Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu po rozwodzie

Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego

W pierwszej kolejności należy wyjaśnić, iż zgodnie z art. 9 ust. 5 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t.j. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 z późn. zm.) „spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego może należeć do jednej osoby albo do małżonków”.

W przypadku rozwodu bądź unieważnienia małżeństwa zachodzi konieczność podziału spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, albowiem – jak wynika z powyższego przepisu – to prawo może przysługiwać tylko jednej osobie lub małżonkom.

Według art. 13 ust. 1 wspomnianej ustawy „po ustaniu małżeństwa wskutek rozwodu lub po unieważnieniu małżeństwa małżonkowie powinni w terminie jednego roku zawiadomić spółdzielnię, któremu z nich przypadło spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, albo przedstawić dowód wszczęcia postępowania sądowego o podział tego prawa”.

Stosownie zaś do ustępu 2 ww. artykułu „jeżeli małżonkowie nie dokonają powyższych czynności, spółdzielnia wyznaczy im w tym celu dodatkowy termin, nie krótszy niż 6 miesięcy, uprzedzając o skutkach, jakie może spowodować jego niezachowanie. Po bezskutecznym upływie tego terminu spółdzielnia może podjąć uchwałę o wygaśnięciu spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu”.

Wówczas roszczenia o przyjęcie do spółdzielni i zawarcie umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego przysługują dzieciom i innym osobom bliskim.

Jeżeli małżonkowie nie zawarli intercyzy i łączy ich wspólność majątkowa powstała z mocy prawa w chwili zawarcia małżeństwa, wówczas nabyte po ślubie spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego wchodzi do ich wspólnego majątku, który po ustaniu małżeństwa podlega podziałowi. Gdyby jednak wspomniana powyżej wspólność ustawowa nie powstała, spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego stanowić będzie składnik majątku osobistego – niepodlegający podziałowi – tego małżonka, który je zakupił.

Mając na uwadze okoliczność, iż jak wspomniała Pani w pytaniu, porozumienie z byłym mężem jest niemożliwe, należy wskazać, iż odpada opcja podziału majątku wspólnego poprzez skorzystanie z notarialnej umowy o podziale majątku wspólnego, albowiem warunkiem niezbędnym do wspomnianego podziału są zgodne oświadczenia stron umowy, które będą dotyczyć wartości majątku wspólnego, składników tegoż majątku oraz sposobu jego podziału.

Wniosek o podział spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego

W zaistniałej sytuacji przysługuje Pani prawo do wystąpienia z wnioskiem o podział spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego. Taki wniosek należy złożyć w dwóch egzemplarzach do sądu rejonowego właściwego dla miejsca Pani zamieszkania. Sprawa o podział spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego może być elementem sprawy o podział całego majątku wspólnego małżonków, lecz może też dotyczyć tylko tej części majątku wspólnego.

We wniosku należy wskazać jako uczestnika postępowania byłego męża (wraz z adresem zamieszkania). Ponadto należy podać wartość przedmiotu sporu (wartość zwaloryzowanego wkładu mieszkaniowego). Proszę także podnieść żądanie przyznania spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego ze stosownym uzasadnieniem.

Spłata byłego męża

Gdyby sąd przyznał Pani mieszkanie, zapewne będzie Pani zobowiązana do spłaty byłego męża. Wynika to z art. 43 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 r. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.), zgodnie z którym „oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym”. Niemniej jednak – stosownie do art. 43 § 2 cytowanej ustawy – z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku.

Ważnymi powodami są takie okoliczności, które oceniane z punktu widzenia zasad współżycia społecznego sprzeciwiają się przyznaniu jednemu z małżonków korzyści z tej części majątku wspólnego, do której powstania ten małżonek się nie przyczynił.

Przyznanie przez sąd spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego uzależnione będzie od wielu okoliczności. Co do zasady, sąd przyznaje przedmiotowe prawo do lokalu osobie, której na mocy wyroku rozwodowego powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej. Ponadto okoliczność, iż jeden z małżonków posiada inny tytuł do lokalu mieszkalnego, zapewne zostanie wzięta pod uwagę.

Wniosek o podział spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego – na podstawie art. 38 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594) – podlega stałej opłacie w wysokości 1000 zł. Jeśli nie byłaby Pani w stanie opłacić przedmiotowego wniosku, przysługuje Pani prawo do wystąpienia z wnioskiem o zwolnienie z kosztów sądowych z uwagi, iż nie jest Pani w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Zgodnie z art. 102 ust. 2 wspomnianej powyżej ustawy „do wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych powinno być dołączone oświadczenie obejmujące szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów. Oświadczenie sporządza się według ustalonego wzoru”.