Rozliczenie budowy domu po rozwodzie

Budowa domu na działce należącej do majątku jednego z małżonków

Podstawową zasadą prawa własności jest to, że wszystko co znajduje się na gruncie (poza nielicznymi wyjątkami), jest własnością właściciela gruntu, tak więc dom, który powstał na działce Pani męża należał do niego, był jego własnością.

Nie może bowiem zaistnieć sytuacja, w której działka będzie własnością żony albo męża, a budynek na niej postawiony współwłasnością obojga. Budynek bowiem stanowi część składową gruntu i jest zawsze własnością właściciela gruntu.

Jeżeli środki na budowę domu nie pochodziły z oszczędności Pani męża sprzed zawarcia małżeństwa, z jego majątku osobistego, lecz na przykład z dochodu z pracy, z pożyczek zaciągniętych w czasie trwania małżeństwa i spłacanych z dochodu z pracy, to należy przyjąć, że dom został zbudowany ze środków pochodzących z majątku wspólnego małżeńskiego, bowiem dochody z pracy są składnikiem majątku wspólnego małżonków, a spłata pożyczek również następowała w tej sytuacji z majątku wspólnego. To daje Pani możliwość, aby żądać zwrotu nakładów i wydatków, jakie zostały poczynione z majątku wspólnego małżeńskiego na majątek osobisty Pani męża.

Oczywiście powyższe zasady będą miały zastosowanie w przypadku, gdy pomiędzy Państwem istniała wspólność majątkowa w czasie budowy domu.

Rozliczenie wydatków i nakładów poczynionych z majątku wspólnego na majątek osobisty małżonka

Jeżeli spełnione są powyższe przesłanki to może Pani żądać od męża zapłaty na Pani rzecz części wartości nakładów poczynionych na nieruchomość wchodzącą w skład majątku osobistego Pani męża w wysokości odpowiadającej wielkości Pani udziału w majątku wspólnym (zwykle jest to połowa).

Powyższe wynika z art. 45 § 1 Kodeksu rodzinnego, stosownie do którego, każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności.

Zgodnie z § 2 art. 45 Kodeksu rodzinnego, zwrotu dokonuje się przy podziale majątku wspólnego, jednakże sąd może nakazać wcześniejszy zwrot, jeżeli wymaga tego dobro rodziny.

Tu należy wskazać, iż zgodnie z art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego, oboje małżonkowie mają co do zasady równe udziały w majątku wspólnym.

Podział majątku

Zaznaczę jeszcze, że zacytowany powyżej przepis artykułu 45 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie reguluje rozliczeń z tytułu wydatków i nakładów poczynionych z majątku odrębnego jednego z małżonków na majątek odrębny drugiego z małżonków. Podstawę materialnoprawną tych rozliczeń stanowią przepisy Kodeksu cywilnego. Brak jest przepisów, które pozwalałyby na dochodzenie roszczeń wynikających z tych rozliczeń na innej drodze niż droga procesowa, zwłaszcza w postępowaniu o podział majątku wspólnego (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 03.04.1970 r., sygn. akt III CRN 90/70). Proszę zauważyć, że co do zasady wyżej wymienionych rozliczeń dokonuje się przy podziale – umownym lub sądowym – majątku wspólnego. Wcześniej tylko wyjątkowo, gdy ma to służyć dobru rodziny.

Reasumując, przy spełnieniu się w Pani konkretnym przypadku powyższych przesłanek, będzie miała Pani prawo do żądania spłaty z połowy nakładów, jakie zostały poczynione na budowę domu i jego wykończenie z Państwa majątku wspólnego.