Spadek po małżonku, czy testament wyklucza prawo do dziedziczenia przez rodzinę?• Data: 22-01-2025 • Autor: Adwokat Katarzyna Bereda |
|
Zmarła moja żona. Ponad 20 lat temu otrzymała od swoich rodziców mieszkanie (byliśmy już wtedy małżeństwem). Mieliśmy wówczas wspólnotę majątkową. Żadne z nas nie mieszkało tam na stałe, ponieważ oboje żyliśmy za granicą. W testamencie sporządzonym 18 lat temu żona zapisała mieszkanie swojemu synowi z pierwszego małżeństwa, pomijając mnie i naszą wspólną córkę. Czy należy nam się coś z tego mieszkania, czy wszystko przypada jej synowi? |
|
Dochodzenie zachowku od pierwszego syna żonyJeżeli w masie spadkowej po żonie nie pozostaje nic innego, a więc nie będą mogli Państwo zaspokoić swojego roszczenia o zachowek z masy spadkowej, to jak najbardziej może Pan oraz Państwa wspólne dziecko dochodzić zachowku od pierwszego syna żony.
Zgodnie bowiem z treścią art. 991 Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.): „§ 1. Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek). § 2. Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia”.
Z uwagi na powyższe, jeżeli żona nie pozostawiła nic więcej w masie spadkowej, a dokonała darowizny na rzecz syna, mogą wtedy Państwo ubiegać się o zaspokojenie roszczenia w drodze zachowku. Przedawnienie roszczenia o zachowekProszę mieć na uwadze, iż zgodnie z treścią art. 1007 § 1 K.c. „Roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku oraz roszczenia spadkobierców o zmniejszenie zapisów zwykłych i poleceń przedawniają się z upływem lat pięciu od ogłoszenia testamentu”.
Niezawiadomienie uprawnionego do zachowku o fakcie ogłoszenia testamentu jest bez znaczenia prawnego dla rozpoczęcia biegu przedawnienia roszczenia o zachowek. Okoliczności subiektywne związane z różnymi sytuacjami, jakie mogły się pojawić w związku z dziedziczeniem, mogą mieć tylko znaczenie dla oceny, czy podniesienie zarzutu przedawnienia nie stanowi nadużycia prawa w świetle art. 5 K.c. (zob. wyr. SA w Białymstoku z 8.02.2017 r., sygn. akt I ACa 756/16).
Wobec tego, aby rozpocząć procedurę dochodzenia zapłaty zachowku, proszę skierować do syna żony pisemne wezwanie do zapłaty. Zachowek wynosi – jeżeli jesteście Państwo zdolni do pracy – połowę udziału spadkowego, jaki by Państwu przysługiwał w przypadku dziedziczenia ustawowego, a więc 1/6, albowiem każdy z Państwa jako spadkobierca ustawowy dziedziczyłby udział 1/3. Dopiero w przypadku odmowy dobrowolnej zapłaty pozostaje droga sądowa w powództwie o zapłatę zachowku. PrzykładyKonflikt rodzinny po darowiźnie nieruchomości Pani Anna przed śmiercią przekazała swojemu synowi z pierwszego małżeństwa, Krzysztofowi, dom w formie darowizny. Po jej śmierci okazało się, że w masie spadkowej nie pozostały żadne inne wartościowe aktywa. Pan Tomasz, drugi mąż Anny, oraz ich wspólna córka, Maria, dowiedzieli się o możliwości dochodzenia zachowku od Krzysztofa. Skierowali do niego wezwanie do zapłaty równowartości połowy udziału spadkowego, który by im przypadał ustawowo. Gdy Krzysztof odmówił, wystąpili na drogę sądową, przedstawiając dowody na wysokość wartości darowizny.
Spór o przedawnienie roszczenia Pan Michał, mąż zmarłej Alicji, oraz ich wspólna córka, Weronika, dowiedzieli się o ogłoszeniu testamentu Alicji trzy lata po jej śmierci. W testamencie Alicja zapisała cały swój majątek synowi z pierwszego małżeństwa, Adamowi. Michał i Weronika podjęli odpowiednie działania przed upływem pięcioletniego terminu przedawnienia, co umożliwiło im skuteczne dochodzenie swoich praw.
Darowizna a zachowek Pani Jolanta, przed śmiercią, przekazała w formie darowizny spore oszczędności swojemu synowi z pierwszego małżeństwa, Jakubowi, i nie zostawiła nic w masie spadkowej. Jej drugi mąż, Andrzej, oraz ich wspólna córka, Karolina, zostali pominięci w dziedziczeniu. Od prawnika dowiedzieli się, że mają prawo do dochodzenia zachowku od Jakuba, którego wartość powinna odpowiadać połowie ich udziałów spadkowych. Andrzej i Karolina podjęli kroki prawne, aby zabezpieczyć swoje interesy finansowe. PodsumowanieArtykuł omawia kwestie dochodzenia zachowku w sytuacji, gdy spadkodawca nie pozostawił majątku w masie spadkowej, ale dokonał darowizn na rzecz innej osoby, np. swojego dziecka z poprzedniego związku. W takiej sytuacji małżonek i wspólne dziecko spadkodawcy mogą dochodzić zachowku od obdarowanego. Zachowek wynosi połowę udziału spadkowego, który by przysługiwał ustawowo (lub 2/3, jeśli uprawniony jest małoletni lub trwale niezdolny do pracy). Aby rozpocząć procedurę, należy skierować do obdarowanego wezwanie do zapłaty, a w razie odmowy można dochodzić swoich praw na drodze sądowej. Warto również pamiętać o pięcioletnim terminie przedawnienia roszczeń od ogłoszenia testamentu. Oferta porad prawnychMasz pytania dotyczące zachowku? Chcesz dowiedzieć się, jak skutecznie dochodzić swoich praw, gdy spadkodawca przekazał majątek w darowiźnie? Skorzystaj z naszych porad prawnych online! Oferujemy szybkie, profesjonalne wsparcie w sprawach spadkowych – od analizy sytuacji po przygotowanie wezwania do zapłaty. Nie zwlekaj, już dziś skontaktuj się z nami! Źródła:1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93 2. Wyrok SA w Białymstoku z 8.02.2017 r., sygn. akt I ACa 756/16
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę, wypełniając formularz poniżej ▼▼▼. Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online 
O autorze: Adwokat Katarzyna Bereda Adwokat, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego – pracę magisterską napisała z prawa pracy. Podczas studiów odbyła liczne praktyki, zarówno w sądach, jak i w kancelariach adwokackich. Aplikację adwokacką rozpoczęła w 2015 roku. W marcu 2018 roku przystąpiła do egzaminu zawodowego, uzyskując jeden z najlepszych wyników w izbie zielonogórskiej i w konsekwencji kończąc aplikację adwokacką z wyróżnieniem. Specjalizuje się w prawie rodzinnym, cywilnym, zobowiązaniach, prawie spadkowym, prawie gospodarczym i spółkach prawa handlowego. |
|
prawnicy z dużym doświadczeniem.
Zapytaj prawnika
Najnowsze pytania w dziale
Spadek po małżonku, czy testament wyklucza prawo do dziedziczenia przez rodzinę?
Kiedy rodzeństwo ma prawo do zachowku?
Dziedziczenie i opieka nad rodzicami, czy brak zaangażowania rodzeństwa ma znaczenie przy podziale spadku?
Fundacja rodzinna a dziedziczenie ustawowe
Przepisanie majątku na fundację a dochodzenie zachowku
Akt notarialny darowizny a zachowek
Spadek po babci gdy tata nie żyje
Jak napisać testament bez prawa do zachowku?
Zachowek po rodzicach, komu się należy i jak wyliczyć zachowek?
Podział pieniędzy ze sprzedaży mieszkania rodziców, wykupionego przez brata
