Śmierć strony postępowania administracyjnego

Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości

Pani tata był stroną postępowania administracyjnego w sprawie przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności. Stosownie do ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości – takie przekształcenie wymaga wydania decyzji administracyjnej.

Decyzja powinna zawierać m.in. oznaczenie strony lub stron.

Decyzja wydawana jest na wniosek strony oraz w jej interesie. Niewątpliwie Pani tata miał status strony, a więc był użytkownikiem wieczystym nieruchomości.

Ponieważ sama ustawa o przekształceniu nic nie stanowi w zakresie śmierci wnioskodawcy, konieczne jest sięgnięcie do Kodeksu postępowania administracyjnego (K.p.a.).

Śmierci strony w toku postępowania administracyjnego

Stosownie do tego kodeksu:

„Art. 28. Stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek”.

„Art. 30. (…)

§ 4. W sprawach dotyczących praw zbywalnych lub dziedzicznych w razie zbycia prawa lub śmierci strony w toku postępowania na miejsce dotychczasowej strony wstępują jej następcy prawni.

§ 5. W sprawach dotyczących spadków nie objętych jako strony działają osoby sprawujące zarząd majątkiem masy spadkowej, a w ich braku – kurator wyznaczony przez sąd na wniosek organu administracji publicznej”.

Jak wynika z K.p.a., w sprawach dotyczących praw zbywalnych lub dziedzicznych w razie zbycia prawa lub śmierci strony w toku postępowania na miejsce dotychczasowej strony wstępują jej następcy prawni.

Czy prawo użytkowania wieczystego jest prawem dziedzicznym?

Prawo użytkowania wieczystego oraz prawo własności są prawami zbywalnymi oraz prawami dziedzicznymi. Strona może zbyć posiadane prawo. W razie śmierci strony prawo to przechodzi na jej spadkobierców.

Wynika z tego wniosek, że postępowanie administracyjne w przypadku śmierci strony jest kontynuowane z udziałem spadkobierców strony. Osoba zmarła traci status strony. Nie jest możliwe wydanie na jej rzecz decyzji.

Organ administracji publicznej zawiesza postępowanie w razie śmierci strony lub jednej ze stron, jeżeli wezwanie spadkobierców zmarłej strony do udziału w postępowaniu nie jest możliwe i nie zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 30 § 5 K.p.a., a postępowanie nie podlega umorzeniu jako bezprzedmiotowe.

Powstanie prawa własności w miejsce użytkowania wieczystego

Decyzja administracyjna po uprawomocnieniu się rodzi określone konsekwencje prawne. W przypadku przekształcenia powoduje powstanie prawa własności w miejsce użytkowania wieczystego. Jak wskazuje K.p.a.:

„Art. 156. § 1. Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która:

(…)

4) została skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie (…).

§ 2. Nie stwierdza się nieważności decyzji z przyczyn wymienionych w § 1 pkt 1, 3, 4 i 7, jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło dziesięć lat, a także gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne”.

Niezawiadomienie przez spadkobierców organu prowadzącego sprawę o śmierci strony postępowania administracyjnego

Należy mieć na względzie fakt, iż niezawiadomienie przez spadkobierców o śmierci strony może być potraktowane jako działanie sprzeczne z prawem. Spadkobiercy narażają się niepotrzebnie na odpowiedzialność oraz komplikacje w przyszłości. Wszak taka decyzja może zostać uznana za nieważną.

Pół biedy, gdyby decyzja dotyczyła tylko Pani taty. Jeżeli będzie skierowana do wszystkich członków wspólnoty, to kłopot będą mieli wszyscy. A kłopot oznaczać może w przyszłości roszczenia finansowe członków wspólnoty wobec Pani i innych spadkobierców.

Z powyższych względów konieczne jest ustalenie w sposób formalny kręgu spadkobierców jako osób, które wejdą w miejsce Pani zmarłego taty w postępowaniu o przekształcenie.

Można to uczynić w sądzie (wniosek o stwierdzenie nabycia spadku) lub u notariusza (notarialne poświadczenie dziedziczenia).

Należałoby także poinformować organ prowadzący sprawę o śmierci taty, wskazać znanych spadkobierców i wyznaczyć jednego spośród nich do reprezentowania wszystkich na tym etapie sprawy.