już za samą gotowość do odtwarzania utworu, a w związku z tym do osiągania korzyści majątkowych dochodzi nawet pośrednio.

Jest możliwość odtwarzania muzyki bezpłatnie przede wszystkim w przypadku korzystania z muzyki udostępnionej na jednej z licencji Creative Commons. Można wyszukać taką muzykę w internecie, skorzystać z internetowego radia np. Radio Wolne Media, można również zakupić płyty z muzyką na wolnej licencji.

Co do telewizji na wolnej licencji typu CC– wedle mojej wiedzy takowa nie istnieje, dlatego w celu odtwarzania programów należy zawsze zawierać stosowną umowę licencyjną. W przypadku odtwarzania jakiegokolwiek kanału telewizyjnego mamy do czynienia co najmniej z prawami do wideogramów (ZPAV) należącymi do producentów, jeśli odtwarzany jest np. kanał muzyczny, wtedy wchodzą opłaty dla ZAIKS i STOART albo SAWP dla twórców i artystów wykonawców.

W świetle art. 24 ust 2 u.p.a.i.p.p. posiadacze odbiorników radiowych lub telewizyjnych mogą za ich pomocą odbierać nadawane utwory, choćby urządzenia te były umieszczone w miejscu ogólnie dostępnym, jeżeli nie łączy się z tym osiąganie korzyści majątkowych. Obecnie dominujące w orzecznictwie jest stanowisko, iż umieszczenie odbiorników radiowych, telewizyjnych lub odtwarzanie muzyki w miejscu prowadzenia działalności gospodarczej wiąże się z osiąganiem korzyści majątkowych, albowiem wpływa to na atrakcyjność oferty, podwyższa standard usług i wpływa bezpośrednio na uzyskanie przychodów. Podmiot gospodarczy, odtwarzając programy radiowe, telewizyjne lub muzykę w miejscu świadczenia usług zobowiązany jest więc do uiszczania opłat na rzecz organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. Jako przykład można wskazać wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 września 2005 r. (I CK 164/05 ), który uznał, że zgodnie z konstrukcją art. 24 ust. 2 ustawy z 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych publiczny odbiór tylko wtedy jest dozwolony, jeśli nie łączy się z nim osiąganie korzyści majątkowych. W myśl ogólnej reguły dowodowej z art. 6 K.c. zaistnienie przesłanek do zastosowania tego wyjątkowego przepisu powinien więc udowodnić korzystający z utworów. Przyjęcie innego rozkładu obowiązku dowodowego jest niedopuszczalne ze względu na to, że art. 24 ust. 2 wprowadza wyjątek od prawa wyłącznego, i to korzystający z tego wyjątku musi udowodnić, że działanie jego mieści się w dozwolonych kryteriach. Sytuacje, w których odtwarzanie utworów muzycznych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nie będzie łączyć się z korzyściami majątkowymi dla odtwarzającego, powstaną przede wszystkim wtedy, gdy klienci nie będą poddawani oddziaływaniu odbioru. Może tu chodzić przede wszystkim o małe powierzchnie handlowe, drobne zakłady usługowe, w których odtwarzanie służy zapełnieniu czasu personelowi.

Należy zwrócić przy tym uwagę na poniższe kwestie:

Ustawa nie zabrania umieszczania urządzenia w miejscach publicznych, ale odtwarzanie nie może łączyć się z uzyskiwaniem korzyści majątkowych – jeśli zatem, zgodnie z orzecznictwem „telewizja jest odtwarzana w celu „umilenia czasu klientom”, wtedy będzie to kwalifikowane jako przyczyniające się do uzyskania korzyści majątkowej.

Powyższy przepis jest uzupełnieniem przesłanki z art. 35 u.pa.i.p.p., w myśl której dozwolony użytek nie może naruszać normalnego korzystania z utworu lub godzić w słuszne interesy twórcy. Chodzi tutaj nie tylko o wyłączenie działalności wyraźnie zarobkowej związanej z rozszerzeniem kręgu odbiorców, ale także pośrednich korzyści majątkowych wynikających z szerokiego uprzystępnienia utworu.

Na marginesie: w praktyce jest tak, że albo Pani się zgłasza sama i dostaje upust na opłaty pierwszy rok (ok 10%), albo organizacja się do Pani zgłasza – robi kontrolę, spisuje protokół (bo dowie się o działalności) i nalicza opłaty wstecz. Odsetki naliczają dopiero (przynajmniej w sprawach, z którymi ja się spotkałam), gdyby Panidd odmówiła zawarcia umowy licencyjnej, przy skierowaniu sprawy do sądu. Często spotykam się z przedsiębiorcami, którzy opłaty uiszczają dopiero, gdy organizacja się do nich zgłosi.