Status osoby samotnie wychowującej dziecko a wpis w akcie urodzenia

Uznanie ojcostwa przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego

Zgodnie z przepisami prawa rodzinnego – „jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. Domniemania tego nie stosuje się, jeżeli dziecko urodziło się po upływie trzystu dni od orzeczenia separacji” (art. 62 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, Dz. U. z 1964 r. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.).

„Jeżeli nie zachodzi domniemanie, że ojcem dziecka jest mąż jego matki, albo gdy domniemanie takie zostało obalone, ustalenie ojcostwa może nastąpić w sposób dwojaki albo przez uznanie ojcostwa albo na mocy orzeczenia sądu” (art. 72). Uznanie ojcostwa nie może nastąpić, jeżeli toczy się sprawa o ustalenie ojcostwa.

„Uznanie ojcostwa następuje, gdy mężczyzna, od którego dziecko pochodzi, oświadczy przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, że jest ojcem dziecka, a matka dziecka potwierdzi jednocześnie albo w ciągu trzech miesięcy od dnia oświadczenia mężczyzny, że ojcem dziecka jest ten mężczyzna.

Kierownik urzędu stanu cywilnego wyjaśnia osobom zamierzającym złożyć oświadczenia konieczne do uznania ojcostwa przepisy regulujące obowiązki i prawa wynikające z uznania, przepisy o nazwisku dziecka oraz różnicę pomiędzy uznaniem ojcostwa a przysposobieniem dziecka.

Kierownik urzędu stanu cywilnego odmawia przyjęcia oświadczeń koniecznych do uznania ojcostwa, jeżeli uznanie jest niedopuszczalne albo gdy powziął wątpliwość co do pochodzenia dziecka.

Uznanie ojcostwa przed sądem opiekuńczym

Uznanie ojcostwa może nastąpić także przed sądem opiekuńczym, a za granicą również przed polskim konsulem lub osobą wyznaczoną do wykonywania funkcji konsula, jeżeli uznanie dotyczy dziecka, którego oboje rodzice albo jedno z nich są obywatelami polskimi″ (art. 73).

Mężczyzna, który uznał ojcostwo, może wytoczyć powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedział się, że dziecko od niego nie pochodzi. W razie uznania ojcostwa przed urodzeniem się dziecka już poczętego bieg tego terminu nie może rozpocząć się przed urodzeniem się dziecka.

Zgodnie z przepisami „domniemywa się, że ojcem dziecka jest ten, kto obcował z matką dziecka nie dawniej niż w trzechsetnym, a nie później niż w sto osiemdziesiątym pierwszym dniu przed urodzeniem się dziecka” (art. 85).

Reasumując, należy stwierdzić, że skoro Pani partner nie jest „z urzędu” przez przepisy Prawa rodzinnego uznany jako ojciec dziecka, gdyż nie jest Pani mężem, to ustalenie ojcostwa może nastąpić w sposób dwojaki, albo przez uznanie ojcostwa przez partnera, albo na mocy orzeczenia sądu.

Uznanie ojcostwa dziecka z poza małżeństwa a rozwód

W chwili obecnej wydaje się jednak, że uznanie ojcostwa mogłoby wręcz zaszkodzić partnerowi przy jego rozwodzie. Stanowiłoby bowiem przesłankę rozwodu z wyłącznej winy partnera.

W akcie urodzenia dziecka podstawą do dokonania wpisu nazwiska ojca, który nie jest mężem matki dziecka, czyli mężczyzny, który nie jest Pani mężem – jest jego oświadczenie o uznaniu tego dziecka. Brak takiego oświadczenia wyklucza możliwość wpisania partnera jako ojca do aktu urodzenia.

W tej sytuacji wydaje się, iż rozsądnym rozwiązaniem byłoby wpisanie w akcie urodzenia „ojciec nieznany”, a po przeprowadzonym rozwodzie partner może uznać dziecko, składając stosowne oświadczenie przed kierownikiem USC.

Osoba samotnie wychowująca dziecko

Jest Pani w chwili obecnej osobą wolną, która urodzi dziecko, zatem w świetle przepisów prawa matka niepozostająca w związku małżeńskim jest osobą samotnie wychowującą dziecko i korzysta ze wszelkich uprawnień, m.in. uprawnień w zakresie samodzielnego rozliczania podatkowego w urzędzie skarbowym, uprawnień do świadczeń rodzinnych należnych na dziecko.

Na marginesie zaznaczę tylko, że gdyby w akcie urodzenia dziecka znajdował się wpis dotyczący osoby ojca dziecka, to musiałaby Pani legitymować się orzeczeniem sądu rodzinnego stwierdzającym ustalenie wysokości alimentów po to, by uzyskać prawo do świadczeń rodzinnych na dziecko w ośrodku pomocy społecznej.