Staż służby wojskowej

Dodatki do uposażenia zasadniczego żołnierzy zawodowych

Kwestia dodatku za długoletnią służbę regulowana jest przepisami wykonawczymi do ustawy z 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych. Wg samej ustawy:

„Art. 80.

1. Żołnierze zawodowi otrzymują następujące dodatki do uposażenia zasadniczego: (...)

3. dodatek za długoletnią służbę wojskową;

4. Dodatki do uposażenia przyznaje, w formie decyzji, organ, o którym mowa w art. 104.”

Przepisami tymi jest rozporządzenie ministra obrony narodowej z dnia 8 czerwca 2004 r. w sprawie dodatków do uposażenia zasadniczego żołnierzy zawodowych, wg którego:

„§ 24. Żołnierzowi zawodowemu przyznaje się dodatek za długoletnią służbę wojskową (...).

2. Dodatek, o którym mowa w ust. 1, zwiększa się żołnierzowi zawodowemu o kwotę:

1) po trzech latach służby wojskowej – 3%,

2) po sześciu latach służby wojskowej – 6%,

3) po dziewięciu latach służby wojskowej – 9%,

4) po dwunastu latach służby wojskowej – 12%,

5) po piętnastu latach służby wojskowej – 15%,

6) po dwudziestu latach służby wojskowej - 20%,

7) po dwudziestu pięciu latach służby wojskowej – 25%,

8) po trzydziestu latach służby wojskowej – 30%

–kwoty należnego uposażenia zasadniczego.

§25. Do okresu służby wojskowej, o którym mowa w § 24, uwzględnia się okresy:

1) pełnienia zawodowej służby wojskowej;

2) służby pełnionej w charakterze kandydata na żołnierza zawodowego;

2a) służby przygotowawczej;

3) odbywania:

a) zasadniczej służby wojskowej,

b) nadterminowej zasadniczej służby wojskowej,

c) przeszkolenia wojskowego,

d) ćwiczeń wojskowych,

e) okresowej służby wojskowej;

4) pełnienia służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny.”

Pierwotny tekst rozporządzenia

„Rozdział 4. Dodatek za długoletnią służbę wojskową (…)

§ 24. Żołnierzowi zawodowemu przyznaje się dodatek za długoletnią służbę wojskową w wysokości:

1) po 10 latach służby wojskowej – 3%,

2) po 15 latach służby wojskowej – 6%,

3) po 20 latach służby wojskowej – 10%

– kwoty należnego uposażenia zasadniczego.

§ 25. Do okresu służby wojskowej, o którym mowa w § 24, uwzględnia się okresy:

1) pełnienia zawodowej służby wojskowej;

2) służby pełnionej w charakterze kandydata na żołnierza zawodowego;

3) odbywania:

a) zasadniczej służby wojskowej,

b) nadterminowej zasadniczej służby wojskowej,

c) przeszkolenia wojskowego,

d) ćwiczeń wojskowych,

e) okresowej służby wojskowej;

4) pełnienia służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny.”

Przepisy te nie przewidują zaliczania do okresu służby wojskowej dla celów dodatku za długoletnią służbę wojskową pracy w gospodarstwie rolnym (własnym, rodziców).

Ustawa z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin stanowi:

„Art. 4. Okresy służby żołnierzy, którzy nie nabywają prawa do zaopatrzenia emerytalnego na podstawie ustawy, oraz służby określonej w art. 13 ust. 2 uważa się za okresy składkowe w myśl przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Dla celów emerytalnych istnieje możliwość zaliczenia do służby czasu pracy w rolnictwie.

Wskazane rozporządzenie z dnia 8 czerwca 2004 r. było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Obrony Narodowej z dnia 15 czerwca 2000 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o uposażeniu żołnierzy (Dz. U. Nr 62, poz. 729, z 2001 r. Nr 30, poz. 347, z 2002 r. Nr 86, poz. 780 oraz z 2003 r. Nr 33, poz. 271), które z dniem 1 lipca 2004 r. utraciło moc po wejściu w życie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych.

Na podstawie § 10 wymienionego wyżej rozporządzenia wydawano decyzję rozstrzygającą o długości stażu służbowego żołnierza zawodowego, podlegającego zaliczeniu do wysługi lat innych okresów, od której uzależniona jest wysokość uposażenia zasadniczego. Powoływany § 10 (ust. 1) rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej stanowił, iż zaliczenia okresów wymienionych w § 9 ust. 1 tego rozporządzenia dokonuje się – w drodze wydania decyzji administracyjnej – z urzędu na podstawie akt personalnych albo na udokumentowany wniosek żołnierza zawodowego.

Jakie okresy wlicza się do wysługi lat?

Wg § 9 rozporządzenia z 2000r.:

„§ 9. 1. Do wysługi lat, od której uzależniona jest wysokość uposażenia zasadniczego według stopnia wojskowego, oprócz okresów wymienionych w art. 12 ust. 1 i 3 ustawy, zalicza się również:

1) służbę w Policji, Urzędzie Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Straży Granicznej, Biurze Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służbie Więziennej,

2) okresy traktowane jako równorzędne ze służbą wojskową w Wojsku Polskim, wymienione w art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2002 r. Nr 11, poz. 108 i Nr 74, poz. 676),

3) zakończone okresy zatrudnienia wykonywanego w pełnym wymiarze czasu pracy; okresy pracy wykonywanej w wymiarze czasu pracy niższym niż obowiązujący w danym zawodzie lub na danym stanowisku przelicza się na pełny wymiar czasu pracy.

2. Nie podlegają zaliczeniu okresy pracy:

1) wykonywanej przez osoby, które nie ukończyły 15 roku życia, albo wykonywanej przed ukończeniem szkoły podstawowej,

2) wykonywanej na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego.”

Gdyby wg ustawy lub rozporządzenia do wysługi lat uwzględnianej przy ustalaniu dodatku za długoletnią służbę zaliczało się inne niż wymienione w rozporządzeniu (z 2004), okresy, które z mocy odrębnych przepisów podlegają wliczeniu do okresu pracy lub służby, od którego zależą uprawnienia – wtedy takimi przepisami odrębnymi byłaby ustawa z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz. U. Nr 54, poz. 310).

Wyjaśnię, że generalnie praca w indywidualnym gospodarstwie rolnym może być liczona do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Muszą być spełnione jednak ustawowe warunki. Jej wliczenie musi wynikać z przepisów, postanowień układu zbiorowego pracy albo porozumienia w sprawie zakładowego systemu wynagradzania.

Wliczanie okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy oraz do okresu uprawniającego do wysługi lat

Art. 1 ustawy z 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz. U. z 1990 r. Nr 54, poz. 310, w skrócie: ustawa) określa tylko trzy rodzaje pracy w gospodarstwie, które dają prawo jej wliczenia do stażu pracy. Są to:

1. okresy prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie prowadzonym przez współmałżonka;
2. przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy po ukończeniu 16 roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzające objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem;
3. przypadające po dniu 31 grudnia 1982 r. okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin. Dotyczy tylko pracy po dniu 31 grudnia 1982 r., czyli po objęciu rolników ubezpieczeniem społecznym.

Wobec obowiązku ubezpieczenia rolnika i domownika oraz odprowadzania przez te podmioty składek na ubezpieczenie społeczne rolników, istnieje związek pomiędzy odprowadzaniem składek a możliwością zaliczenia okresu do stażu pracy. Wymagane jest przedłożenie zaświadczenia z KRUS o opłacanych składkach na ubezpieczenie społeczne w okresie pracy w gospodarstwie rolnym w charakterze domownika.

Nauka w szkole średniej w innej miejscowości niż miejsce zamieszkania odbywana w systemie dziennym, uniemożliwia podjęcie stałej pracy w gospodarstwie rolnym w rozmiarze pozwalającym na jej zaliczenie do okresu zatrudnienia (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 24 stycznia 1996 r., III AUr 833/95, OSA 1998, nr 4, poz. 15, s. 67, LEX nr 32842.

Możliwość wyłączenia stażu pracy w gospodarstwie rolnym może zachodzić jedynie w dwóch przypadkach: a. gdy przepisy obowiązujące u danego pracodawcy w ogóle nie przewidują możliwości wliczania do stażu pracy innych okresów zatrudnienia niż okres pracy w danym zakładzie pracy; b. jeżeli przepisy obowiązujące u pracodawcy przewidują, że do stażu pracy wlicza się tylko okresy zatrudnienia u danego pracodawcy, w określonej branży albo okresy pracy na określonych stanowiskach lub pracy wykonywanej w szczególnych warunkach (uchwała SN z dnia 4 listopada 1992 r., I PZP 61/92, OSNC 1993, nr 4, poz. 61).

Okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców może być zaliczony do pracowniczego stażu pracy oraz do okresu uprawniającego do wysługi lat, o ile spełnione są warunki wynikające z ustawy o zasadach zaliczania pracy w gospodarstwie rolnym rodziców, tj. jeżeli przejął Pan to gospodarstwo do dalszego prowadzenia, jeżeli np. rodzice darowali to gospodarstwo lub gdy opłacane były składki za Pana jak za domownika stosownie do przepisów o ubezpieczeniu rolników.

W świetle informacji oraz przepisów nie rokowałbym zbytnich nadziei na zaliczenie tego czasu (praca w gospodarstwie rodziców połączona z nauką w szkole średniej) do stażu służby wojskowej. Lecz nic nie stoi na przeszkodzie, by zwrócił się Pan z takim wnioskiem, załączając do niego posiadane dowody. Wydana zostanie najprawdopodobniej decyzja odmowna, którą można zaskarżyć.