Spadek a wpis do księgi wieczystej

W jakim celu są prowadzone księgi wieczyste i jakie wpisy obejmują?

Księgi wieczyste są prowadzone w celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości a zakładane są dla nieruchomości, które nie mają, lub których księgi wieczyste zaginęły.

Dla każdej nieruchomości jest prowadzona odrębna księga wieczysta. Księga wieczysta składa się z czterech działów:

1. obejmuje oznaczenie nieruchomości i wpisy praw związanych z własnością lub przy ograniczonych prawach rzeczowych oznaczenie lokalu lub domu jednorodzinnego,
2. obejmuje wpisy dotyczące własności i użytkowania wieczystego a przy ograniczonych prawach rzeczowych wpisy dot. osoby przysługującej własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, użytkowego lub prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. obejmuje wpisy dotyczące ograniczonych praw rzeczowych (z wyjątkiem hipotek), wpisy ograniczeń związanych z rozporządzaniem nieruchomością i innych praw i roszczeń a dla ograniczonych praw rzeczowych, obejmuje wpisy ograniczeń w rozporządzaniu prawem oraz wpisy innych praw i roszczeń,
4. przeznaczony jest na wpisy dotyczące hipoteki.

Kto jest uprawniony do założenie księgi wieczystej dla nieruchomości?

Założenie księgi wieczystej następuje na wniosek osoby uprawnionej.

W wyjątkowych sytuacjach założenie księgi wieczystej może nastąpić z urzędu np. po otrzymaniu przez sąd zawiadomienia o zmianie właściciela danej nieruchomości sąd z urzędu wszczyna postępowanie o założenie księgi wieczystej. W praktyce jest to jednak bardzo rzadka sytuacja.

Osobami uprawnionymi do złożenia wniosku o założenie księgi wieczystej są:

• Osobą uprawnioną do złożenia wniosku o założenie księgi wieczystej dla nieruchomości państwowej jest właściwa państwowa jednostka organizacyjna lub osoba, której oddano nieruchomość w użytkowanie wieczyste.
• Osobą uprawnioną do złożenia wniosku o założenie księgi wieczystej dla nieruchomości nie stanowiącej własności państwowej jest właściciel tej nieruchomości, osoba której przysługuje ograniczone prawo rzeczowe na tej nieruchomości, albo wierzyciel, jeżeli przysługuje mu prawo, które może być wpisane do księgi wieczystej.
• Założenie księgi wieczystej może również nastąpić na wniosek osoby upoważnionej na podstawie przepisów szczególnych do złożenia takiego wniosku np. zgodnie z przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest upoważniony do składania wniosku o założenie księgi wieczystej dla nieruchomości stanowiących własność dłużników Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Wpis do księgi wieczystej dokonuje się na wniosek, chyba, że przepis szczególny pozwala na dokonanie wpisu z urzędu.

Wniosek o wpis do księgi wieczystej

Wniosek o wpis do księgi wieczystej powinien zostać złożony na piśmie.

Wniosek o wpis nie może być uzależniony od warunku lub terminu, może być jednak uzależniony od dokonania innego wpisu na podstawie uprzednio lub równocześnie złożonego wniosku.

Osobą uprawnioną do złożenia wniosku o wpis do księgi wieczystej jest:

• osoba, na której rzecz wpis ma nastąpić, albo też
• osoba, której prawo ma być wpisem dotknięte, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Wpis może być dokonany na podstawie dokumentu z podpisem notarialnie poświadczonym, jeżeli przepisy szczególne nie przewidują innej formy dokumentu.

Dokumenty urzędowe mogące stanowić podstawę wpisu do księgi wieczystej

Do dokumentów urzędowych mogących stanowić podstawę wpisu do księgi wieczystej należy zaliczyć w szczególności:

1. Orzeczenie sądu.

• orzeczenie prawomocne,
• orzeczenia nieprawomocne np. w przypadku hipoteki przymusowej, postanowienie sądu o zabezpieczeniu powództwa, postanowienie prokuratora o zabezpieczeniu kar grzywien czy innych kar pieniężnych grożących w postępowaniu karnym,
• orzeczenie nieprawomocne, ale opatrzone klauzulą natychmiastowej wykonalności mogą być podstawą wpisu do księgi wieczystej hipoteki przymusowej,
• odpis orzeczenia z klauzulą prawomocności np. postanowienie sądu o zniesieniu współwłasności, o ustanowieniu służebności drogi koniecznej, o dziale spadku.

2. Dokument stwierdzający dokonanie czynności prawnej – np. akt notarialny stwierdzający zawarcie umowy sprzedaży, darowizny, zamiany nieruchomości. Dokument ten powinien zostać sporządzony minimum w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym.

3. Decyzja administracyjna np. decyzja o wywłaszczeniu.

4. Inne dokumenty np. zaświadczenie wystawione przez wojewodę – stanowi podstawę ujawnienia Skarbu Państwa jako właściciela na podstawie dekretu o reformie rolnej.

Jak wynika z powyższego wpis do księgi wieczystej można dokonać po uprawomocnieniu się postanowienia sądu o dziale spadku.