Sprawa o zasiedzenie - trudności z ustaleniem obecnych współwłaścicieli nieruchomości

Wniosek o zasiedzenie nieruchomości

We wniosku o zasiedzenie należy podać dane właścicieli formalnych.

Zgodnie z art. 172 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego (K.c.) – posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli nieruchomość posiada nieprzerwanie od 20 lat jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze, zaś posiadacz w złej wierze nabywa własność nieruchomości po upływie 30 lat posiadania.

Postępowanie w sądzie o zasiedzenie nieruchomości, która ma wielu współwłaścicieli

W postępowaniu o stwierdzenie zasiedzenia sąd z urzędu określa krąg osób zainteresowanych, które zgodnie z art. 510 § 1 K.p.c. powinny być uczestnikami postępowania oraz wzywa je do udziału w sprawie. Problem skutków prawnych wynikających z niewezwania do udziału w sprawie właściciela lub wszystkich właścicieli nieruchomości objętej wnioskiem o stwierdzenie zasiedzenia nie był w przeszłości jednolicie rozstrzygany w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Rozbieżności zostały jednak rozważone i rozstrzygnięte w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 20 kwietnia 2010 r., III CZP 112/09, której nadano moc zasady prawnej (OSNC 2010, nr 7-8, poz. 98). Sąd Najwyższy stanął w niej na stanowisku, że niewzięcie przez zainteresowanego udziału w sprawie rozpoznawanej w postępowaniu nieprocesowym nie powoduje nieważności postępowania. Naruszenie art. 510 K.p.c. oraz innych przepisów kształtujących krąg zainteresowanych (np. art. 609 § 2 K.p.c.) stanowi natomiast uchybienie procesowe, które może mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia. Nie ulega wątpliwości, że w sprawie o stwierdzenie zasiedzenia do kręgu osób zainteresowanych w rozumieniu art. 510 § 1 K.p.c. należy przede wszystkim dotychczasowy właściciel (właściciele) nieruchomości, bez względu na to, czy jego prawo zostało stwierdzone i czy wynika z dołączonego na podstawie art. 607 K.p.c. odpisu z księgi wieczystej. Jeżeli właściciel nie żyje, status zainteresowanych mają jego spadkobiercy. Wnioskodawca powinien więc we wniosku o stwierdzenie zasiedzenia wskazać dotychczasowego właściciela nieruchomości. Gdyby z przyczyn od siebie niezależnych tego nie uczynił, sąd powinien z urzędu podjąć czynności zmierzające do ustalenia właściciela i wezwania go do udziału w sprawie (art. 510 § 2 K.p.c.), a gdyby czynności te nie przyniosły rezultatu – zarządzić ogłoszenie przewidziane w art. 609 § 2 K.p.c.

Ustalenie kręgu osób zainteresowanych wynikiem postępowania o stwierdzenie zasiedzenia

Powinien Pan we wniosku wskazać znanych sobie współwłaścicieli nieruchomości, jeśli zmarli, podać ich daty zgonu, podać dane spadkobierców. Obowiązku ustalenia z urzędu kręgu osób zainteresowanych wynikiem postępowania o stwierdzenie zasiedzenia sąd nie może realizować poprzez zobowiązanie wnioskodawcy do złożenia postanowień o stwierdzeniu nabycia spadku przez te osoby. Zobowiązanie takie niejednokrotnie byłoby bardzo utrudnione lub wręcz niemożliwe do wykonania przez wnioskodawcę, a tym samym pociągałoby za sobą niemożność uregulowania stanu prawnego nieruchomości. Celem ustalenia kręgu zainteresowanych sąd może jedynie żądać od wnioskodawcy lub uczestników postępowania informacji, które pozwolą ustalić krąg zainteresowanych i – jeżeli nie biorą udziału w postępowaniu – wezwać ich do udziału w sprawie. Jeżeli zaś wnioskodawca lub uczestnicy postępowania nie są w stanie wskazać innych zainteresowanych, sąd wezwie innych zainteresowanych do udziału w sprawie o stwierdzenie zasiedzenia przez ogłoszenie.

W sytuacji kiedy udział w spadku po określonej osobie lub osobach przekłada się na postanowienie o stwierdzeniu zasiedzenia sąd wezwie wnioskodawcę do przedłożenia postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po takich osobach. Sytuacja taka zaistnieje wówczas, kiedy podczas biegu zasiedzenia będzie miało miejsce przejście posiadania ze spadkodawcy na jego spadkobiercę w związku z otwarciem spadku. Postanowienie to będzie również konieczne, jeżeli termin zasiedzenia upłynął na rzecz spadkodawcy, a jednocześnie posiadanie samoistne jednego ze spadkobierców jest na tyle długie, że nabył on przez zasiedzenie udziały innych spadkobierców [postanowienie sądu okręgowego w Białymstoku z dnia 12 stycznia 2011 roku, sygn. akt II Cz 1027/10].

Niepełne informacje i przygotowanie wniosku o zasiedzenie

Podsumowując: obecnie współwłaścicielami wespół z Panem są potomkowie współwłaścicieli wpisanych do KW – wnuczęta i prawnuczęta rozsiane po całej Europie. Proszę więc we wniosku wpisać ich dane, przynajmniej te, które Pan zna, proszę dołączyć akty zgonu figurujących w dokumentach współwłaścicieli. Sąd ma za zadanie znaleźć spadkobierców po formalnych właścicielach albo przeprowadzi postępowanie bez ich udziału. Wniosek o zasiedzenie proszę złożyć z opisem, że współwłaściciele figurujący w KW nie żyją, dowód – odpisy aktu zgonu, nie zna Pan spadkobierców po nich.