Spolszczenie imienia i nazwiska po uzyskaniu obywatelstwa, czy to możliwe?

Zmiana imienia i nazwiska

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska „zmiany imienia lub nazwiska można dokonać wyłącznie z ważnych powodów, w szczególności, gdy dotyczą zmiany:

1) imienia lub nazwiska ośmieszającego albo nielicującego z godnością człowieka;

2) na imię lub nazwisko używane;

3) na imię lub nazwisko, które zostało bezprawnie zmienione;

4) na imię lub nazwisko noszone zgodnie z przepisami prawa państwa, którego obywatelstwo również się posiada”.

Według art. 4 ust. 2. ustawy z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska „zmiany imienia lub nazwiska cudzoziemca, który uzyskał w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy, można dokonać wyłącznie ze szczególnie ważnych powodów związanych z zagrożeniem jego prawa do życia, zdrowia, wolności lub bezpieczeństwa osobistego”.

Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska „zmiany nazwiska nie dokonuje się w przypadku ubiegania się o zmianę na nazwisko historyczne, wsławione w dziedzinie kultury, nauki, działalności politycznej, społecznej albo wojskowej, chyba że osoba ubiegająca się o zmianę nazwiska posiada członków rodziny o tym nazwisku”.

Dowód osobisty jest wymaganym dokumentem, który należy przedłożyć przy składaniu wniosku zmianę imienia lub nazwiska. Procedura zmiany imienia i nazwiska odbywa się po uzyskaniu polskiego obywatelstwa.

Kiedy możliwa jest zmiana imienia i nazwiska?

Zmiana imienia i nazwiska może nastąpić na wniosek każdego obywatela polskiego oraz cudzoziemca nieposiadającego obywatelstwa żadnego państwa, jeśli posiadają w Polsce miejsce stałego pobytu. Wymienione w powyższych przepisach „ważne powody” zmiany imienia i nazwiska nie stanowią zamkniętego katalogu okoliczności, których wystąpienie wskazuje na zasadność wniosku o zmianę imienia i nazwiska. Taka regulacja, a przede wszystkim użycie przez ustawodawcę zwrotu „w szczególności”, wskazuje, że zmiany imienia lub nazwiska można dokonać oczywiście wyłącznie z ważnego powodu, ale również z takiego, który nie mieści się w katalogu zawartym w pkt 1–4 powodów ustawowo uznanych za ważne. Ta regulacja, wspólnie z art. 5 ustawy z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska, stanowi normatywny wzorzec materialnoprawny zmiany imienia i nazwiska w trybie administracyjnym (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 15.02.2017 r., sygn. akt III SA/Łd 745/16).

Ważne powody zmiany imienia i nazwiska, wymienione w art. 4 ustawy z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska, nie stanowią zamkniętego katalogu okoliczności, na które można powołać się, występując z wnioskiem o zmianę. Jednak „ważne powody” nie mogą wynikać wyłącznie z subiektywnego przekonania wnioskodawcy, lecz także powinny jednocześnie odpowiadać „zobiektywizowanym i zracjonalizowanym kryteriom oceny” (wyrok NSA z 09.07.1993 r., sygn. akt SA/Wr 605/93). W każdym takim postępowaniu w sprawie zmiany imienia lub nazwiska, które jest postępowaniem administracyjnym, organ powinien przeprowadzić rzetelne postępowanie wyjaśniające, w tym postępowanie dowodowe, pozwalające na ustalenie wszystkich okoliczności faktycznych danej sprawy i na wykazanie spełnienia zarówno przesłanek subiektywnych, jak i obiektywnych wskazujących na zasadność wniosku (zob. J. Blicharz, Komentarz do ustaw: o zmianie imion i nazwisk. Prawo o stowarzyszeniach, Wrocław 1997; wyr. WSA w Łodzi z 29.09.2010 r., sygn. akt III SA/Łd 435/10).

W orzecznictwie przyjmuje się, że w każdej jednostkowej sprawie pożądane byłoby, w ramach dokonywanej przez organ oceny, zrównoważenie pierwiastków: subiektywnego i obiektywnego, co oznacza, że wnioskodawca powinien przekonać organ administracyjny, że wskazany subiektywnie przez niego powód zmiany jest na tyle istotny, by władza dokonała tej zmiany, uznając go za istotny obiektywnie. „Granicą rozważań organów administracji państwowej powinno być więc przede wszystkim ustalenie, czy motywy żądania nie zawierają elementów oczywistej bezzasadności, np. kaprysu lub przekory” (wyrok WSA w Gorzowie Wlkp. z 30.09.2020 r., sygn. akt II SA/Go 97/20).

„Decyzje tego rodzaju wymagają także szczegółowego uzasadnienia motywów, przekonując o słuszności wydanego w sprawie rozstrzygnięcia. Uzasadnienie decyzji uznaniowej, a taką jest decyzja o zmianie imienia lub nazwiska, ma wykazywać, że podane przez stronę okoliczności zostały wzięte pod uwagę i poddane przez organ obiektywnej ocenie w kontekście przesłanek, o jakich mowa w art. 4 ustawy z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska” (zob. wyr. WSA w Rzeszowie z 20.12.2016 r., sygn. akt II SA/Rz 520/16).

Uzasadnienie wniosku o zmianę imienia i nazwiska

Zmianę Pani imienia i nazwiska można argumentować tym, że już od dłuższego czasu (można podać rok, od kiedy przebywa Pani w Polsce) przebywa Pani na terenie Polski. Posiada Pani Kartę Polaka i kartę stałego pobytu. Otrzymała Pani pozytywną decyzję w sprawie uznania Pani za obywatela polskiego.

Swój wniosek motywuje Pani również faktem, że już od czasu pierwszego dnia przebywania na terenie Polski rodzina, znajomi zwracali się do Pani spolszczonym imieniem i nazwiskiem (albo jeszcze przebywając na terenie Białorusi, rodzina zwracała się do Pani spolszczonym imieniem). Oficjalnie przedstawia się Pani tym imieniem i nazwiskiem, utożsamiła się Pani ze spolszczonym imieniem.

Używając spolszczonego imienia, czuje Pani w sobie polskość, przynależność do Polski, to imię przetłumaczone z języka białoruskiego na język polski wzmacnia Pani więź z krajem, jakim jest Pani nowy kraj, którego stała się Pani obywatelem. Czuje Pani przynależność do Polski, utożsamia się Pani z polskością i płynnie posługuje się językiem polskim. I dlatego chciałaby Pani dokonać zmiany imienia i nazwiska, a tak naprawdę przetłumaczenia swojego imienia i nazwiska z języka białoruskiego na język polski – dokonać spolszczenia.

Odkąd wyjechała Pani z Białorusi, nie przedstawia się Pani odpowiednikiem swojego białoruskiego imienia i nazwiska. Pani imię i nazwisko przypomina Pani o republice autorytarnej panującej na Białorusi i wywołuje to u Pani smutek.

Obecne imię i nazwisko, które Pani posiada w dokumentach, jest dla Pani niekomfortowe. To znaczy, że białoruskie imię i nazwisko w polskiej fonetyce i dźwięku brzmi dla Pani niewygodnie, dlatego chciałaby Pani spolszczyć swoje imię i nazwisko. Przede wszystkim używane faktyczne imię i nazwisko jest inne od tego, który widnieje w dokumentach. Uznawanym powszechnie powodem może być też Pani chęć zmiany imienia i nazwiska na zgodne z przepisami polskiego kraju, którego obywatelem teraz jest Pani.

Jeśli chodzi o zmianę imienia i nazwiska po uzyskaniu polskiego obywatelstwa, wniosek może dotyczyć modyfikacji w zakresie pisowni, jak na przykład spolszczenia lub zmian związanych z określeniem właściwej, żeńskiej lub męskiej formy pisowni. Imię i nazwisko, którym się Pani obecnie posługuje, jest dla Pani z wielu względów praktyczne.

Na marginesie pragnę zaznaczyć, że w przypadku uchodźców możliwość zmiany nazwiska rozciąga się również na listę innych ważnych powodów jak zagrożenie życia, zdrowia, bezpieczeństwa lub wolności.

Powyższe może stanowić niepodważalną argumentację przemawiającą za zmianą imienia i nazwiska w Pani przypadku.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska - Dz.U. 2008 nr 220 poz. 1414
2. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 15.02.2017 r., sygn. akt III SA/Łd 745/16
3. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 09 lipca 1993 r., sygn. akt SA/Wr 605/93
4. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 29 września 2010 r., sygn. akt III SA/Łd 435/10
5. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp. z dnia 30 września 2020 r., sygn. akt II SA/Go 97/20
6. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 20 grudnia 2016 r., sygn. akt II SA/Rz 520/16