Spis inwentarza przed decyzją o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku

Spis inwentarza spadku, wykaz inwentarza spadku – mamy wybór

Od kilku lat nie ma konieczności, aby spisu schedy spadkowej pozostawionej przez osobę zmarłą dokonywał wyłącznie komornik. W związku z nowelizacją Kodeksu cywilnego (K.c.), która weszła w życie w 2015 r., jest możliwość sporządzenia przez spadkobiercę osobiście (czyli przez Pana) wykazu inwentarza majątku, który następnie musi zostać przedłożony w sądzie albo przed notariuszem. Mówią o tym art. 1031¹ i art. 1031² K.c.:

„Art. 1031¹. § 1. Spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, zapisobierca windykacyjny lub wykonawca testamentu mogą złożyć w sądzie albo przed notariuszem wykaz inwentarza. Wykaz inwentarza składany przed notariuszem zostaje objęty protokołem.

§ 2. Wykaz inwentarza może zostać złożony wspólnie przez więcej niż jednego spadkobiercę, zapisobiercę windykacyjnego lub wykonawcę testamentu.

§ 3. W wykazie inwentarza z należytą starannością ujawnia się przedmioty należące do spadku oraz przedmioty zapisów windykacyjnych, z podaniem ich wartości według stanu i cen z chwili otwarcia spadku, a także długi spadkowe i ich wysokość według stanu z chwili otwarcia spadku.

§ 4. W razie ujawnienia po złożeniu wykazu inwentarza przedmiotów należących do spadku, przedmiotów zapisów windykacyjnych lub długów spadkowych pominiętych w wykazie inwentarza składający wykaz uzupełnia go. Do uzupełnienia wykazu stosuje się przepisy dotyczące składania wykazu inwentarza.”

Jak sporządza się wykaz inwentarza?

„Art. 1031². § 1. Wykaz inwentarza składany w sądzie sporządza się według ustalonego wzoru.

§ 2. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia:

1) wzór wykazu inwentarza obejmujący:

a) dane, o których mowa w art. 1031¹ § 3 K.c.,

b) imię i nazwisko, numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL), jeżeli został nadany, oraz ostatni adres spadkodawcy,

c) imię i nazwisko, numer PESEL albo numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku – numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub numer identyfikacji podatkowej (NIP), jeżeli został nadany, oraz adres składającego wykaz inwentarza,

d) pouczenie składającego wykaz inwentarza co do obowiązku jego uzupełnienia, w przypadkach wskazanych w art. 1031¹ § 4 K.c.

– mając na uwadze zamieszczenie danych koniecznych do ustalenia stanu czynnego spadku oraz standaryzację danych zawartych w wykazie;

2) sposób udostępnienia druków wzoru wykazu inwentarza mając na uwadze przyspieszenie postępowania spadkowego.”

A zatem może Pan we własnym zakresie dokonać spisu tego, co wchodzi w skład odziedziczonego majątku oraz określić wartość przedmiotów stanowiących schedę. Jednakże proszę pamiętać, że taki wykaz musi być sporządzony bardzo starannie. Trzeba ujawnić w sposób bardzo szczegółowy i precyzyjny wszystkie przedmioty należące do spadku oraz przedmioty zapisów windykacyjnych (o ile takie istnieją) z podaniem ich wartości według stanu i cen z chwili otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy), a także należy wykazać długi spadkowe i ich dokładną wysokość według stanu z chwili otwarcia spadku.

Formalna strona wniosku o sporządzenie spisu inwentarza przez komornika

Zgodnie z art. 637(1) K.c.:

§ 1. Wniosek o sporządzenie spisu inwentarza może być także zgłoszony bezpośrednio komornikowi, który byłby właściwy do wykonania postanowienia sądu spadku o sporządzeniu spisu inwentarza.

§ 2. Komornik przystępuje niezwłocznie do sporządzenia spisu inwentarza i zawiadamia o tym sąd spadku, który wydaje postanowienie w przedmiocie sporządzenia spisu inwentarza. Jeżeli sąd oddali albo odrzuci wniosek, o którym mowa w § 1, albo umorzy postępowanie, spis sporządzony przez komornika rodzi takie same skutki jak złożenie wykazu inwentarza.

Wniosek o dokonanie przez komornika spisu inwentarza powinien zawierać:

1) dane wnioskodawcy;

2) dane uczestników postępowania;

3) dane spadkodawcy, w tym dane umożliwiające ustalenie sądu spadku;

4) żądanie dokonania spisu inwentarza;

5) wskazanie, że sąd spadku nie wydał postanowienia nakazującego dokonanie spisu inwentarza.

Jednym z elementów wniosku o sporządzenie spisu inwentarza jest oświadczenie, czy sąd spadku wydał, czy też nie wydał postanowienia nakazującego dokonanie spisu inwentarza. W braku takiego postanowienia sądowego komornik winien przystąpić do sporządzania spisu inwentarza. Nie ma podstaw, aby komornik wymagał przed przeprowadzeniem spisu inwentarza postanowienia sądowego w tej kwestii.

Spis inwentarza sporządzony prywatnie a spis inwentarza sporządzonym przez komornika

Jako spadkobierca ma Pan zatem wybór pomiędzy wykazem inwentarza sporządzonym prywatnie a spisem inwentarza sporządzonym przez komornika. Jeśli spis sporządzania komornik, spadkobiercy są przez niego powiadamiani listownie, kiedy i gdzie odbędzie się taki spis. Komornik szacuje wartość przedmiotów i praw wchodzących do spadku oraz określa wartość zobowiązań go obciążających. Gdy ostatecznie policzy aktywa i pasywa spadku, prześle akta z dokumentacją do sądu.

Komornik, zanim przystąpi do pracy, powinien pobrać opłatę według przewidywanego czasu niezbędnego do jej wykonania. Ostateczne ustalenie wysokości opłaty nastąpi po zakończeniu wymienionych czynności. Zgodnie z art. 53 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji – za spis inwentarza komornik pobiera stałą opłatę w wysokości 10% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego za każdą rozpoczętą godzinę plus 23% VAT.

Spis inwentarza – zarówno samodzielnie, jak i poprzez komornika – może Pan sporządzić jeszcze przed przyjęciem spadku. Wystarczy, że uda się Pan do komornik, w którego rejonie znajduje się majątek spadkowy, i umówi się Pan z nim na taki spis. Proszę tylko pamiętać, że jeżeli zechce Pan spadek odrzucić, to ma Pan na to tylko 6 miesięcy od dnia śmierci mamy.