Sprawozdanie opiekuna prawnego

Sprawozdania dotyczące osoby pozostającego pod opieką oraz rachunki z zarządu jego majątkiem

Przedmiotem wykładni w niniejszej sprawie jest art. 166 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (w skrócie K.r.o.).

Zgodnie z jego treścią:

„Art. 166. § 1. Opiekun obowiązany jest, w terminach oznaczonych przez sąd opiekuńczy, nie rzadziej niż co roku, składać temu sądowi sprawozdania dotyczące osoby pozostającego pod opieką oraz rachunki z zarządu jego majątkiem.

§ 2. Jeżeli dochody z majątku nie przekraczają prawdopodobnych kosztów utrzymania i wychowania pozostającego pod opieką, sąd opiekuńczy może zwolnić opiekuna od przedstawiania szczegółowych rachunków z zarządu; w wypadku takim opiekun składa tylko ogólne sprawozdanie o zarządzie majątkiem”.

Jak podaje art. 175 K.r.o.: „Do opieki nad ubezwłasnowolnionym całkowicie stosuje się odpowiednio przepisy o opiece nad małoletnim z zachowaniem przepisów poniższych”.

Co powinno zawierać sprawozdanie opiekuna osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej?

Zawartość sprawozdania opiekuna z wykonywanej pieczy nad osobą ubezwłasnowolnioną całkowicie

Innymi słowy, należy stosować przepis art. 166 K.r.o.

Nie ma jednolitych przepisów, które określałyby zawartość sprawozdania opiekuna z wykonywanej pieczy nad osobą ubezwłasnowolnioną całkowicie. Zgodzić należy się jednak ze stanowiskiem doktryny, że sprawozdanie takie powinno być szczegółowe i zawierać wszystkie istotne dane odnoszące się do osoby ubezwłasnowolnionego całkowicie, a także umożliwiające dokonanie oceny postępowania opiekuna w zakresie troski o osobę ubezwłasnowolnioną (tak w szczególności: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, s. 867 i następne; T. Ereciński, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2, s. 191; J. Marciniak, Treść…, s. 145; S. Kalus, Opieka…, s. 182 i następne).

Nie można wskazać na konkretny wzór, bowiem taki nie istnieje. Poniżej podaję jednak okoliczności, które winny zostać zawarte w sprawozdaniu.

Sprawozdanie opiekuna prawnego powinno zawierać w szczególności dane odnoszące się do:

1. stanu zdrowia osoby poddanej opiece, przy czym ten element będzie niewątpliwie miał szczególne znaczenie dla sprawozdań z wykonywania pieczy nad osobą całkowicie ubezwłasnowolnioną, w związku z czym powinien on być udokumentowany stosownym świadectwem lekarskim;
2. uzdolnień i predyspozycji podopiecznego;
3. wyposażenia go w niezbędną odzież, wyżywienie, leki, pomoce naukowe;
4. warunków bytowych i mieszkaniowych tej osoby;
5. warunków pracy lub świadczenia usług, jeżeli ubezwłasnowolniony wykonuje pracę lub świadczy usługi, a także na co przeznacza uzyskiwane w ten sposób dochody;
6. stosunków osobistych pomiędzy podopiecznym a opiekunem oraz jego domownikami, w tym także, czy podopieczny pomaga w gospodarstwie domowym opiekuna, czy słucha jego poleceń oraz jakimi środkami opiekun i jego rodzina zapewniają ich wykonywanie (por. Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, s. 867, 868; J. Cagara, Nadzór…, s. 14; J. Marciniak, Treść…, s. 145; S. Kalus, Opieka…, s. 181 i następne)¹.

Prawidłowe wywiązywanie się z obowiązku sporządzenia sprawozdania z zarządu majątkiem osoby ubezwłasnowolnionej

Rachunki z zarządu majątkiem powinny uwidaczniać stan majątku podopiecznego oraz zmiany, jakie zaszły w nim w ciągu roku sprawozdawczego, w postaci zestawienia dochodów i wydatków.

Nie ulega wątpliwości, iż nie jest możliwe pełne i wyczerpujące wyliczenie wszystkich danych, które powinny mieścić się w sprawozdaniu opiekuna prawnego. Należy mieć bowiem na uwadze, iż w znacznej mierze jest ono uzależnione od konkretnej sytuacji. Bez wątpienia należy jednak przyjąć, iż podane dane winny umożliwić sądowi uzyskanie wyczerpujących informacji o wszystkich istotnych dla osoby poddanej opiece – w tym przypadku osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie – sprawach oraz o sposobie wykonywania pieczy przez opiekuna w stopniu umożliwiającym dokonanie jego oceny i powzięcie niezbędnych środków zmierzających do jej właściwego przebiegu.

Sprawozdanie powinno obejmować okres od początku ustanowienia Pani opiekunem prawnym.

Niejako na przyszłość podam wskazówkę, która pozwoli na prawidłowe wywiązywanie się z obowiązku sporządzenia sprawozdania z zarządu majątkiem. Osoba ustanowiona opiekunem prawnym osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej powinna prowadzić bieżące zapiski dotyczące dochodów i wydatków w specjalnym zeszycie. On wskaże sądowi pełny obraz sytuacji majątkowej osoby pozostającej pod opieką.

¹Sychowicz Marek, Ciepła Helena, Kalus Stanisława, Czech Bronisław, Domińczyk Tadeusz, Piasecki Kazimierz (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, LexisNexis, wydanie III, Warszawa 2006, s. 960.