Stowarzyszenie prowadzące przedszkole w likwidacji, co z pracownikami?

Likwidacja stowarzyszenia a obowiązki wobec pracowników

Jak mniemam, podjęta została uchwała o rozwiązaniu stowarzyszenia oraz doszło do zgłoszenia tego faktu w KRS. Wyznaczony likwidator dokonuje kolejnych czynności likwidacyjnych. Otwarcie likwidacji i zgłoszenie tego do KRS nie oznacza ustania bytu stowarzyszenia. Ono przestanie formalnie istnieć po zakończeniu likwidacji oraz wykreśleniu z KRS. A skoro stowarzyszenie nadal formalnie istnieje, to nadal jest pracodawcą oraz płatnikiem składek. Stosunki pracy nadal trwają. Ale jak wiadomo za czas choroby nie płaci się składek na ubezpieczenie społeczne.

W roku kalendarzowym do 33 dni choroby – albo do 14 dni choroby po ukończeniu 50 roku życia – pracownik ma prawo do wynagrodzenia, które finansuje pracodawca. Wynika to z art. 92 Kodeksu pracy (K.p.). Skrócony – 14-dniowy okres wypłaty wynagrodzenia za czas choroby stosuje się od następnego roku kalendarzowego po roku, w którym pracownik ukończył 50 lat.

Pracownikowi zasiłek chorobowy przysługuje od 34. dnia niezdolności do pracy w danym roku kalendarzowym, a jeśli ukończył 50 lat – od 15 dnia niezdolności do pracy.

Wypłata świadczeń chorobowych pracownikom – kiedy pracodawca, a kiedy ZUS?

Ustawa o świadczeniach pieniężnych z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego wprowadziła zasady wypłaty świadczeń chorobowych, uzależnione od liczby zgłoszonych do ubezpieczenia pracowników na dzień 30 listopada danego roku. W praktyce oznacza to, iż liczba ubezpieczonych na ten dzień przesądza o podmiocie zobowiązanym do wypłat zasiłków chorobowych na cały kolejny rok. Według ustawy:

„Art. 61. 1. Prawo do zasiłków określonych w ustawie i ich wysokość ustalają oraz zasiłki te wypłacają: 1) płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych, z zastrzeżeniem pkt 2 lit. d;

2) Zakład Ubezpieczeń Społecznych: a) ubezpieczonym, których płatnicy składek zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych, (...) d) osobom uprawnionym do zasiłków za okres po ustaniu ubezpieczenia (…).”

Przepis ten wyróżnia 2 sytuacje:

• w firmach zgłaszających do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych ustalanie prawa do zasiłków, ich wysokość oraz wypłata należą do płatnika składek, czyli pracodawcy (art. 61 ust. 1 pkt 1 ustawy),
• w firmach zgłaszających do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych określenie prawa do zasiłków, ich wysokość i wypłata są obowiązkiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (art. 61 ust. 1 pkt. 2a ustawy).

Jeśli do ubezpieczenia zgłoszonych jest tylko 6 pracowników – zasiłek chorobowy wypłaca ZUS. Tak powinno być w czasie trwania zatrudnienia. Po jego ustaniu przed wykreśleniem stowarzyszenia z KRS oraz trwaniem choroby po tym fakcie – zasiłek wypłaca ZUS.

Gdy pracownik zachoruje niedługo przed zakończeniem czasu obowiązywania jego umowy, zasiłki za okres po ustaniu ubezpieczenia wypłaca ZUS. Jego przyznanie wymaga spełnienia pewnych kryteriów, ale to nie jest zmartwienie stowarzyszenia.

Odpowiedzialność członków za zobowiązania i długi stowarzyszenia rejestrowego

W przepisach ustawy o stowarzyszeniach nie ma regulacji podobnych jak chociażby w Kodeksie spółek handlowych (mam tu na myśli treść art. 299 K.s.h.) dotyczących odpowiedzialności członków zarządu stowarzyszenia rejestrowego za jego długi. Tym samym uznać należy, że członkowie zarządu stowarzyszenia nie odpowiadają za jego długi, o ile oczywiście nie poręczyli za takie zobowiązanie, nie przystąpili do długu czy też za pośrednictwem jakichkolwiek innych czynności prawnych sami nie stali się dłużnikami wierzyciela stowarzyszenia.

W przypadku stowarzyszenia zwykłego ustawa precyzyjnie wskazuje w art. 40 ust 1b, że każdy członek stowarzyszenia odpowiada za zobowiązania stowarzyszenia bez ograniczeń całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi członkami oraz ze stowarzyszeniem. Odpowiedzialność ta powstaje z chwilą, gdy egzekucja z majątku stowarzyszenia zwykłego okaże się bezskuteczna. Odpowiedzialność ta jest odpowiedzialnością osobistą, co oznacza, że członek stowarzyszenia zwykłego oraz członek jego zarządu odpowiada za zaciągnięte przez nie zobowiązania całym swoim osobistym majątkiem w sposób nieograniczony, tj. do wysokości zobowiązania tegoż stowarzyszenia.

Co więcej, odpowiedzialność ta jest odpowiedzialnością solidarną, co oznacza, że wierzyciel może żądać zapłaty całości długu od wszystkich lub niektórych osób w przepisie tym wymienionych. Z kolei członek stowarzyszenia zwykłego lub członek zarządu, który spełnił świadczenie na rzecz wierzyciela tegoż stowarzyszenia, ma prawo żądać zwrotu tego świadczenia w częściach równych od pozostałych osób.

Ponadto, jak wyjaśnił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w wyroku z dnia 24 listopada 2017 r., sygn. akt I SA/Lu 671/17, jest to odpowiedzialność o charakterze wtórnym (subsydiarnym), która wchodzi w rachubę dopiero wówczas, gdy egzekucja z majątku stowarzyszenia zwykłego okaże się bezskuteczna. Pomimo więc przyjęcia, że członek jest dłużnikiem z tytułu długu stowarzyszenia zwykłego, to przede wszystkim stowarzyszenie zwykłe (będąc ex lege dłużnikiem głównym) zobligowane jest (w pierwszej kolejności) wykonać zobowiązanie. Wierzyciel najpierw zatem musi spróbować odzyskać dług od stowarzyszenia, a dopiero w razie niepowodzenia żądać jego zapłaty od członków stowarzyszenia czy też członków jego zarządu.

Co do zasady spłata zobowiązań stowarzyszenia następuje z jego majątku (np. ze środków zgromadzonych na koncie bankowym ).

Odpowiedzialność członków zarządu stowarzyszenia za należności publicznoprawne (podatki, ZUS)

Należności z tytułu nieuregulowanych podatków i składek na ubezpieczenie społeczne to należności szczególne, tzw. należności publicznoprawne. Przepisy Ordynacji podatkowej określają, że za tego typu zobowiązania zarząd organizacji może ponosić odpowiedzialność również z majątku osobistego.

Członkowie zarządu odpowiadają całym swoim majątkiem za zobowiązania podatkowe organizacji dopiero wtedy, gdy egzekucja z majątku organizacji okazała się w całości lub w części nieskuteczna, a więc wtedy, gdy w wyniku tej egzekucji okazało się, że NGO nie ma majątku, z którego można pokryć dług. To oznacza, że jeśli istnieje możliwość spłaty długu z majątku organizacji (tj. egzekucja z majątku organizacji jest skuteczna), to członkowie zarządu nie ponoszą odpowiedzialności ze swojego majątku.

Odpowiedzialność członków zarządu obejmuje m.in. zaległości podatkowe oraz ZUS-owskie, których termin płatności powstał lub upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu.

Potencjalne zaległości mogą powstać:

1. do dnia otwarcia likwidacji lub
2. po dni otwarcia likwidacji.

Do dnia otwarcia likwidacji – stowarzyszenie reprezentowane jest przez zarząd. Jak zaległość powstała w tym czasie – odpowiada zarząd (podatkowa, składkowa). Od dnia otwarcia likwidacji stowarzyszenie reprezentowane jest przez likwidatora. Jeśli zaległość (podatkowa, składkowa) powstała w tym czasie – odpowiada zarząd.

W rachubę wchodzi ewentualnie odpowiedzialność odszkodowawcza zarządu wobec stowarzyszenia z tytułu dokonanych działań lub zaniechań przed otwarciem likwidacji.