Rozwód a finanse, jak ustalić majątek małżonka?• Data: 03-02-2025 • Autor: Radca prawny Tomasz Krupiński |
|
Małżeństwo mojej córki rozpada się i najprawdopodobniej wkrótce zostanie złożony pozew rozwodowy. Jej mąż prowadzi własną firmę, jednak nigdy nie wprowadzał żony w sprawy finansowe. Obecnie na wspólne konto wpłacane są jedynie kwoty na bieżące potrzeby. Czy i jak można uzyskać informacje o rzeczywistej sytuacji majątkowej męża? |
.jpg)
|
Obowiązek współdziałania małżonków w zarządzie majątkiem wspólnymPodstawę prawną dla przedstawionego zagadnienia stanowią przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.). Zgodnie z treścią przepisu art. 36 § 1:
Oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny.
Podstawowymi regułami obowiązującymi małżonków w ramach zarządu majątkiem wspólnym są obowiązek współdziałania w zarządzie, a z drugiej strony zasada samodzielnego zarządzania tym majątkiem. Źródłem obowiązku współdziałania małżonków w zarządzie majątkiem wspólnym są zasady wskazane w art. 23 i 27 K.r.o., które nakazują współdziałanie małżonków dla dobra rodziny i przyczyniania się do zaspokajania jej potrzeb. Zarząd majątkiem wspólnym ma w szczególności prowadzić do racjonalnego wykorzystania środków obejmujących majątek zgodnie z ich przeznaczeniem. Obowiązek wzajemnego udzielania informacji o stanie majątku wspólnego i dokonywanych czynnościachW obecnie obowiązującym stanie prawnym ustawodawca konkretyzuje obowiązek współdziałania małżonków poprzez określenie przykładowego zakresu obowiązku polegającego na wzajemnym udzielaniu informacji zarówno o stanie majątku wspólnego, o dokonywaniu samodzielnych czynności zarządu lub o zamiarze dokonania takich czynności, jak i o zobowiązaniach obciążających cały majątek wspólny, a także o zobowiązaniach, w których odpowiedzialność majątkiem wspólnym jest ograniczona do niektórych składników. Informacja o stanie majątku wspólnego oraz zmianach w nim zachodzących przykładowo obejmuje dane o środkach zgromadzonych na rachunkach bankowych, uzyskanych dochodach z majątku osobistego i wspólnego, sukcesji uniwersalnej. W odniesieniu do czynności zamierzonych przekazywane dane powinny być precyzyjne z uwagi na możliwość złożenia sprzeciwu przez drugiego małżonka w myśl art. 361 K.r.o. Jeśli małżonkowi przysługuje prawo sprzeciwu, to informacja przekazana po dokonaniu czynności jest wyrazem nieprawidłowego sprawowania zarządu. Powołany zakres obowiązków informacyjnych ma charakter przykładowy, a zatem informacje mogą dotyczyć czynności pośrednio związanych z zarządem, jeśli mają wpływ na decyzje małżonka w sprawie zarządu, adekwatnie do dobra rodziny.
Zakres pojęcia współdziałania małżonków wykracza poza obowiązek udzielania informacji, może ono polegać także na wzajemnym udzielaniu rad oraz pomocy przy określonych czynnościach. Słusznie w piśmiennictwie zwrócono uwagę, że współdziałanie może przybierać charakter negatywny, polegający na blokowaniu (art. 37 K.r.o.) czynności naruszających dobro rodziny poprzez działania niegospodarne. Skutki braku współdziałania małżonka w zarządzie majątkiem wspólnymIstotne są skutki niedopełnienia obowiązku współdziałania przez jedno z małżonków w zarządzie majątkiem wspólnym. Po pierwsze, w wypadku dokonania czynności, co do których zgodnie z art. 37 K.r.o. wymagana jest zgoda drugiego małżonka, czynność taka jest nieważna. Należy mieć przy tym na uwadze, że zgodnie z art. 37 § 2 K.r.o. ważność umowy, która została zawarta przez jednego z małżonków bez wymaganej zgody drugiego, zależy od potwierdzenia umowy przez drugiego małżonka. Zatem zawarcie umowy przez jednego małżonka bez wymaganej zgody drugiego z nich powoduje bezskuteczność zawieszoną takiej umowy, a odmowa potwierdzenia umowy przez współmałżonka przekształca tę sankcję w nieważność bezwzględną. Po wtóre, w świetle art. 40 i 52 § 2 K.r.o. rażące lub uporczywe naruszanie zasad współdziałania w zarządzie majątkiem wspólnym może stanowić ważny powód skutkujący odpowiednio pozbawieniem przez sąd samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym bądź ustanowieniem przez sąd rozdzielności majątkowej. Po trzecie, istnieje też możliwość powstania odpowiedzialności odszkodowawczej na mocy art. 415 Kodeksu cywilnego, kiedy małżonek w sposób zawiniony narusza obowiązek współdziałania w zarządzie majątkiem wspólnym.
Reasumując: nie ma możliwości prawnej zmuszenia męża do udzielenia informacji o sytuacji finansowej, jednakże brak ich udzielenia może mieć negatywny skutek w jego sferze majątkowej, np. poprzez wyłączenie przez sąd sprawowania przez niego zarządu majątkiem wspólnym. PrzykładyUkryte dochody z działalności gospodarczej Anna i Piotr byli małżeństwem przez 15 lat. Piotr prowadził własną firmę, ale nigdy nie wprowadzał żony w szczegóły finansowe. Anna zaczęła podejrzewać, że Piotr celowo zaniża dochody firmy i odkłada pieniądze na osobnych rachunkach. W trakcie sprawy rozwodowej Anna, za pośrednictwem swojego prawnika, wnioskowała o uzyskanie dokumentacji księgowej firmy i historii przelewów. Dzięki temu sąd mógł ustalić rzeczywistą sytuację finansową Piotra, co miało kluczowy wpływ na podział majątku i wysokość alimentów.
Brak informacji o stanie majątku Ewa przez lata była przekonana, że jej mąż Michał, prowadząc własną działalność, zarabia przeciętnie. W trakcie rozwodu okazało się, że Michał ukrywał oszczędności zgromadzone w kryptowalutach oraz inwestował w nieruchomości, których nigdy nie ujawniał. Dzięki skorzystaniu z pomocy biegłego rewidenta oraz analizy transakcji bankowych, Ewa mogła udowodnić istnienie ukrytego majątku, co miało istotne znaczenie przy ustaleniu podziału majątku wspólnego.
Odmowa współpracy przy zarządzie majątkiem Joanna i Krzysztof przez lata tworzyli szczęśliwe małżeństwo, ale w momencie kryzysu Krzysztof przestał informować Joannę o swoich decyzjach finansowych związanych z prowadzeniem firmy. W pewnym momencie Joanna odkryła, że mąż zaciągnął kredyt hipoteczny, obciążając wspólny majątek. W trakcie rozwodu Joanna powołała się na art. 37 K.r.o., twierdząc, że nie wyraziła zgody na taką czynność. Sąd uznał kredyt za nieważny, co pozwoliło Joannie uniknąć odpowiedzialności za decyzje męża. PodsumowaniePodział majątku w trakcie rozwodu, zwłaszcza gdy jedna ze stron prowadzi działalność gospodarczą, wymaga szczególnej uwagi i staranności w ustaleniu rzeczywistego stanu majątkowego. Brak współdziałania małżonka w zarządzie majątkiem wspólnym może skutkować poważnymi konsekwencjami prawnymi, a także wpłynąć na wynik postępowania rozwodowego. Kluczowe jest skorzystanie z dostępnych środków prawnych, by chronić swoje interesy i zapewnić sprawiedliwy podział majątku. Oferta porad prawnychOferujemy kompleksową pomoc prawną online w sprawach rozwodowych, w tym analizę sytuacji majątkowej małżonka, sporządzanie pism procesowych oraz wniosków o ustalenie rzeczywistego stanu majątku. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem. Źródła:1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę, wypełniając formularz poniżej ▼▼▼. Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online 
O autorze: Radca prawny Tomasz Krupiński Radca prawny, absolwent wydziału prawa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (studia ukończył z wynikiem bardzo dobrym) oraz podyplomowych studiów z zakresu zarządzania projektami europejskimi. Radca prawny z siedmioletnim doświadczeniem zawodowym w obsłudze prawnej jednostek organizacyjnych oraz osób fizycznych. Specjalista z zakresu prawa rodzinnego oraz szeroko rozumianego prawa nieruchomości. Uczestnik programów ministerialnych dotyczących problematyki prawnorodzinnej. Od kilku lat doradza prawnie zarządom wspólnot mieszkaniowych oraz zarządcom nieruchomości. Posiada również uprawnienia zarządcy nieruchomości. |
.jpg "Podwyżki opłat w spółdzielni mieszkaniowej, decyzja rady nadzorczej i wątpliwości radnych")
.jpg "Jak korzystnie przepisać nieruchomość w rodzinie, unikając ryzyka zachowku – zniesienie współwłasności, umowa dożywocia")
|
