Umorzenie starego długu alimentacyjnego

Tzw. stary fundusz alimentacyjny funkcjonował na podstawie ustawy z 18 lipca 1974 r. o funduszu alimentacyjnym. Fundusz ten został zlikwidowany w dniu 1 maja 2004 r. (art. 63 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych). Mimo tego zgodnie z art. 67 ustawy o świadczeniach rodzinnych należności z tzw. starego funduszu alimentacyjnego są egzekwowane w dalszym ciągu do dnia dzisiejszego. Nie ma więc możliwości umorzenia zaległości Pana mamy względem funduszu z mocy samego prawa.

Niemniej jednak pragnę podkreślić, że zgodnie z art. 68 ustawy o świadczeniach rodzinnych należności te mogą zostać umorzone na wniosek dłużnika. Warunkiem umorzenia zaległości jest jednak wystąpienie szczególnie uzasadnionych przypadków związanych z sytuacją zdrowotną lub rodzinną dłużnika. Należy przez to rozumieć sytuacje nadzwyczajne powstałe w wyniku wypadku losowego, niezależne od zobowiązanego, w następstwie których jego sytuacja uległa takiemu pogorszeniu, że nie jest w stanie na bieżąco spłacać swoich należności, a nadto nie ma perspektywy poprawy i zmiany tej sytuacji (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 1 października 2015 r., sygn. akt III AUa 975/14). Jednocześnie wskazano, że sama trudna sytuacja materialna lub zdrowotna dłużnika może okazać się niewystarczającą podstawą do umorzenia należności (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 25 czerwca 2015 r., sygn. akt III AUa 1353/14). Nie jest również wystarczająca okoliczność, że zadłużenie jest większe niż możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego do alimentacji, co prowadzi do niemożliwości zaspokojenia podstawowych jego potrzeb bytowych (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 23 maja 2014 r., sygn. akt III AUa 2138/13).

Wniosek o umorzenie zaległości względem tzw. starego funduszu likwidacyjnego kieruje się do likwidatora funduszu, czyli prezesa ZUS-u. Należy złożyć go w formie pisemnej (można wysłać go pocztą). W piśmie należy dokładnie określić osobę dłużnika i zaległość względem funduszu, jak również wskazać, w jakim zakresie dłużnik domaga się umorzenia (w całości czy też w części, a jeżeli tak, to w jakiej). Co więcej należy dokładnie opisać sytuację materialną i zdrowotną dłużnika.

W przypadku Pana mamy konieczne jest podkreślenie, że z uwagi na stan zdrowia i wiek nie jest możliwe, by podjęła ona dodatkowe zatrudnienie. Jej możliwości zarobkowe są więc znikome. Proszę również nadmienić, że mama otrzymuje bardzo niską emeryturę, a po potrąceniu należności egzekwowanych na rzecz funduszu pozostaje jej kwota 400 zł. Kwota taka nie wystarcza nawet na funkcjonowanie w granicach minimum biologicznego, a tym bardziej socjalnego. Mama nie jest w stanie zaspokajać swoich podstawowych potrzeb życiowych, w tym kupować leków.

Niestety trudno stwierdzić, jakie będzie rozstrzygnięcie prezesa ZUS-u, zwłaszcza w świetle przytoczonego przeze mnie orzecznictwa sądowego. Dlatego wskazuję, że w razie decyzji odmownej Pana mamie przysługuje prawo odwołania się do sądu okręgowego sądu pracy i ubezpieczeń społecznych (art. 68 ust. 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych). Odwołanie należy złożyć za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS-u, która wydała decyzję, w terminie 30 dni od dnia otrzymania decyzji. Sądem właściwym jest sąd ustalony według miejsca zamieszkania dłużnika.