Sprzedaż samochodu jako uszkodzony

Odpowiedzialność sprzedawcy za rzecz sprzedaną mającą wadę zmniejszającą jej wartość

Zgodnie z art. 556 § 1 kodeksu cywilnego „sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę zmniejszającą jej wartość lub użyteczność ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub z przeznaczenia rzeczy, jeżeli rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu zapewnił kupującego, albo jeżeli rzecz została kupującemu wydana w stanie niezupełnym (rękojmia za wady fizyczne)”.

Czy sprzedawca może być zwolniony z odpowiedzialności za sprzedaż rzeczy wadliwej?

„Sprzedawca nie może się z niej zwolnić (odpowiedzialności), obciąża go ona niezależnie od tego, czy to on spowodował wadliwość rzeczy, czy ponosi w tym zakresie jakąkolwiek winę, a nawet czy w ogóle wiedział lub mógł wiedzieć o tym, że sprzedawana rzecz jest wadliwa. Brak wiedzy, choćby nawet elementarnej, czy nawet podejrzeń w żaden sposób nie wpływają na wyłączenie odpowiedzialności czy nawet jej ograniczenie. Ściśle mówiąc, wystarczającą przesłanką faktyczną tego rodzaju odpowiedzialności, która powstaje już po wykonaniu świadczenia z umowy przez sprzedawcę (umorzeniu jego zobowiązania), jest ustalenie, że wydana i odebrana przez kupującego rzecz wykazuje cechy kwalifikujące ją w danym stosunku prawnym jako rzecz wadliwą” [A. Brzozowski (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. II, 2009, s. 268; S. Buczkowski (w:) Komentarz, t. II, 1972, s. 1299; Cz. Żuławska (w:) G. Bieniek, Komentarz, t. II, 2007, s. 47].

Odpowiedzialność w zakresie rękojmi

Jak wynika z powyższego, odpowiedzialność w zakresie rękojmi za wady jest, jak widać, ukształtowana bardzo szeroko.

Okoliczności wpływające na ową odpowiedzialność to również sytuacje dotyczące sprzedawanej rzeczy wywołane przez sprzedawcę (np. jak w podanym stanie faktycznym kolizja drogowa).

Nie bez znaczenia pozostają także określone wypowiedzi dotyczące przedmioty sprzedaży i poczynione w nich zapewnienia dotyczące jego jakości. Oczywiście dotyczy to wyłącznie rozbieżności wypowiedzi z rzeczywistym stanem rzeczy. Jeżeli zapewnił Pan, że silnik samochodu jest sprawny, a w istocie taka sytuacja nie miała miejsca, będzie Pan odpowiadał, gdyby silnik w okazał się niesprawny. Za elementy uszkodzone, o których poinformował Pan kupującego, nie będzie Pan odpowiadał.

Niepoinformowanie nabywcy o wadach fizycznych pojazdu

Jeżeli nie poinformował Pan nabywcy o tym, że w przeszłości oprócz kolizji samochód miał problemy z silnikiem i wiązką elektryczną, będzie Pan odpowiadał z tytułu rękojmi za wady fizyczne, ponieważ rzecz nie miała właściwości, o których istnieniu zapewnił Pan nabywcę (czyli samochód był już wcześniej naprawiany w zakresie tych części).

Wada samochodu nie wystąpi, jeżeli usunięcie usterki polegało na wymianie uszkodzonych elementów na nowe, które wspomnianych wad nie posiadają.

Kiedy sprzedawca jest zwolniony z odpowiedzialności z tytułu rękojmi?

Odpowiedzialność za wady fizyczne w zasadzie nie ma miejsca, gdy są one spowodowane zwykłą eksploatacją samochodu i powstały w sposób naturalny wynikający ze zwykłego zużycia rzeczy. Należy jednak o takich sytuacjach wyczerpująco poinformować kupującego, by zwolnienie z odpowiedzialności było skuteczne.

Na podstawie art. 557 § 1 Kodeksu cywilnego „sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy”.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 26 stycznia 1994 r., sygn. akt I ACr 640/94 (Wokanda 1994/11/48), „dla zwolnienia sprzedawcy od odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady nie wystarczy, że kupujący mógł - przy dołożeniu należytej staranności – wadę zauważyć. Sprzedawca bowiem odpowiada także za wady jawne, jeśli nie były kupującemu znane”.

Jak wynika z przekazanej informacji, o istnieniu wady kupujący dowiedział się już po zawarciu umowy. Co więcej jego oświadczenie nie mogło obejmować przedmiotów uszkodzonych, ponieważ nie miał o tym wiedzy.

Odpowiedzialność z tytułu rękojmi może być ograniczona, nie dotyczy to jednak sytuacji, gdy o wadzie rzeczy, mimo świadomości jej występowania, nie poinformował Pan kupującego.

Co może zrobić kupujący w przypadku wystąpienia wad rzeczy sprzedanej?

W przypadku wystąpienia wad rzeczy sprzedanej, kupujący może:

1. Od umowy odstąpić, wtedy następuje zwrot wzajemnych świadczeń, czyli samochodu i zapłaty za niego. Powstaje stan, jakby do zawarcia umowy nie doszło. Takie uprawnienie nie przysługuje, gdy usunie Pan wady lub wymieni rzecz będącą przedmiotem sprzedaży na wolną od wad. W omawianym przypadku będą to wadliwe elementy samochodu.
2. Żądać obniżenia ceny w takim stosunku, w jakim wartość rzeczy wolnej od wad pozostaje do jej wartości obliczonej z uwzględnieniem istniejących wad. Oczywiście ma to zastosowanie do ceny, jaka została za samochód faktycznie zapłacona.
3. Żądać dostarczenia zamiast rzeczy wadliwych takiej samej ilości rzeczy wolnych od wad oraz naprawienia szkody wynikłej z opóźnienia w dostarczeniu niewadliwego przedmiotu, jeżeli taka szkody wystąpi. Nabywca będzie musiał powstanie takiej szkody udowodnić. Niezależnie od niniejszego uprawnienia może odstąpić od umowy lub żądać obniżenia ceny.
4. Jeżeli z powodu wady fizycznej rzeczy sprzedanej kupujący odstępuje od umowy albo żąda obniżenia ceny, może on żądać naprawienia szkody poniesionej wskutek istnienia wady (to ostatnie uprawnienie ma charakter uzupełniający, może być dochodzone niezależnie od uprawnień z tytułu rękojmi za wady rzeczy, nabywca będzie jednak musiał udowodnić powstanie szkody spowodowanej tymi konkretnymi wadami, by skutecznie wysunąć takie żądanie).

To do kupującego należy wybór, z którego uprawnienia chce skorzystać, i jest on swym wyborem związany, chyba że zadośćuczynienie jego roszczeniu w takiej formie nie jest możliwe.

*Stan prawny z dnia 02.04.2013 r.