Samochód a wspólność majątkowa

Sprzedaż samochodu zakupionego w trakcie małżeństwa a rozliczenia między małżonkami po rozwodzie

Zgodnie z art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej – K.r.io.) z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny).

Na podstawie ww. przepisu, zakupiony w trakcie małżeństwa samochód wchodzi do majątku wspólnego małżonków, a więc staje się ich współwłasnością.

Środki uzyskane ze sprzedaży zakupionego samochodu należą do majątku wspólnego bez względu za jaką kwotę samochód Pan sprzedał i będą rozliczane przy podziale majątku wspólnego.

Przeprowadzenie podziału majątku na sprawie rozwodowej

Na wniosek (żądanie) strony sąd w wyroku orzekającym rozwód może dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu (art. 58 § 3 K.r.io.). Sąd może podzielić majątek wspólny podczas sprawy rozwodowej, jeśli będzie zgoda małżonków co do podziału majątku. W praktyce sądy w trakcie sprawy rozwodowej raczej rzadko uwzględniają wniosek jednej ze stron o podział majątku, ponieważ przedłuża to postępowanie rozwodowe.

Musi także Pan pamiętać, że zasadniczo sprzedaż samochodu, stanowiącego majątek wspólny małżonków przekracza zwykły zarząd majątkiem wspólnym i wymaga zgody współmałżonka. Brak takiej zgody może po pierwsze skutkować nieważnością zawartej umowy sprzedaży, a po drugie może wyczerpywać znamiona przestępstwa przywłaszczenia sobie powierzonego mienia.

Zgodnie z art. 284 § 2 K.k. (Kodeksu karnego) osoba, która przywłaszcza sobie powierzoną mu rzecz ruchomą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. W przypadku mniejszej wagi sąd może skorzystać z zastosowania łagodniejszej kwalifikacji czynu, wówczas sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Zbycie przedmiotu wchodzącego w skład majątku wspólnego przed rozwodem i podziałem majątku

Oczywiście współmałżonek, który zbył przedmiot wchodzący w skład majątku wspólnego oprócz odpowiedzialności karnej będzie zobowiązany do zwrotu współmałżonkowi kwoty odpowiadającej jego udziałowi w majątku wspólnym. Współmałżonek może żądać zwrotu połowy wartości składnika majątkowego, przy czym może zostać ustalona ta wartość jako rynkowa, a nie cena zakupu lub cena sprzedaży.

Nabywca rzeczy ruchomej np. samochodu staje się jej właścicielem, gdy jest w dobrej wierze tzn., gdy nie miał możliwości dowiedzenia się, że małżonek działa wbrew woli współmałżonka.

Niezależnie od tego drugi małżonek może jednak wyrazić swój sprzeciw wobec sprzedaży samochodu, co umożliwia art. 36¹ wspomnianego kodeksu. Sprzeciw taki jest jednak skuteczny wobec osoby trzeciej, jeżeli mogła się z nim zapoznać przed dokonaniem czynności.