Zniesienie współwłasności samochodu po śmierci współwłaściciela

Śmierć zadłużonego ojca który był współwłaścicielem samochodu

Rzeczywiście ma Pan problem, jeśli chodzi o dysponowanie właściwie swoją własnością. Zwłaszcza w przypadku samochodu, gdzie w grę wchodzi konieczność uporządkowania spraw administracyjnych przez właścicieli na skutek sprzedaży.

Spadkobiercy nabywają spadek z chwilą śmierci spadkodawcy na mocy ustawy czy testamentu. Do samego bycia spadkobiercą nie trzeba żadnego dokumentu. Jednak sprawa jest skomplikowana w sytuacji kolejnego odrzucania spadku a poza tym w sytuacji konkretnych przedmiotów spadkowych, co do których należy posługiwać się stosownymi dokumentami, by udowodnić swoją własność. Tak będzie w przypadku nieruchomości, samochodu, który ma swój dowód rejestracyjny.

Zasadniczo kodeks cywilny przewiduje, że spadkobiercy mogą swobodnie dysponować swoim udziałem w spadku. Muszą tu uzyskać zgodę pozostałych spadkobierców, jednak nie ma szczególnych obwarowań co do formy czy czasu sprzedaży. Gdyby wszyscy spadkobiercy sprzedali Panu 10% udziałów, to byłaby to umowa skuteczna, nawet jeśli nie byłoby postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Dotyczy to jednak spadkobierców. Skoro ci chcą odrzucić spadek, to nie mają prawa dysponować udziałem. Zatem tak czy owak musiałby Pan ustalić, kto ostatecznie będzie dziedziczył. I dopiero te osoby (czy gmina w ostateczności) mogłyby odsprzedać udział stanowiący spadek.

Sprzedaż samochodu przez jednego z współwłaścicieli

Ponadto problem pojawi się na etapie dalszej sprzedaży, czyli sprzedaży przez Pana osobie trzeciej. Zgodnie z art. 1027 Kodeksu cywilnego względem osoby trzeciej, która nie rości sobie praw do spadku z tytułu dziedziczenia, spadkobierca może udowodnić swoje prawa wynikające z dziedziczenia tylko stwierdzeniem nabycia spadku albo zarejestrowanym aktem poświadczenia dziedziczenia. Oznacza to, że potencjalny nabywca Pańskiego samochodu może być zainteresowany tym, by potwierdził Pan, że nabył udział po współwłaścicielu od osób uprawnionych. Podobnie może zdarzyć się na etapie rejestracji zmian w urzędzie. 

Nie wiem, jak sprawa wygląda w samym dowodzie rejestracyjnym. Jeśli tylko Pan widniej w takim dowodzie, to oczywiście nie pojawi się taki problem, a Pana rozliczenia ze spadkobiercami mogą wyniknąć na późniejszym etapie. Ponadto może Pan sprzedać tylko swój udział w samochodzie. Artykuł 198 stanowi, że każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli. Niestety obawiam się, że niewielu będzie chętnych na taką formę zakupu.

Reasumując nie ma Pan możliwości dysponowania samochodem bez ustalenia kręgu spadkobierców po ojcu. Zwłaszcza, jeśli widnieje on w dowodzie rejestracyjnym jako współwłaściciel. Nie ma natomiast przeszkód, by to Pan odsprzedał komuś swój udział w samochodzie. O ile ktoś zechce dzielić go, choćby w małym procencie, z nieustalonym kręgiem spadkobierców. Niestety nie mogę bardziej pomóc, pomimo że próbowałam znaleźć jakieś orzecznictwo, które uzasadniałoby odstąpienie od trybu formalnego w tym przypadku.