Rozliczenie dochodów z prostytucji

Dochody uzyskiwane z prostytucji

W zakresie dochodów uzyskiwanych z prostytucji sprawa nie jest taka prosta. Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy PIT: „przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy”.

Zgodnie z art. 58 § 1 K.c. „czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy”. W myśl natomiast art. 58 § 2 K.c. „nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego”.

Na gruncie prawa polskiego dochody z prostytucji (nierządu) są dochodami nielegalnymi, które jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego nie podlegają w ogóle pod podatek dochodowy. Ustawodawca wychodzi bowiem z założenia, że nie można nakładać podatków na nielegalne źródła (np. pochodzące z handlu narkotykami czy właśnie z prostytucji).

„Hipoteza art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy PIT odnosi się do takich czynności faktycznych, które w ogóle nie mogą być wskazane w treści ważnej czynności prawnej, sprzecznych ze swej istoty z prawami przyrody, zasadami współżycia społecznego lub ustawą […]” (wyr. NSA z 02.08.2013 r., sygn. akt II FSK 2283/11). Chodzi tutaj o ustawy polskie. Przepis ten nie odnosi się do przepisów międzynarodowych czy też zagranicznych aktów prawnych.

Dowody na zarobki z prostytucji

Jednakże zgodnie z art. 2 ust. 6 ustawy PIT „w przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że przychody pochodzą z czynności, które mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy”. Przepis ten wprowadza zatem domniemanie legalności każdego dochodu. Aby to domniemanie obalić, trzeba podać argumenty przeciwne. Mówiąc inaczej, należy przedstawić dowody, iż dochód pochodzi rzeczywiście z prostytucji.

Jak stwierdził WSA w Gdańsku w wyroku z 25.01.2017 r., sygn. akt I SA/Gd 1266/16 oraz NSA w wyroku z 30.05.2017 r., sygn. akt II FSK 1269/15 konieczne jest chociażby uprawdopodobnienie uzyskania przychodów z prostytucji. „Gdy chodzi o przychody, do uprawdopodobnienia ich uzyskania nie jest wystarczające twierdzenie, że podatnik mógł uzyskać jakieś przysporzenie. Niezbędne jest przedstawienie faktów i dowodów, które uwiarygodniałyby przypuszczenie, że faktycznie takie dochody podatnik uzyskał. Nie są tu dostateczne same twierdzenia zainteresowanego”.

W rezultacie nie wystarczy, że podatnik oświadczy przed urzędem skarbowym, że dochody pochodzą z prostytucji i na tym sprawa się zakończy. Aby urząd skarbowy takie twierdzenie uznał, konieczne jest odpowiednie uargumentowanie swojego stanowiska. Poniżej przykłady z orzecznictwa.

Interpretacja DKIS z 08.10.2018 r., nr 0112-KDIL3-3.4011.338.2018.1.MM:

„Z treści złożonego wniosku wynika, że Wnioskodawczyni w latach 2010?2016 zajmowała się uprawianiem prostytucji na terytorium Niemiec. Wnioskodawczyni, pracując w Niemczech, reklamowała się przez zamieszczanie anonsów na portalach usług towarzyskich, gdzie widnieją jej dane kontaktowe: numery telefonów, adres e-mail oraz zdjęcia, opis oferty, a także opinie Klientów. Wnioskodawczyni reklamowała się w lokalnych gazetach. Wnioskodawczyni posiada potwierdzenia regularnych opłat za ww. reklamy. Ponadto Wnioskodawczyni posiada wiele innych dowodów ww. pracy, np. potwierdzenie zameldowań w miastach na terytorium Niemiec (w niemieckim urzędzie zameldowań, ze wskazaniem charakteru pracy), rachunki za najem hoteli i mieszkań, gdzie spotykała się z klientami, karty sim z nr telefonów, paragony na zakupy w sklepach (np. prezerwatyw), rachunki za przejazdy taksówkami do klientów, rachunki za przejazdy komunikacją miejską, pociągami na terenie Niemiec oraz wiele innych.

Mając na uwadze powołane przepisy oraz opis stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, w którym Wnioskodawczyni wskazała, że w latach 2010–2016 zajmowała się uprawianiem prostytucji na terytorium Niemiec, należy stwierdzić, że czynności te nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Tym samym, zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie mogą również podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując – dochody z prostytucji nie podlegają podatkowi dochodowemu od osób fizycznych”.

Interpretacja DIS w Katowicach z 13.04.2015 r., nr IBPBII/1/4511-86/15/Asz:

„Wnioskodawczyni wskazała, że pieniądze zgromadzone na rachunku pochodzą z uprawiania przez Wnioskodawczynię nierządu przez okres ostatnich 9 lat. Wnioskodawczyni nie dokonała zgłoszenia obowiązku podatkowego z tego tytułu. Uzyskane przychody nie zostały opodatkowane oraz nie zostało dokonane rozliczenie tych przychodów, nie złożono także zeznania podatkowego. Każda suma uzyskana z uprawiania nierządu była systematycznie i okresowo wpłacana przez Wnioskodawczynię na rachunki bankowe.

Każda wpłata zawierała następujące informacje:

• datę operacji;
• datę księgowania/data waluty;
• typ operacji;
• kwotę operacji;
• określenie wysokości salda.

Wnioskodawczyni ogłaszała się na licznych odpowiednich portalach internetowych, zawierających oferty i ogłoszenia świadczenia usług związanych z nierządem pod stałymi pseudonimami celem zareklamowania swoich usług. Na portalach widnieją zdjęcia Wnioskodawczyni z zamazaną twarzą. Jednakże pomimo powyższego Wnioskodawczyni dysponuje oryginalnymi zdjęciami z sesji, z której zdjęcia zostały umieszczone na poszczególnych portalach.

Nadto na portalach internetowych Wnioskodawczyni umieszczała numer telefoniczny, cennik oraz godziny pracy, a czasami także adres mailowy. Pod portalowymi ogłoszeniami widnieją komentarze klientów. W kontaktach z klientami był używany osobny i zawsze ten sam numer telefonu. Usługi były wykonywane w specjalnie wynajętym lokalu lub hotelu. Wnioskodawczyni dysponuje stosownymi umowami najmu”.

Moim zdaniem dochody zarówno z polskiej, jak i z „zagranicznej” prostytucji również nie podlegają opodatkowaniu w RP. Po pierwsze możemy wskazać na wyroki sądowe ukazujące, że dochody z zagranicznej prostytucji – nawet w sytuacji, gdy są tam legalne – nie podlegają opodatkowaniu w RP.

Tak np. wyrok NSA z dnia 30.05.2017 r., sygn. akt II FSK 1269/15:

„Poza tym zakresem pozostają natomiast należności podlegające innym podatkom. W dotychczasowym orzecznictwie z uwagi na aspekt moralny i sprzeczność z zasadami współżycia społecznego uznano za słuszne zakwalifikowanie przychodów z prostytucji do przychodów z art. 2 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f., który stanowi, że przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Nie podlegają one zatem jako wyłączone regulacjom polskiej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a zatem ich opodatkowanie w innym kraju podatkiem od uzyskiwanych tam dochodów nie może być kwalifikowane jako podlegające jednak przepisom u.p.d.o.f., gdyż nie pozwalają na to zapisy art. 1 i art. 3 ust. 1 u.p.d.o.f.”.

Wyrok NSA z dnia 01.07.2018 r., sygn. akt II FSK 2600/16:

„Ustawodawca, używając w art. 2 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f. sformułowania »czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy«, miał na myśli zachowania podmiotów, które nie mogą być przedmiotem stosunku cywilnoprawnego. Zatem pojęcie »czynności«, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f., oznacza zachowania (czynności faktyczne), które w ogóle na podstawie przepisów prawa nie mogą być wskazane w treści ważnej czynności prawnej jako świadczenie strony tej czynności. Chodzi więc o czynności, które w żadnych okolicznościach i warunkach, jakie przepisy prawa przewidują dla zawarcia wolnej od wad umowy, nie mogą być przedmiotem stosunku prawnego. W celu ustalenia, czy przychody podlegają ustawie, wystarczy wskazanie, że określone czynności, z których te przychody wynikałyby, mogą być choćby hipotetycznie przedmiotem stosunku cywilnoprawnego. Oznacza to, że ustawie podatkowej podlegają przychody wynikające z czynności (zachowań) nienaruszających praw przyrody, ustaw oraz zasad współżycia społecznego, czyli takich, które mogą być wskazane w treści umowy korzystającej z ochrony prawnej. Zatem tylko przychody wynikające z zachowań, które w żadnych warunkach i okolicznościach nie mogą zostać zaakceptowane przez obowiązujący porządek prawny, nie podlegają opodatkowaniu”.

Wyrok WSA w Łodzi z dnia 17.01.2018 r., sygn. akt I SA/Łd 1001/17:

„Jeżeli chodzi o środki pozyskane z prostytucji, z uwagi na aspekt moralny i sprzeczność z zasadami współżycia społecznego, uznaje się za słuszne zakwalifikowanie ich do przychodów z art. 2 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f. Zgodnie z tym uregulowaniem przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Przychody z prostytucji, jako nieobjęte zakresem przedmiotowym ustawy podatkowej, nie podlegają tym samym w Polsce opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Podobnie zakwalifikować należy korzyści czerpane z uprawiania prostytucji przez inne osoby. W tym jednak przypadku uzyskane z tego tytułu przychody pozostają poza zakresem ustawy podatkowej także dlatego, że uprawianie sutenerstwa jest penalizowane przez polski system prawa. Dochody uzyskiwane z działalności przestępczej nie podlegają zaś opodatkowaniu”.

Prostytucja za granicą a polskie prawo

Mówiąc o przepisach prawa, należy moim zdaniem brać pod uwagę polskie przepisy Kodeksu cywilnego. Nieuzasadnione w tym przypadku jest odnoszenie się do zagranicznych regulacji, czego zresztą na gruncie prawa polskiego nie może robić ani sąd, ani też fiskus. Te bowiem działają wyłącznie w zakresie prawa polskiego i nie są uprawione do analizowania umów pod kątem zagranicznych przepisów. Również najnowsze interpretacje organów podatkowych wskazują, że dochody z zagranicznej prostytucji (niezależnie czy w kraju wykonywania jest to legalne, czy też nie) nie podlegają opodatkowaniu w RP.

Interpretacja Dyrektora KIS z dnia 17.12.2021 r., nr 0113-KDIPT2-1.4011.830.2021.2.KO:

„Przez sformułowanie luksusowe »escort girl« rozumie Pani świadczenie luksusowych usług seksualnych za opłatą, tj. uprawianie z klientami seksu analnego, dopochwowego i oralnego, obejmuje wszystko, czego oczekuje wymagający klient. Usługi są w szczególności świadczone poza granicami Polski, tzw. wyjazdowa prostytucja dla elitarnego grona bardzo zamożnych klientów przez dziewczynę spełniającą wysokie wymagania w zakresie wyglądu, wykształcenia, obycia, światopoglądu, znajomości świata i zasad obowiązujących w międzynarodowym towarzystwie wyższych sfer. Usługi te będą świadczone przez Panią samodzielnie, nie będą wykonywane w warunkach określonych w art. 202 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. ? Kodeks karny. Usługi seksualne nie są związane ze świadczoną działalnością gospodarczą, są to odrębne usługi. Prowadzi Pani działalność gospodarczą, ale jest ona niezwiązana z usługami seksualnymi i nie będzie.

Mając powyższe na względzie, odpowiadając na Pani pytanie Nr 1, stwierdzić należy, że czynności wykonywane przez Panią nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Tym samym nie podlegają również opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, co wynika z art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych”.

Konieczność udowodnienia dochodów

Należy jednak pamiętać, że ciężar dowodu spoczywa na podatniku. Reguła ta ma istotne znaczenie w kontekście sankcyjnego 75% podatku od źródeł nieujawnionych. Zgodnie z art. 25b ustawy PIT ta stawka ma zastosowanie do źródeł nieujawnionych, czyli do takich, wobec których podatnik nie potrafi wskazać źródła ich pochodzenia. Bez znaczenia czy źródłem jest czynność legalna, czy nielegalna.

Zgodnie z art. 25g ust. 1 ustawy PIT „w toku postępowania podatkowego albo w toku kontroli celno-skarbowej ciężar dowodu w zakresie wykazania przychodów (dochodów) opodatkowanych lub przychodów (dochodów) nieopodatkowanych stanowiących pokrycie wydatku spoczywa na podatniku”.

Natomiast zgodnie z art. 25g ust. 7 ustawy PIT „w przypadku ustalenia w toku postępowania podatkowego albo w toku kontroli celno-skarbowej źródła pochodzenia nieujawnionych uprzednio przychodów (dochodów) i ich wysokości, przychody (dochody) te podlegają opodatkowaniu podatkiem na zasadach określonych w przepisach ustawy innych niż przepisy niniejszego rozdziału lub w przepisach odrębnych ustaw”.

W konsekwencji podatnik musi udowodnić, że środki pochodzą z prostytucji. Jeżeli nie będzie w stanie tego zrobić, organ podatkowy będzie mógł zastosować sankcyjną stawkę 75%. Dodajmy, że katalog potencjalnych dowodów jest otwarty, ponieważ zgodnie z art. 180 O.p. dowodem może być wszystko, co nie jest sprzeczne z prawem (bilety lotnicze, wiadomości SMS, rezerwacje hotelowe itp.).

Oczywiście podatnik nie ma obowiązku zgłaszania tego do urzędu skarbowego we własnym zakresie. Dopiero na wezwanie ze strony US należy przedłożyć dowody wskazujące, że przychód pochodzi z prostytucji. W takim przypadku będzie to przychód niepodlegający opodatkowaniu podatkiem PIT. Takiego przychodu w żaden sposób podatnik nie rozlicza.