Rów w drodze gminnej

Wykopanie rowu melioracyjnego w drodze gminnej

Z Pana relacji wynika, że gmina planuje wykopać rów przydrożny na drodze gminnej.

Każda droga posiada pas drogowy zgodnie z definicją zawartą w art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (dalej: u.d.p.) Natomiast rów biegnący wzdłuż drogi może być rowem przydrożnym lub rowem melioracyjnym. Jeżeli położony jest w pasie drogowym, jest rowem przydrożnym stanowiącym własność zarządcy drogi. Jeżeli położony jest na nieruchomości przyległej do drogi – stanowi własność właściciela tej nieruchomości i może być rowem melioracyjnym.

Z Pana relacji wynika, że jest to rów przydrożny. Art. 39 ust. 1 pkt 7 u.d.p. zabrania niszczenia rowów. Za tę czynność art. 100 pkt 3 ustawy z dnia 201 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń przewiduje karę grzywny do 1000 zł albo karę nagany, jednakże karalność wykroczenia ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok. 

Niezależnie jednak, czy był to rów melioracyjny, czy też przydrożny, czynność wykopania rowu w drodze gminnej wymagała uzyskania pozwolenia wodnoprawnego, gdyż jest ono niezbędne do wykonania urządzenia wodnego (jakim jest rów).

Zgodnie z art 9 ust. 1 pkt 19 lit. a ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne przez urządzenie wodne rozumie się urządzenia służące kształtowaniu zasobów wodnych oraz korzystaniu z nich, a w szczególności budowle: piętrzące, upustowe, przeciwpowodziowe i regulacyjne, a także kanały i rowy.

Powyższe stanowisko jest dominujące w doktrynie i w praktyce, dlatego na taki rów gmina powinna mieć pozwolenie wodnoprawne wydane po przeprowadzeniu postępowania.

Czy urządzenie melioracji wodnych wymaga pozwolenia na budowę?

Nie będzie już potrzebne pozwolenie na budowę, gdyż zgodnie z Prawem budowlanym urządzenia melioracji wodnych szczegółowych nie wymagają pozwolenia na budowę. Do urządzeń melioracji wodnych szczegółowych zalicza się (art. 73 ust. 1):

1. rowy wraz z budowlami związanymi z nimi funkcjonalnie;
2. drenowania;
3. rurociągi o średnicy poniżej 0,6 m;
4. stacje pomp do nawodnień ciśnieniowych;
5. ziemne stawy rybne;
6. groble na obszarach nawadnianych;
7. systemy nawodnień grawitacyjnych i ciśnieniowych

– jednak pod warunkiem, że służą regulacji stosunków wodnych w celu polepszenia zdolności produkcyjnej gleby, ułatwienia jej uprawy oraz ochronie użytków rolnych przed powodziami.

Jak wynika z powyższego, gmina może wykopać rów w drodze gminnej po uzyskaniu pozwolenia wodnoprawnego.

Na pytanie, czy Pan jako właściciel nieruchomości sąsiedniej musi wyrazić na to zgodę, znajdziemy odpowiedź, ustalając krąg osób uprawnionych do udziału w postępowaniu wodnoprawnym. 

Czy organ gminy powinien zawiadomić właścicieli nieruchomości sąsiednich o zamiarze wykopania rowu melioracyjnego?

Organ z urzędu powinien ustalić krąg podmiotów uprawnionych do wzięcia udziału w takim postępowaniu. Zgodnie z treścią art. 127 ust. 9 Prawa wodnego stroną postępowania o wydanie pozwolenia wodnoprawnego jest ubiegający się o nie wnioskodawca, właściciel wody, dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej, a także właściciel urządzenia wodnego, władający powierzchnią ziemi oraz uprawniony do rybactwa znajdujący się w zasięgu oddziaływania zamierzonego korzystania z wód lub planowanych do wykonania urządzeń wodnych. 

Przepis ten – analogiczny do treści art. 28 Kodeksu postępowania administracyjnego (w skrócie K.p.a.) – nakłada na organy pierwszej instancji obowiązek prawidłowego ustalenia kręgu stron prowadzonego postępowania.

Artykuł 127 ust. 7 określa zamknięty katalog stron w postępowaniu o wydanie pozwolenia wodnoprawnego. Według tego przepisu stroną postępowania jest: 

1. wnioskodawca;
2. właściciel wody;
3. właściciel urządzeń kanalizacyjnych, do których wprowadzane będą ścieki przemysłowe zawierające substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego;
4. właściciel istniejącego urządzenia wodnego znajdującego się w zasięgu oddziaływania zamierzonego korzystania z wód lub planowanych do wykonania urządzeń wodnych; 
5. władający powierzchnią ziemi położoną w zasięgu oddziaływania zamierzonego korzystania z wód lub planowanych do wykonania urządzeń wodnych; 
6. uprawniony do rybactwa w zasięgu oddziaływania zamierzonego korzystania z wód lub planowanych do wykonania urządzeń wodnych.

Ponieważ katalog stron ma charakter zamknięty, inne podmioty nie mają w tym postępowaniu charakteru strony, nawet jeżeli wykażą interes prawny w tym postępowaniu. Potwierdza to wyrok WSA w Warszawie z 14 września 2010 r. (IV SA/Wa 1005/10), w którym stwierdzono, że obowiązujący porządek prawny nie przewiduje innej normy prawa materialnego, z którego regionalny dyrektor ochrony środowiska mógłby wywodzić swoją legitymację do uczestniczenia w postępowaniu dotyczącym udzielenia pozwolenia wodnoprawnego, oraz wyrok WSA w Warszawie z 22 kwietnia 2010 r. (IV SA/Wa 47/10; LexPolonica nr 2341615), w którym stwierdzono, że wojewódzki konserwator zabytków nie jest stroną postępowania w przedmiocie pozwolenia wodnoprawnego, ale organ ten w odniesieniu do zamierzenia inwestycyjnego, dla którego realizacji wydano pozwolenie wodnoprawne, posiada odrębną kompetencję do powstrzymania, dostosowania lub odwrócenia skutków działań.

Z powyższego nie wynika, że właściciele nieruchomości sąsiednich są uczestnikami postępowania. Jeżeli ma Pan jednak wątpliwości, czy rów w drodze gminnej posiada pozwolenie wodnoprawne, należy to sprawdzić u organów wydających decyzję. Organem właściwym do wydawania pozwoleń wodnoprawnych jest starosta, wykonujący to zadanie jako zadanie z zakresu administracji rządowej (tylko w niewielkim zakresie takie pozwolenia wydaje wojewoda).

Na marginesie dodam, że został Pan pozbawiony dostępu do drogi gminnej przez zlikwidowanie zjazdu.

Zgodnie z art. 29 ustawy o drogach publicznych:

1. Budowa lub przebudowa zjazdu należy do właściciela lub użytkownika nieruchomości przyległych do drogi, po uzyskaniu, w drodze decyzji administracyjnej, zezwolenia zarządcy drogi na lokalizację zjazdu lub przebudowę zjazdu, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. W przypadku budowy lub przebudowy drogi budowa lub przebudowa zjazdów dotychczas istniejących należy do zarządcy drogi.

Z powyższego wynika, że to gmina, która zlikwidowała istniejący zjazd, jest odpowiedzialna za budowę zjazdów dotychczas już istniejących.

Jednak utrzymywanie zjazdów, łącznie ze znajdującymi się pod nimi przepustami, należy do właścicieli lub użytkowników gruntów przyległych do drogi.