Przesunięcie granicy działki przez sąsiada, co zrobić?

Pan Leszek jest właścicielem zabudowanej działki. Zwrócił się do nas z pytaniem, do kogo powinien się zwrócić o pomoc w sprawie przesunięcia granicy działki przez sąsiada. Pomimo dokonanego wznowienia znaków granicznych, jego sąsiad przesunął ogrodzenie, „odcinając” z działki pana Leszka pas gruntu o powierzchni ok. 15 m². Pan Leszek pyta, jak może się temu skutecznie przeciwstawić.

Przesunięcie ogrodzenia na nieruchomość sąsiednią - przesunięcie granicy działki

Dokonane wznowienie znaków granicznych sugerowałoby, że w przeszłości istniał spór co do stanu posiadania lub przebiegu granic między nieruchomościami. Skoro jednak granice wznowiono, to teoretycznie co do nich nie powinno być sporu. Fakty są zgoła inne: sąsiad pana Leszka przesunął swoje ogrodzenie („przesunął granicę działki”), w wyniku czego przekroczył granicę swojej nieruchomości, stawiając ogrodzenie na nieruchomości do niego nienależącej. Zrobił to nieświadomie lub ewentualnie uważając, że znaki graniczne nie są prawidłowe.

Jest to jednoznaczne z tym, że naruszył prawo pana Leszka do posiadania nieruchomości oraz prawa właściciela. Uniemożliwia w ten sposób rozporządzanie przez pana Leszka swoją własnością. Z uwagi na to, że taki stan trwa już jakiś czas, pan Leszek nie może skorzystać z obrony koniecznej w celu odparcia samowolnego naruszenia posiadania i dokonać niezwłocznego usunięcia ogrodzenia sąsiada.

Wezwanie sąsiada do przywrócenia stanu poprzedniego i zaniechanie naruszeń nieruchomości sąsiedniej

Panu Leszkowi, jako właścicielowi nieruchomości, a jednocześnie jej dotychczasowemu posiadaczowi, przysługuje:

• roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego,
• roszczenie o zaniechanie naruszeń.

Stosownie do Kodeksu cywilnego Art. 344:

„§ 1. Przeciwko temu, kto samowolnie naruszył posiadanie, jak również przeciwko temu, na czyją korzyść naruszenie nastąpiło, przysługuje posiadaczowi roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego i o zaniechanie naruszeń. Roszczenie to nie jest zależne od dobrej wiary posiadacza ani od zgodności posiadania ze stanem prawnym, chyba że prawomocne orzeczenie sądu lub innego powołanego do rozpoznawania spraw tego rodzaju organu państwowego stwierdziło, że stan posiadania powstały na skutek naruszenia jest zgodny z prawem.

§ 2. Roszczenie wygasa, jeżeli nie będzie dochodzone w ciągu roku od chwili naruszenia”.

Zakładam, że nie ma żądnego wyroku, decyzji prawomocnej wskazującej, że obecny stan jest zgodny z prawem. Jeśli tak, to pan Leszek powinien:

• wezwać sąsiada do przywrócenia stanu poprzedniego, czyli przesunięcia ogrodzenia na granicę nieruchomości na jego koszt, wyznaczając termin do wykonania tego żądania,
• w razie niewykonania żądania nie pozostaje nic innego jak wytoczyć sprawę sądową o naruszenie posiadania i przywrócenie stanu poprzedniego.

W ramach tego postępowania sąd ustali, czy obecny stan posiadania jest zgodny z prawem, a jak nie, to nakaże powrót do stanu zgodnego z prawem – czyli ponowne przesunięcie granicy działki (przestawienie ogrodzenia).

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93