Rozszerzenie działalności o usługi doradztwa a VAT

Zwolnienie podmiotowe w VAT

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy VAT zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. To zwolnienie ma charakter zwolnienia podmiotowego. Trzeba przy tym pamiętać, że wykonywanie pewnego rodzaju usług powoduje utratę prawa do zwolnienia. Jak bowiem stanowi art. 113 ust. 13 pkt 2 lit. b ustawy – zwolnień nie stosuje się do podatników świadczących usługi w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego. Wobec powyższego należy wskazać, że usługi w zakresie doradztwa nie mogą korzystać ze zwolnienia podmiotowego.

Usługi doradztwa

W kontekście przedstawionego problemu należy zatem zastanowić się, czy planowane przez Panią usługi można identyfikować z usługami doradztwa, które wykluczają prawo do skorzystania ze zwolnienia podmiotowego.

Wskażmy, że ustawa o podatku od towarów i usług nie definiuje pojęcia „doradztwo”. W potocznym rozumieniu termin ten obejmuje szereg usług doradczych, np. podatkowe, prawne, finansowe, techniczne i inne.

Wobec braku w ustawie definicji doradztwa należy odwołać się posiłkowo do wykładni językowej. Zgodnie z definicją zawartą w „Słowniku Języka Polskiego PWN”, 2006, pod pojęciem „doradcy” należy rozumieć „tego, kto doradza”. Natomiast „doradzać”, w myśl powołanego słownika oznacza „udzielić porady, wskazać sposób postępowania w jakiejś sprawie”. Doradztwo jest zatem udzieleniem fachowych zaleceń, porad, np. ekonomicznych czy finansowych. Użyty w ustawie termin „usługi w zakresie doradztwa” należy rozumieć w związku z tym szeroko.

Warto także podkreślić, że ustawa VAT w żaden sposób nie warunkuje kwestii doradztwa od wykształcenia podatnika. W konsekwencji nawet osoba bez wykształcenia może doradzać w jakiejś dziedzicznie i staje się z tego tytułu podatnikiem podatku VAT.

Usługi szkoleniowe a usługi doradztwa – różnice

Trzeba jednak podkreślić, że organy podatkowe stoją na stanowisku, że usługi szkoleniowe nie są tożsame z usługami doradztwa. Przykładowo w interpretacji Dyrektora KIS z dnia 10 września 2019 r., nr 0112-KDIL2-3.4012.385.2019.2.EZ czytamy:

„Analiza przedstawionego opisu sprawy oraz treści przywołanych przepisów prawa prowadzi do stwierdzenia, że skoro Wnioskodawca będzie prowadził działalność gospodarczą, polegającą na świadczeniu m.in. usług edukacyjnych w postaci warsztatów edukacyjnych i jednocześnie w ramach tej działalności – jak wskazano w opisie sprawy – nie będzie świadczył usług charakterystycznych dla usług doradztwa, a przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym kwoty określonej w art. 113 ust. 1 ustawy, to Wnioskodawca będzie spełniał wskazane wyżej warunki i zgodnie z art. 113 ust. 9 ustawy będzie miał prawo do zastosowania zwolnienia od podatku VAT określonego w art. 113 ust. 1 ustawy.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności sprawy oraz powołane przepisy prawa, stwierdzić należy, że Wnioskodawca będzie miał prawo do korzystania ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 113 ust. 9 z tytułu świadczenia usług edukacyjnych.

Podkreślić jednak należy, że w sytuacji, gdy faktyczna wartość sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 oraz ust. 9 ustawy – określona z uwzględnieniem art. 113 ust. 2 ustawy – przekroczy określony limit, bądź też Wnioskodawca w ramach działalności będzie wykonywał usługi doradcze albo wykona inne czynności wymienione w art. 113 ust. 13 ustawy, to utraci on prawo do zwolnienia podmiotowego.”

W kontekście powyżej interpretacji uważam, że podatnik nie utraci prawa do zwolnienia podmiotowego w przypadku rozpoczęcia świadczenia usług szkoleniowych.

Doradztwo przy zachowaniu zwolnienia z VAT na usługi szkoleniowe

Świadczenie usług edukacyjnych mieści się w PKD sekcji P dziale 85 Edukacja, grupa nr 85.59.B, tj. Pozaszkolne formy edukacji. Warto jednak podkreślić, że w kontekście prawa podatkowego decydujące jest to, jakie rzeczywiste i faktyczne czynności wykonuje podatnik, a nie to, jakie kody PKD ma wpisane w CEIDG. Z perspektywy prawa podatkowego kody PKD nie są wiążące dla fiskusa.

Trzeba jednak zauważyć, że istnieje różnica pomiędzy doradzaniem a szkoleniem. Szkolenie to przedstawienie ogólnych informacji w danej tematyce. Osoba szkolona zdobywa określoną wiedzę na dany temat, natomiast szkolący nie rozwiązuje konkretnego problemu danej osoby i nie wskazuje jej sposobu działania w indywidualnej sprawie, lecz omawia dane zagadnienie w szerokiej perspektywie.

Inaczej jest natomiast w przypadku usług doradztwa. W takim bowiem przypadku klient zwraca się z konkretnym problemem, a osoba doradzająca w oparciu o posiadaną wiedzę wskazuje sposób działania i postępowania. Nie przekazuje zatem wiedzy w ogólnym znaczeniu, lecz w znaczeniu ścisłym – dostosowanym do konkretnego, zindywidualizowanego problemu.

W mojej ocenie, jeżeli zgłaszają się do Pani osoby z konkretnymi problemami, które Pani rozwiązuje, wskazując sposób działania i postępowania w danej sprawie, to mamy do czynienia z usługą doradztwa, która powoduje, że obowiązkowo staje się Pani czynnym podatnikiem podatku VAT w zakresie całej prowadzonej działalności.

Jeśli jednak Pani usługi szkoleniowe są zwolnione z art. 43 ustawy VAT, to nie traci Pani tego zwolnienia, nawet jeżeli doradztwo będzie opodatkowane VAT-em. W tym przypadku stosujemy proporcję. Cała działalność (doradztwo i szkolenia) byłaby opodatkowana, gdyby Pani usługi szkoleniowe były zwolnione od VAT na podstawie art. 113 ustawy VAT. W tym przypadku całość podlegałaby obligatoryjnie pod VAT – o tym zwolnieniu była mowa w powyższej analizie w kontekście utraty prawa do zwolnienia.