Szantażowanie przez partnera zdjęciami i nagraniami

Rozpowszechnianie wizerunku nagiej osoby bez jej zgody

Zgodnie z treścią art. 191a Kodeksu karnego:

„§ 1. Kto utrwala wizerunek nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej, używając w tym celu wobec niej przemocy, groźby bezprawnej lub podstępu, albo wizerunek nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej bez jej zgody rozpowszechnia,

podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 2. Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego”.

Ze względu na kodeksowe umiejscowienie omawianego czynu dobrem chronionym przy przestępstwie z art. 191a § 1 jest wolność decydowania o utrwalaniu i rozpowszechnianiu własnego wizerunku w stanie nagości lub w trakcie czynności seksualnych. Ochroną objęte jest także prawo do życia prywatnego, albowiem intymna sfera pokrzywdzonego, naruszana tym czynem, bez wątpienia jest jego istotnym składnikiem.

Przestępstwo z art.191a § 1

Czynność sprawcza przestępstwa z art. 191a § 1 składa się z dwóch alternatywnych zespołów znamion i polega albo na utrwalaniu wizerunku nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej, przy użyciu wobec niej do tego celu przemocy, groźby bezprawnej lub podstępu, albo na rozpowszechnianiu takiego wizerunku bez jej zgody.

Z uwagi na to, iż pierwsza część przedmiotowego przepisu nie zachodzi, bowiem były partner nie utrwalił Pani wizerunku w trakcie czynności seksualnej, używając przemocy, groźby lub podstępu, należy skupić się na drugiej części przepisu, a więc rozpowszechnieniu takiego wizerunku, bez Pani zgody.

Alternatywna możliwość popełnienia przestępstwa z art. 191a § 1 polega na rozpowszechnianiu utrwalonego wcześniej wizerunku nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej bez jej zgody. Rozpowszechnianie obejmuje więc taką sytuację, gdy udostępnia się powszechnie wymaganą w komentowanym przepisie treść, umożliwiając zapoznanie się z nią większej, bliżej nieokreślonej liczbie osób, przy czym bez znaczenia jest, czy sprawca rozpowszechniany wizerunek utrwalił przy użyciu przemocy, groźby lub podstępu czy też bez stosowania wobec ofiary takich środków. Istotne jest tylko to, że uczynił to bez jej zgody. Wyczerpuje zatem znamiona art. 191a § 1 zarówno taka sytuacja, gdy określone nagranie zostało utrwalone przy użyciu przemocy, groźby lub podstępu, jak i przypadek, gdy zostało ono dokonane za zgodą ofiary, która jednak nie wyraziła zgody na jego rozpowszechnianie. W orzecznictwie SN podkreślono także, że choć rozpowszechnianie wizerunku stanowiące znamię przestępstwa z art. 191a KK w praktyce wyłącznie następuje za pomocą mediów elektronicznych, to samo w sobie w najmniejszym stopniu nie obniża stopnia szkodliwości społecznej takiego czynu (wyr. SN z 13.4.2016 r., sygn. akt II KK 304/15).

Zakaz utrwalania wizerunku nagiej osoby bez jej zgody

Przestępstwo zakazu utrwalania wizerunku nagiej osoby bez jej zgody jest występkiem (zagrożonym karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5), którego ściganie następuje w trybie publicznoskargowym na wniosek pokrzywdzonego (art. 191a § 2). Co do zasady więc, niniejsze przestępstwo jest popełnione dopiero w chwili rozpowszechnienia takiego wizerunku. Natomiast, zgodnie z treścią art. 190:

„§ 1. Kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§ 2. Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego”.

Grożenie innej osobie upublicznieniem jej nagich zdjęć

Powszechnie się przyjmuje w doktrynie, że dobrem chronionym przy przestępstwie groźby karalnej jest wolność człowieka w sensie psychicznym, tj. wolność od poczucia obawy i strachu popełnienia przestępstwa na jego szkodę lub na szkodę osoby najbliższej (K. Daszkiewicz-Paluszyńska, Groźba karalna, s. 32–33; post. SN z 15.2.2007 r., sygn. akt IV KK 273/06). Ochroną objęte zatem zostało poczucie bezpieczeństwa człowieka w zgodzie z jego subiektywnym odczuciem zagrożenia. W związku z tym czasem przyjmowano, że dobrem chronionym, przy tym czynie jest wolność w sensie subiektywnym, czyli poczucie wolności, wolność od obawy, strachu (post. SN z 25.5.2006 r., sygn. akt IV KK 403/05; wyr. SN z 9.12.2002 r., sygn. akt IV KKN 508/99).

Z uwagi na powyższe, jeżeli były partner grozi Pani upublicznieniem Pani wizerunku, powinna Pani złożyć zawiadomienie i podejrzeniu popełnienia przestępstwa do organów ścigania. Z doświadczenia wiem, że policja zajmuje się sprawą po ok. 2 tygodniach od wpłynięcia wniosku i to już od organów ścigania zależą podjęte przez nich kroki prawne. Jeżeli jednak ma Pani obawę spełnienia słów o rozpowszechnieniu Pani nagiego wizerunku, powinna Pani niniejsze jak najszybciej zgłosić organom ścigania.