Świadek w sprawie o podrobienie podpisów

Podrabianie lub przerabianie dokumentu w celu użycia za autentyczny

Podstawę prawną opinii stanowią przepisy Kodeksu karnego (K.k.) oraz Kodeksu postępowania karnego (K.p.k.).

W pierwszej kolejności wyraźnie podkreślić należy, iż najlepszym rozwiązaniem jest wskazanie, iż z uwagi na upływ czasu nie pamięta Pani szczegółów. Nadto istotnym jest, że otrzymała Pani wezwanie do stawiennictwa w charakterze świadka, a nie podejrzanego. Jak mniemam, w postępowaniu karnym przyjęto kwalifikację prawną z art. 270 § 1 K.k.

„Art. 270. § 1. Kto, w celu użycia za autentyczny, podrabia lub przerabia dokument lub takiego dokumentu jako autentycznego używa, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto wypełnia blankiet, opatrzony cudzym podpisem, niezgodnie z wolą podpisanego i na jego szkodę albo takiego dokumentu używa.

§ 2a. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§ 3. Kto czyni przygotowania do przestępstwa określonego w § 1, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.”

Zgodnie z art. 115 § 14 K.k. „dokumentem jest każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji, z którym jest związane określone prawo, albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne”.

Podpisanie dokumentu nazwiskiem innej osoby

Sąd Najwyższy w wyroku z 25 października 1979 r. (II KR 10/79, OSNPG 1980, nr 11, poz. 127) stwierdził: „Dokument jest podrobiony wówczas, gdy nie pochodzi od tej osoby, w której imieniu został sporządzony”. Zgodnie z prezentowanym w orzecznictwie i doktrynie poglądem sprawca czynu, o którym mowa w art. 270 K.k. może dokument będący przedmiotem czynu zabronionego sporządzić w całości albo uzupełnić dany przedmiot lub inny nośnik o pewien tylko element. Istotne jest jednak, aby z dokumentem lub nośnikiem związane było określone prawo, np. majątkowe, albo aby jego treść miała istotne znaczenia prawne. Jak wskazuje się w literaturze przedmiotu prawa karnego materialnego „wprowadzony przez sprawcę element lub elementy przesądzają o tym, że konkretnemu przedmiotowi albo innemu zapisanemu nośnikowi informacji nadawany jest pozór autentycznego dokumentu. Takim elementem może być określony tekst, podpis, odbity znak pieczęci”. Dlatego też Sąd Najwyższy w uchwale z 17 marca 2005 r. (I KZP 2/2005, OSNKW 2005, nr 3, poz. 25) słusznie uznał, że: „Podrobieniem dokumentu [...] jest także potwierdzenie przez uczestnika czynności procesowej fałszywym podpisem nieprawdziwych danych w protokole utrwalającym tę czynność procesową”. Nie ma przy tym żadnego znaczenia, czy osoba której podpis został podrobiony wyraziła na to zgodę, czy też nie (wyrok SN z 9 września 2002 r., V KKN 29/2001). Organa ścigania, jak mniemam, będą dążyć do wykazania, że podpisy zostały złożone przez inne osoby aniżeli posiadacze rachunków bankowych. To z kolei uzasadnia pobranie od Pani próbek pisma. Należy zadać sobie pytanie, od kogo jeszcze takie próbki pisma były pobierane.

Zgodnie z tezą Sądu Najwyższego z wyroku z dnia 9 września 2002 r., sygn. akt V KKN 29/2001, „dla bytu przestępstwa z art. 270 § 1 kk zupełnie obojętne jest to, czy osoba, której podpis podrobiono na dokumencie, wiedziała o tym lub wyraziła na to zgodę, czy też nie. Dokument jest bowiem podrobiony wówczas, gdy nie pochodzi od osoby, w której imieniu został sporządzony. Podpisanie innej osoby jej nazwiskiem na dokumencie mającym znaczenie prawne, nawet za zgodą tej osoby, stanowi przestępstwo z art. 265 kk z 1969 r. (por. wyrok z dnia 25 października 1979 r. II KR 10/79 OSNPG 1980/11, poz. 127, str. 7). Przestępstwo z art. 270 kk jest przestępstwem formalnym. Dla bytu tego przestępstwa jest przy tym obojętne, czy ktoś poniósł przez to szkodę, czy też nie (por. wyrok Sądu Najwyższego z 14 marca 1959 r. V K 430/59 Służba MO nr 2 str. 349-350)”.

Potwierdzenie lub uzupełnienie zeznań przez świadka po kilku latach od przesłuchania

Proszę jednocześnie wskazać, iż nie pamięta Pani zbyt dużo z tego okresu czasu, albowiem upłynęło już ponad 6 lat, a dotychczasowa praca spowodowała zanik pamięci w tym zakresie. Może Pani w każdym czasie poprosić o odczytanie swoich zeznań złożonych uprzednio, o ile takowe były. Wówczas funkcjonariusz policji winien odczytać uprzednio złożone przez Panią zeznania, a Pani będzie mogła potwierdzić ich prawdziwość i zgodzić się z nimi, uzupełnić je lub zaprzeczyć. Nie radzę zaprzeczać, albowiem wówczas istnieje ryzyko pociągnięcia Panią do odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.

Potwierdzenie lub uzupełnienie zeznań jest dla Pani najlepszym rozwiązaniem. Nie ulega jednak wątpliwości, że na Pani korzyść przemawia upływ czasu, albowiem naturalnym zjawiskiem jest utrata pamięci w zakresie czynności wykonywanych powszechnie lub wielokrotnie. Domyślam się, że aktualnie także pracuje w banku, z uwagi na to konieczne jest wskazanie, że sprzed 6 lat mogą się Pani mylić z aktualną pracą, co z kolei może spowodować, że Pani zeznania nie będą miały zbyt dużego waloru poznawczego.

Reasumując, działanie organów ścigania zmierza do ustalenia, kto składał podpisu pod wzorami podpisów. Pani w swoich zeznaniach powinna wskazywać, że z uwagi na upływ czasu oraz świadczenie pracy w tej samej branży nie pamięta dokładnie szczegółów. Pamięta Pani natomiast, że poprzedni pracodawca bardzo duży nacisk kładł na realizowanie planów sprzedażowych i być może ktoś w sposób niezgodny z prawem próbował je realizować, ale nie ma Pani w tym zakresie większej wiedzy.