Rozdzielność majątkowa małżeństwa – Polki i Tunezyjczyka

Zabezpieczenie majątku przed zawarciem związku małżeńskiego z obywatelem Tunezji

Jeśli chodzi o prawo polskie, to zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (art. 31) „z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny)”.

Zgodnie z art. 47 § 1 Kodeksu małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć (rozdzielność majątkowa).

Umowa taka może być zawarta jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego, czyli może go poprzedzać.

Zgodnie natomiast z art. 51 Kodeksu „w razie ustanowienia rozdzielności majątkowej, każdy z małżonków zachowuje zarówno majątek nabyty przed zawarciem umowy, jak i majątek nabyty później”.

Należy także zwrócić uwagę na przepisy ustawy Prawo prywatne międzynarodowe z dnia 12 listopada 1965 r. (Dz. U z 1965r. Nr 46, poz. 290 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 14 ustawy „o możności zawarcia małżeństwa rozstrzyga w stosunku do każdej ze stron jej prawo ojczyste”.

Zgodnie z art. 15 „forma zawarcia małżeństwa podlega prawu państwa, w którym jest zawierane. Jeżeli jednak „małżeństwo jest zawierane poza granicami Polski wystarczy zachowanie formy wymaganej przez prawa ojczyste obojga małżonków”.

Art. 17 brzmi natomiast: „stosunki osobiste i majątkowe miedzy małżonkami podlegają ich każdoczesnemu wspólnemu prawu ojczystemu”. Przy czym „każdoczesne wspólne prawo ojczyste stron rozstrzyga także o dopuszczalności zawarcia, zmiany lub rozwiązania majątkowej umowy ojczystej. Stosunki majątkowe wynikające z majątkowej umowy małżeńskiej podlegają wspólnemu prawu ojczystemu stron z chwili jej zawarcia. W przypadku braku wspólnego prawa ojczystego małżonków prawem właściwym jest prawo państwa, w którym małżonkowie mają miejsce zamieszkania, a gdy małżonkowie nie mają miejsca zamieszkania w tym samym państwie, właściwe jest prawo polskie”.

Wspólne prawo ojczyste małżonków

Dodać pragnę, że wspólne prawo ojczyste małżonków istnieje również w przypadku, gdy jedno z małżonków nabywa obywatelstwo takie samo jak obywatelstwo drugiego małżonka, dopiero w chwili zawarcia małżeństwa.

Cechą charakterystyczną naszego systemu prawnego jest równość małżonków. W obcych systemach prawnych występują jednak pewnego rodzaju ograniczenia w stosunkach majątkowych między małżonkami, wówczas zastosowanie znajduje treść – powołanego wyżej art. 17 Prawa prywatnego międzynarodowego (w myśl tego przepisu stosunki majątkowe podlegają prawu wskazanemu w treści art. 17– są to tzw. normy kolizyjne).

Przepis art. 17 rozstrzyga, że samo miejsce zamieszkania może mieć istotne znaczenie dla określenia właściwego reżimu majątkowego między małżonkami.

Niezbędne dokumenty do zawarcia związku małżeńskiego w Tunezji

Dokumenty niezbędne do zawarcia związku małżeńskiego w Tunezji to:

• odpis aktu urodzenia,
• zaświadczenie o zdolności prawnej do zawarcia związku małżeńskiego z USC w Polsce,
• zaświadczenie o stanie zdrowia wydane przez polskiego lub tunezyjskiego lekarza,
• paszport do wglądu.

Tunezyjskie urzędy stanu cywilnego wymagają, by dostarczane dokumenty były uprzednio przetłumaczone na język arabski lub język francuski.

Należy zaznaczyć, iż prawo obowiązujące w Tunezji jest zupełnie inne niż prawo polskie, a islam nie jest jedynie religią wyznawaną przez współmałżonka, lecz religią państwową regulującą sferę stosunków prawnych i społecznych w Tunezji.

Prawo obowiązujące w Tunezji kryje wiele niespodzianek. Zdecydowanie należy podkreślić, że dla kobiety będącej w związku z Tunezyjczykiem sam fakt bycia Polką wyznania chrześcijańskiego (lub innego) powoduje w życiu codziennym całą serię problemów nawet w przypadku przyjęcia islamu.

Na przykład muzułmanin może dziedziczyć po chrześcijance, ale jego żona–chrześcijanka dziedziczy po mężu tylko na podstawie pozostawionego przez niego testamentu.

Narzeczeństwo – regulacja i konsekwencje w prawie Tunezji

Narzeczeństwo – regulacja i konsekwencje w prawie Tunezji:

W przypadku zerwania narzeczeństwa wszystkie nabyte dobra i przedmioty majątkowe stają się nieodwracalnie własnością mężczyzny – obywatela Tunezji.

Dlatego jeżeli kobieta wyjeżdża do Tunezji, winna przed wyjazdem zawrzeć w Polsce rodzaj umowy, przewidującej w przypadku zerwania narzeczeństwa zwrot całego kapitału zainwestowanego w Tunezji na poczet małżeństwa.

Zawarcie związku małżeńskiego w Tunezji

Związek małżeński – zawarcie w Tunezji:

Zawarcie związku małżeńskiego może nastąpić w urzędzie miejskim – w urzędzie stanu cywilnego. Urzędnik zajmuje się wpisem związku w rejestr stanu cywilnego gminy i zarejestrowaniem kontraktu regulującego życie małżeńskie pary.

Konieczna jest obecność dwóch świadków, najlepiej mężczyzn.

Inna forma zawarcia małżeństwa polega na sporządzeniu kontraktu małżeńskiego przez miejscowego Szejcha, w miejscu zamieszkania jednego z przyszłych małżonków.

Kontrakt zostaje podpisany w obecności dwóch świadków – mężczyzn.

Jest także możliwe zawarcie związku małżeńskiego w obecności dwóch notariuszy, w ich gabinecie lub w domu jednego z narzeczonych. Następnie w przeciągu jednego miesiąca kontrakt małżeński musi być przekazany do urzędu miejskiego i tam wpisany do rejestru.

Kontrakt małżeński i umowa o rozdzielności majątkowej

Kontrakt małżeński składa się z pisemnej umowy pomiędzy przyszłymi małżonkami, którą radzi się spisać jeszcze przed zawarciem związku.

Umowa zostaje zarejestrowana jako normalny kontrakt podczas uroczystości zawarcia małżeństwa.

Nie istnieją żadne konkretne wytyczne dotyczące spisania kontraktu, radzi się skorzystać z konsultacji z tunezyjskim prawnikiem specjalizującym się w prawie rodzinnym.

W kontrakcie małżeńskim można zawrzeć klauzule mające związek ze wspólnym życiem pary, np. zapis o zwolnieniu żony z pracy poza domem, ustaleniu miejsca zamieszkania, respektowaniu prawa kobiety do pracy czy nawet wolności osobistej. Według prawa tunezyjskiego kobieta ma mniej uprzywilejowaną pozycję niż mężczyzna.

Prawo tunezyjskie nie zezwala na przyznanie w kontrakcie przedmałżeńskim klauzuli o przyznaniu żonie o innym obywatelstwie niż tunezyjskie nieruchomości ani ziemi. Przepisy prawa tunezyjskiego przewidują bowiem, że prawo do posiadania nieruchomości i ziemi mają jedynie obywatele tunezyjscy.

Zwracam też uwagę na to, że tunezyjskie prawo publiczne przewiduje, iż dzieci małżonków muszą być wychowane wyłącznie według religii islamu. Na wyjazd dzieci niepełnoletnich z Tunezji nadal jest wymagana zgoda ojca.

Czy w Tunezji mężczyzna i kobieta mają takie same prawa?

Według prawa tunezyjskiego mężczyzna i kobieta nie mają takich samych obowiązków i praw. Głową rodziny jest mężczyzna i on ma prawo do ostatecznego zdania w podejmowaniu ważnych rodzinnych decyzji.

W treści kontraktu małżeńskiego może być oznaczona:

1. Odrębność majątkowa
2. Wspólność majątkowa – dotyczy ona wyłącznie nieruchomości nabytych po uroczystości zawarcia związku małżeńskiego, podczas której małżonkowie wyraźnie zaznaczyli swoją decyzję o wspólnocie majątkowej. Ze wspólnoty są wyłączone dobra nabyte przed zawarciem związku oraz te, które weszły w posiadanie w trakcie związku na drodze spadku lub darowizny.

Reasumując powyższe, wraz z kontraktem małżeńskim może Pani podpisać umowę o rozdzielności (odrębności) majątkowej. Pragnąc zabezpieczyć się majątkowo w sensie korzyści majątkowej – może Pani w kontrakcie małżeńskim wprowadzić zapis dla Pani korzystny o wspólności majątkowej. Obawiam się jednak, że zapis ten w praktyce może okazać się w większości przypadków – tylko teorią.

Pozwalam sobie również zwrócić uwagę na ogromną rozbieżność, jaka istnieje pomiędzy prawem polskim a prawem tunezyjskim. Kobieta w związku małżeńskim według prawa obowiązującego w Tunezji nie korzysta z zasady gwarantowanej w naszym porządku prawnym, tzw. zasady równouprawnienia, jej pozycja jest mniej uprzywilejowana.