Rozwiązanie umowy o pracę tuż przed wejściem w okres ochrony

Wydłużona ochrona przedemerytalna

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa pracy „pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę jedynie pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku” (podstawa prawna: art. 39 Kodeksu pracy).

Wydłużona ochrona przedemerytalna obejmuje więc pracowników 4 lata przed osiągnięciem tzw. powszechnego wieku emerytalnego, tj. kobiety w wieku 56-60 lat oraz mężczyzn w wieku 61-65 lat. Ochrona z art. 39 Kodeksu pracy obejmuje także pracowników uprawnionych do wcześniejszego wieku emerytalnego (np. górników).

Wcześniejsza emerytura na podstawie art. 29 ustawy o emeryturach i rentach z FUS

Ochrona przedemerytalna nie obejmuje natomiast osób uprawnionych do tzw. wcześniejszych emerytur na podstawie art. 29 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (mężczyzna – po osiągnięciu wieku 60 lat, jeżeli ma co najmniej 35-letni okres składkowy i nieskładkowy albo jeżeli ma co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy).

Istotne jest to, że pracownik podlega ochronie na podstawie przepisu art. 39 Kodeksu pracy wyłącznie przed wypowiedzeniem umowy o pracę (w tym przypadku chodzi o datę złożenia przez pracodawcę oświadczenia woli o wypowiedzeniu).

Oznacza to, że czteroletnia ochrona przedemerytalna obejmuje tylko wypowiedzenie umowy o pracę, a nie jej rozwiązanie. Jeżeli więc wypowiedzenie umowy o pracę zostanie złożone przed datą objęcia pracownika okresem ochronnym, a sam skutek – powodujący jej faktyczne rozwiązanie (data rozwiązania umowy – 31.12.2009 r.) – wypadnie już w okresie ochronnym, to mimo wszystko umowa ulegnie rozwiązaniu.

Wypowiedzenie umowy tuż przed okresem ochronnym a rozwiązanie umowy już w okresie ochrony przedemerytalnej

Tak właśnie postąpił Pana pracodawca: wręczył wypowiedzenie tuż przed okresem ochronnym (okres ochronny rozpoczyna się po dniu 13.12.2009 r.), a rozwiązanie umowy kończy się 31.12.2009 r. – czyli już w okresie ochronnym, to znaczy w okresie 4 lat do powszechnego wieku emerytalnego.

Niestety, z przykrością muszę stwierdzić, że biorąc pod uwagę treść wykładni art. 39 Kodeksu pracy, pracodawca nie popełnił błędu, mógł tak postąpić i zastosować wypowiedzenie umowy.

Pozew przeciwko pracodawcy o ustalenie prawdziwości przyczyn będących podstawą wypowiedzenia umowy o pracę 

Inną kwestią jest, że Pan może obecnie wystąpić przeciwko pracodawcy na drogę postępowania sądowego – wnosząc pozew do sądu pracy – i domagać się ustalenia prawdziwości przyczyn leżących u podstaw wypowiedzenia zmieniającego i jego zasadności oraz uznania tego wypowiedzenia za bezskuteczne. Jest to oczywiście jeden z wariantów postępowania. Być może pracodawca, dokonując wypowiedzenia, popełnił jakiś błąd formalny (błąd formalny pracodawcy to prawie zawsze wygrana pracownika), o którym nie wiemy, a który może skutkować np. uznaniem dokonanego wypowiedzenia za bezskuteczne – wówczas byłaby szansa, aby znalazł się Pan ponownie w okresie ochronnym.

Decydując się na wniesienie pozwu, musi Pan złożyć wniosek o przywrócenie terminu odwoławczego.

Uzasadniając pozew, może Pan wskazać, aby sąd zbadał, czy pracodawca, dokonując wypowiedzenie umowy, przy okazji nie naruszył zasad niedyskryminacji, zasad równego traktowania pracowników, regulaminu doboru pracowników do zwolnień; czy nie istniały możliwości zatrudnienia na innym podobnym stanowisku pracy.

Pragnę podpowiedzieć, że obecnie może Pan sprawdzić, czy nie spełnia warunków do otrzymania wcześniejszej emerytury (warunek art. 29 ustawy emerytalnej – mężczyzna nabywa prawo do wcześniejszej emerytury: po osiągnięciu wieku 60 lat, jeżeli ma co najmniej 35-letni okres składkowy i nieskładkowy albo jeżeli ma co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy).

Można również sprawdzić, czy spełnia Pan uprawnienia do nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego – przepisy ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 120, poz. 1252).